Ауызша жаттыеулар. 4 страница

Сабақ ты пысық тау.

Пысық тау жұ мысы оқ улық бойынша жү ргізіледі. 2-тапсырма тіктө ртбұ рышпен шаршының қ асиеттерін қ орытындылауғ а арналғ ан.

Ө тілген материал бойынша істелетін жұ мыс.

3 жә не 5-есептер бойынша мұ ғ алім ө з қ алауынша жұ мыс жү ргізеді. 8-тапсырманы орындау ү шін алдын ала геометриялық фигуралар жинағ ы дайындалып алады. Осындай тапсырмаларды орындау қ иындық ә келмейтін оқ ушылар ө з картиналарын қ ұ растыра алады.

43-САБАҚ. Кө пбү рыштың периметрі.

Тіктө ртбұ рыш пен шаршының периметрін табу

Сабақ тың мақ саты: «сынық сызық» тү сінігін енгізу (тұ йық талғ ан, тұ йық талмағ ан); сынық сызық тың ұ зындығ ын табуғ а ү йрету; «кө пбұ рыштың периметрі» тү сінігімен таныстыру жә не оны табуды ү йрену.

Тірек білімдерін жетілдіру.

1. Ауызша жаттығ улар.

«Ү ндемес» жә не басқ а да балалардың ауызша есептеу дағ дыларын жаттық тыратын ойындарды ұ йымдастыру.

Есептеу дағ дыларын пысық тау ү шін «Есептеу машинасы», «Қ ай қ атар жылдам?» ойындары, О-ден 20-ғ а, 30-дан 50-ге дейінгі сандарды тура жә не кері санау жұ мыстары жү ргізіледі.

2. Математикалың диктант.

- 7-ні 9-ғ а арттыр.

- Азайғ ыш 18, азайтқ ыш 8. Айырманың мә нін тап.

- 30 бен 50 сандарының қ осындысын тап.

- 64-ті 4-ке кеміт.

- 6 ондық, 8 бірліктен тұ ратын санды жаз.

- 1 дм 6 см неше сантиметр болады?

- 35-ті 5-ке кеміт.

- 9-ды 7-ге арттыр.

Геометриялық конструктормен жұ мыс жү ргізіледі.

Жаң а сабацты енгізуге дайындық.

Фигураларды қ андай да бір белгісіне қ арай топтау.

Мұ ғ алім ә р тү сті 3-5 серені (қ орапты) дайындап, онда ә ртү рлі геометриялық фигураларды орналастырады. 1-сыныптағ ыдай ойын ұ йымдастыруғ а болады. «Сенде... бар ма?» деген сұ рақ ты қ оя отырып, балалар жү ргізушінің жасырғ ан сө ресін табады.

Кесінділерді ө лшеуге практикалык жұ мыстар ұ йымдастырылады.

Жаң а материалды оқ ып-ү йрену.

Мыс сымды ө келіп, оны бірнеше жерден майыстырып, неше бө лік (кесінді) шық қ аны сұ ралады. Мұ ндай фигураның сынық сызык деп аталатыны айтылады. Мұ ғ алім сынық сызық ты тақ тада сызып кө рсетеді.

Ә р кесінді буын деп аталатындығ ы айтылады. Сынық сызық тардың буындарын санайды. Егер сымның ұ штарын қ осса, тұ йық талғ ан сынық сызық шығ атыны кө рсетіледі.

- Сызбадан тұ йыкталғ ан, тұ йық талмағ ан сынық сызық тарды тап. Тұ йық талғ ан сынық сызық басқ аша қ алай айтылады? Олардың неше буыны (қ абырғ асы) бар?

