Адамның игі-салиқалы амалды дүниелік игіліктерге қол жеткізуі үшін істеуі көпқұдайшылықтың көрінісі екені туралы

Аллаһ Тағ ала былай деді:

م َ ن ْ ك َ ا ن َ ي ُ ر ِ ي د ُ ا ل ْ ح َ ي َ ا ة َ ا ل د ّ ُ ن ْ ي َ ا و َ ز ِ ي ن َ ت َ ه َ ا ن ُ و َ ف ِ ّ إ ِ ل َ ي ْ ه ِ م ْ أ َ ع ْ م َ ا ل َ ه ُ م ْ ف ِ ي ه َ ا و َ ه ُ م ْ ف ِ ي ه َ ا ل ا ي ُ ب ْ خ َ س ُ و ن َ (١ ٥)أ ُ و ل َ ئ ِ ك َ ا ل ّ َ ذ ِ ي ن َ ل َ ي ْ س َ ل َ ه ُ م ْ ف ِ ي ا ل آ خ ِ ر َ ة ِ إ ِ ل ا ا ل ن ّ َ ا ر ُ و َ ح َ ب ِ ط َ م َ ا ص َ ن َ ع ُ و ا ف ِ ي ه َ ا و َ ب َ ا ط ِ ل ٌ م َ ا ك َ ا ن ُ و ا ي َ ع ْ م َ ل ُ و ن َ (١ ٦)

«Кім дү ние тіршілігін ә рі оның зейнетін қ аласа, дү ниеде олардың ең бектерін толық береміз; сондай-ақ олар кемшілікке ұ шыратылмайды. Оларғ а Ақ ыретте (Тозақ) отынан басқ а еш нә рсе жоқ. Бұ л дү ниеде жасағ ан тырысулары зая кетті, ә рі амалдары пайдасыз» («Худ» сү ресі, 15-16 аяттар)».

Тараудың «Бірқ ұ дайшылық Кітабына» сә йкестілігі:

Бұ л тарауда дү ниелік ә лдебір игіліктер ү шін жасалғ ан ізгі-салиқ алы амалдар кө пқ ұ дайшылық болып табылатынына, таухидтің толық тығ ына қ айшы келетініне ә рі амалдарды зая ететініне нұ сқ ау бар. Ә рі осы тарау мен одан алдың ғ ы тараудың айырмашылығ ы – бұ л тарауда салиқ алы амалдарды бұ л дү ние ү шін істейтін адамның жағ дайы тү сіндіріледі. Ал жоғ арыда сө з етілген рияғ а келер болсақ, онда адам ізгі амалдарды тек ө згелердің мақ тауына қ ол жеткізу ү шін істейді.

Бұ л екі аят ө зінің амалдарымен осы дү ниенің игіліктерін қ алайтын адамның ү кімін жә не оның бұ л дү ние мен Ақ ыреттегі соң ы қ алай болатынын тү сіндіреді.

1. Аятта ширк амалдарды зая ететініне, ә рі игі амалдармен осы дү ниенің игіліктері мен оның зейнеттеріне қ ол жеткізуді қ алау осы амалдарды жойып жіберетініне нұ сқ айды.

2. Аятта Аллаһ Тағ ала кә пірге жә не ө зінің амалдары ү шін осы дү ниені алуды қ алайтынғ а осы дү ниеде сұ рағ анын беретініне, ә рі Ақ ыретте оның сый-сауап берілетін ешбір игі амалы болмайтынына нұ сқ айды.

3. Аятта Ақ ыреттің игі амалдары арқ ылы осы дү ниенің игіліктеріне қ ол жеткізуді қ алайтынғ а ө те қ атал ескерту бар.

