Шектеулерді талдау

Есептің шешімінде 2-ші жә не 4-ші ө нім мә ндері нө лге тең ел-ді. Не себепті? Шектеулерді тексерейік. Бірінші шектеу, ең бек қ орын модельдеуші тең сіздік (байланысты), қ ор толығ ымен қ олда-нылғ ан, яғ ни шектеулі жә не тапшы (оны орнық тылық есептегі кө лең келік қ ұ нның мә ні (69, 64) де кө рсетіп тұ р). Екінші шектеу шикі зат қ оры (байланыссыз) шаруашылық тағ ы басқ а қ орлармен баланстырылмағ ан, 1000 бірліктей шикізат пайдалынбай қ алды. Ү шінші шектеу қ аржы қ оры, ол да шектеулі (орнық тылық есептегі кө лең келік қ ұ нның мә нінен де (0, 268) байқ ауғ а болады). Осыдан, шаруашылық тың табылғ ан оң тайлы ө нім ө ндіру жоспары ең тиімді жоспар деп қ ортындылау ә зірше ертерек.

Аталғ ан қ орлардан басқ а қ андай факторлар ө ндіріс табысына кері ә серін тигізеді? Шаруашылық та қ олданбай қ алғ ан шикізат-тармен не жасауғ а болады, оларды қ айда жұ мсағ ан пайдалы? Міне осындай сұ рақ тарғ а жауап беруге тура келеді.

Жоғ арыда аталғ ан қ орлардың ішінде ең қ ұ ндысы ең бек қ оры. Осы қ орды талқ ылайық. Қ ордың кө лең ке қ ұ ны 69, 64 тең, яғ ни шектеудің оң жағ ын бір бірлікке ө сірсек мақ сат функция мә ні 69, 64 ақ ша бірлігіне ө седі. Шаруашылық тағ ы қ орларды, оның ішінде шикізат қ орын толық қ олдану ү шін ең бек қ орын қ аншағ а ө сіру керек? Ө кінішке орай, орнық тылық есебі бұ л сұ рақ тарғ а жауап бере алмайды.

Осы шектеудің Допустимое увеличение бағ анасында тұ рғ ан мә нге қ арайық. Ол 200 тең (1.15-сурет), яғ ни шектеудің оң жағ ын 1800 дейін кө бейтіп, біз сол бұ рынғ ы шешімде қ ала беруіміз мү мкін. Бірақ, айнымалылардың жә не мақ сат функция мә ндері, сө зсіз, ө згеріске ұ шырайды. Сонда да, егер ең бек қ оры ең жоғ арғ ы шегіне дейін қ олданылмаса, онда шектелген жә не шектелмеген болып, бұ рынғ ы шектеулер қ ала береді. Ал, егер қ арастырылып отырғ ан шектеудің оң жағ ы 1800-ге тең немесе асып кетсе, онда орнық тылық есебі кү рт ө згеріске ұ шырайды, яғ ни осы мезетте есепке шектелмеген басқ а шектеулер қ атысады.

Бірінші шектеуді 1800 дейін кө бейтіп, есепті Поиск решения арқ ылы қ айта шығ арайық. Сұ хбаттасу терезесінде ештең еде ө згертпейміз. Бірден Выполнить батырмасын шертеміз де есептің жаң а шешімін аламыз (1.17-сурет).

1.17-сурет. Жаң а шешім

Шешімде х₁=750, х₃ = 179 жә не Z=128035, 7. Біздің жолы-мыз болды, тек бір параметрді ө згертіп (ең бек қ оры бойынша бірінші шектеудің оң жағ ын), шаруашылық тағ ы барлық қ орларғ а толығ ымен жұ мыс істеуге жағ дай жасадық. Шикізат қ оры толық пайдаланылды жә не шаруашылық та табыс 128035, 7- 14107, 1429 = =13928, 557 ақ ша бірлігіне ө сті.

Сонымен, шараушылық қ а 2-ші жә не 4-ші ө німдерді ө ндіру-мен айналысу пайдасыз. Егер шаруашылық ең бек қ орын 1800 бірлік дең гейіне жеткізсе, яғ ни ол ү шін ең бек қ уаты 200 бірлікке сә йкестендіріліп, жаң адан қ осымша жұ мысшылар жұ мысқ а алынса, 1-ші ө німді – 750 жә не 3-ші ө нім – 179 ө лшем бірліктей ө ндірсе, онда шаруашылық та барлық қ орлар қ уаты толығ ымен қ олданы-латын жоспар қ ұ руғ а болады, сонымен қ атар жалпы табыс, алғ ашқ ы оң тайлы шешімге қ арағ анда, 13928, 557 ақ ша бірлігіне ө седі.