Окулыктағ ы 1-тапсырмада бейнеленген фигураларды қ арап, оғ ан атау береді. Балаларғ а тұ йыкталғ ан сынык сызыктардың кө пбұ рышты кұ райтынын тү сіндіру. 2-тапсырмада сынык сызық тың ұ зындығ ының қ осындысын дә птерге жаза отырып, оның тұ йық талғ ан, тұ йыкталмағ ан сынық сызық екенін анық тайды. Кө пбұ рыштың периметрі дегеніміз - оның барлық қ абырғ аларының ұ зындық тарының қ осындысы екеніне кө здерін жеткізеді. Сынып бө лмесінің ұ зындығ ын метрмен ө лшеп, периметрін тапқ ызуғ а болады. Олардың сабақ та алғ ан білімдерінің кү нделікті ө мірде қ ажет екендігіне оқ ушылардың кө здерін жеткізу керек. Қ ұ рылысшылар еденнің жиегіне қ ағ атын ернеулікті сатып алу ү шін алдымен оның периметрін табатындығ ы айтылады, тіпті ең бек сабағ ында аппликациялық жұ мыстарды орындау ү шін ө здерінің математика сабағ ында алғ ан білімдерін пайдаланатындығ ын білуі тиіс.

Жаң а сабакты пысық тау ү шін де тү рлі жаттығ у жұ мыстары орындалады.

Оқ улық пен жұ мыс.

Кө пбү рыштың қ абырғ аларының ұ зындығ ын ө лшеу бойынша орындалатын практикалық жұ мыстар 3, 4-тапсырмалар арқ ылы жү зеге асады.

Ө тілген материал бойынша жұ мысты ұ йымдастыру мұ ғ алімнің ө зінің қ алауы бойынша жү ргізіледі. Оқ улық тағ ы 5-8-тапсырмалар ө зіндік жә не ү й жұ мыстары ү шін пайдаланылады.

44-САБАҚ. Ө ткен материалды пысық тау

Сабақ тың мақ саты: оқ ушылардың алғ ан білімдерін есептеу дағ дыларын дамыту.

Тірек білімдерін жетілдіру.

1. Кестпелік қ осу жә не азайту дагдыларын қ айталау.

«Баспалдақ» ойыны.

17-8

23-3 6+7

16-9 9+6

8+3 13-6

7+5 14-8

2. Математикалық диктант.

- 9-ды 3-ке арттыр.

- 16 мен 4-тің қ осындысын тап.

- 36-ны 30-ғ а кеміт.

- Азайғ ыш 15, азайтқ ыш 5. Айырманың мә нін тап.

- Азайғ ыш белгісіз, азайтқ ыш 7, айырманың мә ні 8. Азайғ ыш неге тең?

- Белгісіз сан 8-ден 6-ғ а артық. Белгісіз сан нешеге тең?

- Бос торкө здерді қ осындысының мө ні керекті сан шығ атындай толтыр.

13 14 16

Оқ улыкпен жұ мыс.

Оқ улық та берілген тапсырмалар оқ ушыларғ а таныс, мұ ғ алімнің жетекшілігімен немесе ө зіндік жұ мыс ретінде орындай алады.

45-САБАҚ. Қ ұ рама есеппен таныстыру

(қ осынды мен қ алдық ты табуғ а берілген есептер)

Сабақ тың мақ саты: оқ ушылардың қ ұ рама есептер жә не оны шығ ару тә сілдері туралы білімдерін қ алыптастыру.

Білімдерін жетілдіру.

1. «Шең бердегі мысалдар» ойыны. Мұ ғ алім балаларғ а шең бердегі мысалдарды кұ растыру қ ағ идасын тү сіндіреді. Тақ тағ а алғ ашқ ы компоненті берілген мысалдар жазылады (мысалы, 12-10, 2 + 7, 9-2, 7 + 10, 17-5). Ары карай оқ ушылар ө з беттерінше мысалдар тізбегін жалғ астырады.

Жаң а материалды енгізуге дайындык ү шін мынадай жұ мыс ұ йымдастырылады: тактага математикалык тапсырмалардың ә р тү рлері (ө рнектер, тең деулер, тең сіздіктер, тең діктер, есептер) жазылады.

7 + 10 = 17 9 + а = 10 а + 3 6> 3 8< 12

4 > 2 4 + 2 > 4 10 – а = 2 5 + 4 = 9 6 + 4

Тосап кайнату ү шін жемістер сатып алынды. 5 кг жеміс кайнатылды. 3 кг жеміс қ алды. Неше килограмм жеміс сатып алынды?

10 сә біз тазалау керек. Қ ыз бала 4 сә бізді тазалады. Тазаланбағ ан неше сә біз қ алды?