4. Аятта игі амалдарды Ақ ыретті қ алап істеуге ынталандыру бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

Абу Хурайраның сө здерінен, оғ ан Аллаһ разы болсын, Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) былай дегені жеткізіледі: «Динардың қ ұ лына, дирхамның қ ұ лына жә не қ амистың қ ұ лына қ асірет болсын. Оғ ан (бұ л нә рселер) берілсе – риза болып жү реді, ал берілмесе – наразылық білдіреді. Оғ ан қ асірет болсын, ә рі оғ ан ауруы қ айта оралсын, ә рі оның денесіне қ адалғ ан тікенді суырып алатын адам табылмасын!

Аллаһ тың жолында атының жү генінен ұ станатын, ә рі егер оны барлаушылық қ а (қ ойса), барлаушылық қ а шығ атын, ал (ә скердің) арт жағ ына қ ойылса, арт жақ қ а баратын, ә рі егер ә лденені сұ раса, сұ рағ аны рұ қ сат етілмейтіндей (ө те кө нгіш), ал біреу ү шін ө тініш жасаса, ө тініші қ абылданбайтын, шашы ұ йпа-тұ йпа, аяғ ы шаң -шаң пенде шат-шадыман болсын» (ә л-Бухари, 2887).

Алымдар мен билеушілерге олар Аллаһ тың хә лал еткен нә рселерін харам еткенде, немесе Оның харам еткен нә рселерін хә лал еткенде бағ ынатындар, соларды (ө здеріне) раббылар ететіні туралы

Ибн Аббас, оғ ан Аллаһ разы болсын, былай деді: “Мен сендердің бастарың а дә л қ азір аспаннан тастар келіп тү седі ме деп қ орқ амын! Мен: «Аллаһ тың Елшісі (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) айтты», - десем, сендер: «Абу Бакр мен Умар былай деді», - дейсің дер”.

Тараудың «Бірқ ұ дайшылық Кітабына» сә йкестілігі:

Мойынсұ ну ғ ибадаттың бір тү рі болғ андық тан, автор, Аллаһ оны рахымына бө лесін, осы тарауда Қ асиетті ә рі Пә к Аллаһ Тағ аланы Оғ ан мойынсұ нуда жалғ ыз етудің міндетті болып табылатынына ә рі кү нә лі істе (Аллаһ қ а мойынсұ нбауда) ешкімге мойынсұ нуғ а болмайтынына назар бұ рды.

Бұ л асарда билеуші-ә мірлерге Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) жолына қ айшы келетін нә рселерде мойынсұ нуғ а тыйым салынғ анына, сондай-ақ бұ л міндетті тү рде (Аллаһ тың) жазасын алып келуі мү мкін екеніне нұ сқ ау бар.

Асардан алынатын пайдалар:

1. Асарда Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) сө здерін кез-келген адамның сө зінен жоғ ары қ ою міндетті екеніне нұ сқ ау бар.

2. Асарда Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) Сү ннетіне қ айшы келу адамның басына Аллаһ тың жазасын келтіретініне нұ сқ ау бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

Ахмад ибн Ханбә л, Аллаһ оны рахымына бө лесін, былай деді: “Хадистің иснады ә рі сенімділігі туралы біле тұ ра, ә рі Аллаһ:

ف َ ل ْ ي َ ح ْ ذ َ ر ِ ا ل ّ َ ذ ِ ي ن َ ي ُ خ َ ا ل ِ ف ُ و ن َ ع َ ن ْ أ َ م ْ ر ِ ه ِ أ َ ن ْ ت ُ ص ِ ي ب َ ه ُ م ْ ف ِ ت ْ ن َ ة ٌ أ َ و ْ ي ُ ص ِ ي ب َ ه ُ م ْ ع َ ذ َ ا ب ٌ أ َ ل ِ ي م ٌ (٦ ٣)

«Сондық тан оның ә міріне қ арсы келгендер ө здеріне бір сынақ жетуінен немесе жан тү ршігерлік азап келуінен сақ тансын», - деп айтқ анына қ арамастан, Суфиянның (ә с-Саури) (ә лдебір) пікіріне ілесетіндер таң қ алдырады.