- Тактада қ андай тапсырмалар жазылғ ан? Есептерді ғ ана тап жә не окы. Есептерді ауызша шығ ар. Есептердің басқ а тапсырмалардан кандай айырмашылығ ы бар? (Есептің шарты, сұ рағ ы, шешуі болады. Барлык есептер мә тін тү рінде беріледі).

Жаң а сабақ ты тусіндіру.

Мұ ғ алім қ ұ рама есеппен таныстыруғ а дайындыкты оқ ушыларғ а ауызша есептер шығ артудан бастайды: «Тігінші 3 тү тқ ыш тікті, содан соң тағ ы 8 тұ тқ ыш тікті. Ол барлығ ы неше тұ тқ ыш тікті?». Мұ ғ алім есепті қ айталауды сұ райды.

Тақ тағ а қ ысқ аша жазылады.

Тікті - 3 т. жә не 8 т.

Барлығ ы -? т.

Ары қ арай есепті қ андай амалмен шығ ару керектігі тү сіндіріледі.

- Ары қ арай осы есепті жалғ астырып кө рейік. Тігіншіде барлығ ы... болды. Барлығ ы неше тұ тқ ыш тіккенін қ азір ғ ана білдік (11). Сонымен тігіншіде 11 тұ тқ ыш болды, 4 тұ тқ ышты ол сыйлады. Тігіншіде неше тұ тқ ыш қ алды?

Тақ тағ а есеп қ ысқ аша жазылады.

Болғ аны -...

Сыйлады - 4 т.

Қ алды -? т.

- Бұ л есепті қ алай шығ аруғ а болады?

- Бұ л екі есептен қ алай бір есеп қ ұ растыруғ а болатынын кө рейік.

Мұ ғ алім тақ тадағ ы есептің қ ысқ аша жазылуынан екі жолды қ оршайды да, оларды сызады («Барлығ ы неше?» жә не «Болғ аны —...»). Тақ тада мынадай жазу қ алады:

Тікті - 3 т. жә не 8 т.

Сыйлады — 4 т.

Қ алды -? т.

- Жаң а қ ұ растырылғ ан есепті оқ ың дар.

Мұ ғ алім балаларғ а олар қ ұ растырғ ан жаң а есептің осығ ан дейін шығ арып жү рген есептерден айырмашылығ ы - оның екі амалмен шығ арылатындығ ында екеніне кө здерін жеткізеді. Олардың шешуі жинақ полотносында жазулы тұ рады. «Біз бірінші амалды орындап, нені таптық? Екінші амалмен ше? Осы есептердің шешуін орнек тү рінде жазуғ а бола ма? Мұ ндай есептер қ ұ рама есептер деп аталады, ө йткені олар бірнеше есептен қ ұ ралғ ан».

Содан кейін Мұ ғ алімнің жетекшілігімен балалар 1 жә не 2-тапсырмаларғ а талдау жасайды. 3-тапсырмада жай есепті шығ арғ аннан кейін қ ұ рама есеп қ ұ растыру ұ сынылады. Балаларғ а олардың арасындағ ы айырмашылық ты тү сіндіруді жай жә не қ ұ рама есепті салыстыру арқ ылы жү ргізген дұ рыс.

4, 5-тапсырмаларды ө з беттерінше орындауғ а тапсыруғ а болады жә не соң ынан тексеріледі.

6, 7, 8-тапсырмалар ұ жыммен орындалады. 8-тапсырманы орындау кезінде фигураларды топтастырудың ә ртү рлі нұ сқ алары қ арастырылуы маң ызды.

46-САБАҚ. Қ ұ рама есептерді шығ ару

Сабақ тың мақ саты: екі амалмен шығ арылатын есептерді талдау, шығ ара білу дағ дыларын қ алыптастыру.

Білімдерін дамыту.

1. «Математикалық баспалдақ» ойын-жарысы.

Мұ ғ алім тапсырмаларды баспалдақ тү рінде жазады.

2. «Плюс жә не минус» Математикалық диктанты. Мұ ғ алім тапсырманы оқ иды:

- Кә мила кітап оқ ыды. 10 бетін оқ ығ аннан кейін, оқ ылмағ ан 2 беті қ алды. Барлығ ы неше бет оқ у керек?

- Кү біде 10 литр қ ымыз бар. Осындай екі кү біде неше литр қ ымыз болады?

Қ араө рік пен алмү рт екеуі бірге 16 кг тартады. Қ араө ріктің массасы 6 кг. Алмү рттың массасы неше килограмғ а тең?

- Қ ыз баланың бірнеше тө сбелгісі болды. 3 тө сбелгісін сыйлағ анда, ө зінде 5 тө сбелгі қ алды. Қ ыз балада неше тө сбелгі болды?

- Жү йекте 9 асқ абақ, 2 кө ді бар. Асқ абақ кә діге қ арағ анда қ анша артық?

- Сү йық тамақ ү шін 2 пияз, 6 картоп алынды. Пияз картопқ а қ арағ анда нешеуі кем алынды?

- Банкағ а 10 стақ ан су сыяды. Қ азір онда 7 стақ ан су бар. Тағ ы неше стақ ан су қ ү юғ а болады?

- Орман алаң қ айында 7 кө жек, одан 3-еуі кем тиін жү р. Алаң қ айда неше тиін жү р?

Ауызша есептеуге оқ улық тағ ы 1-тапсырманы беруге болады.

Оқ улық пен жұ мыс.

2-тапсырманы орындау кезінде есепке ө рнек таң дау ғ ана маң ызды емес, ө з таң дауларын тү сіндіре алуы керек. Есептің бір нұ сқ асы ретінде ә р ө рнекке сә йкес келетіндей оқ ушыларғ а есептің шартын ө згертуді ұ сынуғ а болады. Содан соң есептің қ ысқ аша жазылуын орындап, оны шығ арады.

3, 4-тапсырмаларда жай жә не қ ұ рама есептерді, олардың жазылуындағ ы жә не шығ арылуындағ ы тә сілдерді салыстырады.

5, 6-тапсырмаларды ү жым болып орындауғ а немесе ө з беттерінше орындауғ а тапсыруғ а болады.

Оқ ушылар периметрді анық тауды (7-тапсырма) тақ тада орындайды. 8-тапсырма алдың ғ ы сабақ тарғ а ұ қ сас орындалады.

47-САБАҚ. Ө ткен материалды пысық тау

Сабақ тың мақ саты: қ ұ рама есептерді шығ ару дағ дыларын қ алыптастыру; ө рнектерді оқ у жә не олардың мә нін табу дағ дыларын дамыту; есептеу дағ дыларын жетілдіру.

Пысық тау сабағ ын оқ ушылардың білім, білік, дағ дылары дең гейін есепке ала отырып, Мұ ғ алім ө з қ алауынша ұ йымдастырады.

48, 49-САБАҚ ТАР. Уақ ыттың ө лшем бірліктері -

сағ ат, минут жә не олардың ө зара қ атынасы.

Ө ткен материалды пысық тау

Сабақ тың мақ саты: «уақ ыт» тү сінігін қ алыптастыру; уақ ыттың ө лшем бірліктері - сағ ат жә не минутпен, олардың арақ атынасымен таныстыру; уақ ытты сағ ат бойынша анық тай алу.

Тірек білімдерін жетілдіру алдың ғ ы сабақ тарғ а ұ қ сас жү ргізіледі. Ауызша есептеуге ө рнек қ ұ растыруғ а берілген 1-тапсырманы (49-сабақ) жә не 7, 8-логикалық тапсырмаларды (49-сабақ) беруге болады.

Жаң а материалды тү сіндіру.

Жаң а материалды енгізуге дайындық жұ мысы есебінде қ озғ алмалы тілдері бар сағ ат циферблатының моделін қ олдану арқ ылы практикалық жаттығ улар жү ргізу қ ажет.

- Сағ ат тілдері бойынша сағ ат 3-ті (5, 6, 9) кө рсет.

- Сағ аттың қ андай уақ ытты кө рсетіп тұ рғ анын айт. Циферблаттан таң ертең нешеде тұ ратының ды, нешеде ертең гілік тамақ ты ішетінің ді, мектепте сабақ тың нешеде басталатынын кө рсет, т.б.

Практикалық жұ мыс мұ ғ алімнің кө мегімен жү ргізіледі. «Қ азір сағ ат 3. Циферблаттан керсет. Біраз уақ ыт ө ткеннен кейін екі тілі қ абаттасады. Кіші тілі сағ аттың 3-тен ө тіп, 4-ке қ арай кеткенін кө рсетеді. Ү лкен тілі неше минут кеткенін кө рсетеді. Ү лкен тілі толық бір рет айналып шық қ анда (60 минут) кіші тілі тура сағ ат 4-ті керсетеді».

Мұ ғ алім ү лкенінің минут тілі, кішісінің сағ ат тілі деп аталатынын айта кетеді. «Сағ ат тілі ме, минут тілі ме?» де-ген ойын жү ргізіледі. Мұ ғ алім сағ ат тілін керсетсе, балалар қ олын кө тереді, минут тілін кө рсетсе, қ олдарын екі жандарына жаяды.

Оқ улық пен жұ мыс.

Осыдан кейін балалар оқ улық та берілген тү сіндірмені оқ иды (1, 2-тапсырма, 48-сабақ). Мұ ғ алім «сағ ат», «минут» сө здерінің қ алай қ ысқ артылып жазылатынын кө рсетеді жә не дә птерлеріне жазғ ызады: 1 сағ = 60 мин.

Балалар минутқ а тең аралық уақ ытты білу ү шін мынадай тү рдегі жаттығ уларды орындайды: «Минутқ а сана», «Сандарды жаз. 1 минутта неше сан жазып ү лгердің?», т.б.

3-есепті (48-сабақ) оқ ушылар мұ ғ алімнің кө мегімен шығ арады. Егер тапсырманы орындау қ иындық келтірсе, есепті сағ ат моделін пайдаланып шығ арады.

5-тапсырма (49-сабақ) бір ө лшем бірліктен екіншісіне ө рнектеуге арналғ ан жә не Мұ ғ алімнің жетекшілігімен орындалады. Бұ л жерде де сағ ат моделін қ олдануғ а болады.

5-тапсырма (48-сабақ) есептеу дағ дыларын қ айталауғ а арналғ ан, ө здік жұ мыс ретінде ұ сынуғ а болады. 6, 7-тапсырмалардағ ы (48-сабак) фигуралардың периметрін табуда мұ ғ алім басшылык жасайды. 8-тапсырма (48-сабақ) алдың ғ ы сабақ тарғ а ұ қ сас орындалады.

6-тапсырманы (49-сабақ) оқ ушылар ө здері орындайды.

50, 51-САБАҚ ТАР. Кө ршілес екі қ осылғ ышты олардың

қ осындыларымен ауыстыру. Қ осудың терімділік қ асиеті.

Ү ш қ осылғ ыштың қ осындысын табуғ а берілген есептер.

Есепті шығ арудың ә ртү рлі тә сілдері. Пысық тау

Сабақ тың мақ саты: оқ ушыларды қ осудың терімділік қ асиеті негізделген кө ршілес екі қ осылғ ышты олардың косындыларымен ауыстыру тә сілімен таныстыру; ү ш қ осылғ ыштың қ осындысын табуғ а берілген есептерді мысалғ а ала отырып, есепті шығ арудың ә ртү рлі тә сілдерімен таныстыру.

Тірек білімдерін жетілдіру.

1. «Қ ай айлақ қ а жү зіп барасың?» ойын-жарысы.

Мұ ғ алім ө з кемесінің қ ай айлакка жү зіп бару керек екенін дұ рыс анық тай алатын командирлер мен тең ізшілер болып ойнайтынын хабарлайды.

Мұ ғ алім магнитті тақ тағ а рет нө мірі жазылғ ан 10-12 кеменің суретін орналастырады. Кеменің тө менгі жағ ында каланың атауы мен айлақ тың немірі жазылғ ан дө ң гелектер берілген. Мұ ғ алім оқ ушыларғ а айлақ қ а дейінгі бағ ыт жасырылып кө рсетілген мысалдар жазылғ ан карточкалар таратады. Балалар кезекпен мысалдарды шығ арып, ө з кемелерін берілген айлақ қ а дейін жеткізуі керек.

Мұ ғ алім тақ тағ а оқ ушылар шығ ару кезінде қ ате жіберген мысалдарды ғ ана жазады. Ойын соң ында оқ ушылардың жіберген қ ателеріне талдау жасайды.

2. Математикалық диктант. Мұ ғ алім мысалдарды оқ иды:

- 12 санынан 6мен 3-тің қ осындысын азайт;

- 12 мен 6 санының айырмасына 3-ті кос;

- 12-ден 6 мен 3-тің қ осындысын кеміт;

- 18 санын алдымен 8-ге кеміттік, содан кейін тағ ы 2-ге кеміттік;

- 9 санына 3 пен 2-нің айырмасын қ ос;

- 49-ды 1-ге арттыр.

Ауызша есептеуге оқ улық тағ ы 6, 7, 8-тапсырмаларды (50-сабақ) жә не 7, 8-тапсырмаларды (51-сабақ) алуғ а болады.

Жаң а материал бойынша істелетін жұ мыс.

Жаң а материалды тү сіндіруді оқ улық тағ ы 1-тапсырма бойынша немесе осығ ан ұ қ сас практикалық жұ мыс арқ ылы жү ргізуге болады. Пысық тау жұ мысы ү шін 2-тапсырма (50-сабақ) жә не 1, 2-тапсырмалар (51-сабақ) тү сіндіріле отырып орындалады.

Оқ улық пен жұ мыс.

Бұ л сабактарда оқ ушылар есептің жаң а тү рімен танысады. Ол ү шін олар 3, 4 есепті (50-сабақ) жә не 51-сабақ тың 3-есебін шығ арады. Окушыларды есептің сызбасымен таныстыру маң ызды. 5 (50-сабақ), 4, 5 есептерді (51-сабақ) 6-тапсырманы (51-сабақ) ө з беттерінше орындауғ а тапсыруғ а болады.

52, 53-САБАҚ ТАР. Санды қ осындыдан азайту.

Есепті ә ртү рлі тә сілмен шығ ару. Ө ткен материалды пысық тау

Сабақ тың мақ саты: санды қ осындыдан азайту тә сілімен таныстыру; есепті ә ртү рлі тә сілмен шығ аруғ а ү йрету.

Білімдерін дамыту.

1. Ауызша есептер шығ ару.

- Серікте 4 жолды дә птер, одан 3-еуі артық торкө з дә птер бар. Серікте неше торкө з дә птер бар?

- Сауытта 7 раушангү л, одан 4-еуі артық қ алампыр бар. Неше қ алампыр бар?

- Ә жесі 16 сә біз жә не 8 қ ызылша сатып алды. Қ ызылшаның сә бізге карағ анда нешеуі кем?

- Су қ оймасында 6 ү йрек, 5 акку жә не қ аз жү зіп жү рді. Барлығ ы - 17 кұ с. Неше каз жү зіп жү р?

- Сыныпта 18 ыдыста гү л бар. Бірінші терезенің алдында 6 гү л, екіншісінде 7 гү л тұ р. Ү шінші терезенің алдында неше гү л тұ р?

2. Сабақ тың бұ л кезең інде 7 (52-сабақ) жә не 6, 8-тапсырмалар (53-сабақ) орындалады.

Оқ улық пен жұ мыс.

Жаң а сабақ ты тү сіндіру. 1-тапсырмағ а (52-сабақ) ұ ксас жү ргізіледі. Есепті ә ртү рлі тә сілмен шығ аруды тү сіндіруді 2-тапсырма (52-сабақ) аркылы орындауғ а болады. 3-тапсырма (52-сабақ) алғ ашқ ы пысық тау жұ мысына арналғ ан. 5 жә не 6-тапсырмалар (52-сабак) ө з беттерінше орындауғ а ұ сынылады. Келесі сабақ тың тапсырмаларын мұ ғ алім ө з қ алауы бойынша пайдалана алады.

54, 55-САБАҚ ТАР. 35 + 2, 37 - 2 тү ріндегі қ осу жә не азайту.

Ө тілген материалды пысық тау

Сабақ тың мақ саты: 35 + 2, 37-2 туріндегі косу жә не азайтуды орындай алуғ а ү йрету; есептеу дағ дыларын жетілдіру; есеп шығ ара білу дағ дыларын пысық тау.

Тірек білімдерін жетілдіру.

1. Кестелік қ осу жә не азайту дағ дыларын пысық тау ү шін «Мысалдар тпізбегі» ойыны жү ргізіледі.

2. Математикалык диктантп.

- 7 ондық жә не 5 бірліктен тұ ратын санды жаз.

- Санау кезінде 80-нің алдында тұ ратын санды жаз.

- 16 санын 8-ге кеміт.

- 20 санын 7-ге арттыр.

- Азайғ ыш 70, азайткыш 20. Айырманың мә нін тап.

- 8 санын 9-ғ а арттыр.

- Бірінші қ осылғ ыш 30, екінші қ осылғ ыш 8. Қ осындының мә нін тап.

- Қ алдырылғ ан санды жаз: 47,..., 49.

- 35 санын 5-ке кеміт.

3. Ө здік жұ мыс.

Сандарды салыстыр:

47 * 45 47 * 87 10 * 100

34 * 84 55 * 65 13 * 30

Ауызша есептеуге 7 жә не 8-тапсырмаларды (54, 55-сабақ) енгізуге болады.

Жаң а материалды тү сіндіру.

Жаң а сабақ ты қ абылдауғ а дайындык ретінде мынадай тақ ырыптар қ айталанады:

а) екі таң балы сандардың ондық қ ұ рамы;

ә) екі таң балы сандарды ондық пен бірлікке жіктеу;

б) кө ршілес сандарды олардың косындысымен ауыстыру тә сілін қ олдана білу, оларды тиімді тә сілмен орындау.

в) тиімді есептеу ү шін қ осылғ ыштардың орнын ауыстыра білу тә сілін қ олдана алу.

Осы сұ рақ тар тө ң ірегінде 2-3 мысалдан орындағ аннан кейін жаң а сабақ ты тү сіндіруге кө шуге болады.

Мұ ғ алім тақ тағ а 13 + 6 мысалын жазады да, оқ ушыларғ а буманың жә не таяқ шалардың кө мегімен кө рсетуді ұ сынады. Мұ ғ алім оны тақ тағ а жазып кө рсетеді:

13 + 6 = 10 + 3 + 6 = 10 + 9 = 19

10 + 3 + 6

«Барлығ ы неше ондық жә не бірлік болды? Біз оны таяқ шасыз қ алай біле аламыз?»

Мұ ғ алім тақ тағ а 10 + 3 + 6 мысалын жазып, алдымен 3 жә не 6 бірліктерінің қ осылатындығ ын жақ шамен кө рсетеді. «3 бірлікке 6 бірлікті қ осамын, яғ ни екі соң ғ ы қ осылғ ыштар-ды олардың қ осындысымен ауыстырамын. Олар нешеге тең? (3 + 6 = 9). Енді 9 бірлікті ондық қ а қ осамын жә не жауабы 19 бо-лады. Оны жоғ арғ ы жолғ а жазамын».

13 + 6 = 19 10+ (3 + 6) = 19

10 3

Азайту жағ дайы да осылай тү сіндіріледі.

«48 санын 40 пен 8-дің қ осындысы тү рінде аламыз. Мына-дай мысал алынады: 40 + 8 - 3. 8 санынан 3-ті азайтамыз. 5-ті аламыз. Есептеуді аяқ тап, жауабын аламыз: 40 + 5 = 45.

Оқ улық бойынша 1, 2-тапсырмалар Мұ ғ алімнің жетек-шілігімен орындалады.

Окулыкпен жұ мыс.

54-сабақ тың 3-5-тапсырмалары Мұ ғ алімнің кө мегімен шығ арылады. 55-сабақ тың 2-4-тапсырмаларын ө здері шығ аруына болады. Тең деуді шешу (6, 54-сабақ) тақ тада тү сіндіріле отырып орындалады. Фигуралардың периметрін табуды (5, 56-сабақ) оқ ушылар оздері орындап, соң ынан тексеріледі.

56-САБАҚ. 40 + 34, 74 - 40 тү ріндегі қ осу жә не азайту

Сабақ тың мақ саты: екі таң балы санды қ осу жә не екі таң балы саннан дө ң гелек санды азайта алу дағ дыларын қ алыптастыру; қ осу жә не азайту тә сілмен таныстыру (ондық тарды ондық тарғ а, бірліктерді бірліктерге қ осады).