Ли Имран» сүресінің 154-аяты туралы

Аллаһ Тағ ала былай деді:

ي َ ظ ُ ن ّ ُ و ن َ ب ِ ا ل ل ّ َ ه ِ غ َ ي ْ ر َ ا ل ْ ح َ ق ِ ّ ظ َ ن ّ َ ا ل ْ ج َ ا ه ِ ل ِ ي ّ َ ة ِ ي َ ق ُ و ل ُ و ن َ ه َ ل ْ ل َ ن َ ا م ِ ن َ ا ل أ م ْ ر ِ م ِ ن ْ ش َ ي ْ ء ٍ ق ُ ل ْ إ ِ ن ّ َ ا ل أ م ْ ر َ ك ُ ل ّ َ ه ُ ل ِ ل ّ َ ه ِ ي ُ خ ْ ف ُ و ن َ ف ِ ي أ َ ن ْ ف ُ س ِ ه ِ م ْ م َ ا ل ا ي ُ ب ْ د ُ و ن َ ل َ ك َ ي َ ق ُ و ل ُ و ن َ ل َ و ْ ك َ ا ن َ ل َ ن َ ا م ِ ن َ ا ل أ م ْ ر ِ ش َ ي ْ ء ٌ م َ ا ق ُ ت ِ ل ْ ن َ ا ه َ ا ه ُ ن َ ا ق ُ ل ْ ل َ و ْ ك ُ ن ْ ت ُ م ْ ف ِ ي ب ُ ي ُ و ت ِ ك ُ م ْ ل َ ب َ ر َ ز َ ا ل ّ َ ذ ِ ي ن َ ك ُ ت ِ ب َ ع َ ل َ ي ْ ه ِ م ُ ا ل ْ ق َ ت ْ ل ُ إ ِ ل َ ى م َ ض َ ا ج ِ ع ِ ه ِ م ْ و َ ل ِ ي َ ب ْ ت َ ل ِ ي َ ا ل ل ّ َ ه ُ م َ ا ف ِ ي ص ُ د ُ و ر ِ ك ُ م ْ و َ ل ِ ي ُ م َ ح ِ ّ ص َ م َ ا ف ِ ي ق ُ ل ُ و ب ِ ك ُ م ْ و َ ا ل ل ّ َ ه ُ ع َ ل ِ ي م ٌ ب ِ ذ َ ا ت ِ ا ل ص ّ ُ د ُ و ر ِ (١ ٥ ٤)

“Олар жә һ илиет кезінде істегендеріндей, Аллаһ туралы орынсыз ой ойлады. Олар: «Бұ л істе бізде не ерік бар?», - десті. (Мухаммад,) оларғ а: «Барлық іс Аллаһ тың еркінде», - деп айт. Ал олар ө з іштерің дегісін сенен жасырады. Тағ ы олар: «Егер іс біздің еркімізде болғ анда, осы жерде ө лтірілмес едік», - дейді. (Мухаммад,) оларғ а: «Егер сендер ү йлерің де болсаң дар да, ө лтірілуі жазылғ андар, ә рине, ө лтірілетін жерлерінде болар еді», - деп айт. Аллаһ кө кіректерің дегіні сынау ү шін жә не жү ректерің дегіні тазарту ү шін ө стіді. Сондай-ақ Аллаһ жү ректерің дегіні толық Білуші” («Ә ли-Имран» сү ресі, 154-аят).

Тараудың «Бірқ ұ дайшылық кітабына» сә йкестілігі:

Осы тарауда Аллаһ туралы жақ сы ойда болу бірқ ұ дайшылық тың бізден талап ететін нә рсесі екеніне, сондай-ақ Аллаһ туралы жаман ойлар бірқ ұ дайшылық қ а қ арама-қ айшы келетін нә рсе екеніне нұ сқ ау бар.

Аяттан алынатын пайдалар:

1. Аятта Аллаһ туралы: Ол жалғ анғ а ақ иқ аттың ү стінен ү стемдік береді, ә рі бұ л ү немі солай болады деп, жә не ақ иқ ат жойылып, сосын қ айта жаң ғ ырмайды деп ойлайтын адам сонысымен Аллаһ Тағ ала туралы надандық (жә һ илиет дә уірінің) ойларымен ойлағ ан болатынына нұ сқ ау бар.

2. Аятта Аллаһ Тағ ала кейде жалғ анғ а жең іс беретініне, ә рі осыда қ андай да бір даналық бар екеніне нұ сқ ау бар.

3. Аятта екіжү зділердің жү ректеріндегі бұ зық тық тың тү сіндірмесі келген, сондай-ақ Аллаһ Тағ ала қ иын-қ ыстау жағ дайлар кезінде олардың жү ректеріндегі осы бұ зық тық ты ә шкерелейтініне нұ сқ ау бар.

4. Аятта тағ дырғ а иман келтірудің міндетті екеніне нұ сқ ау бар.

5. Аятта Аллаһ Тағ аланы Оғ ан лайық ты емес нә рселерден пә ктеудің міндеттілігіне нұ сқ ау бар.

6. Аятта Аллаһ Тағ ала туралы жақ сы ойда болудың міндеттілігіне нұ сқ ау бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

Аллаһ Тағ ала былай деді:

ا ل ظ ّ َ ا ن ِ ّ ي ن َ ب ِ ا ل ل ّ َ ه ِ ظ َ ن ّ َ ا ل س ّ َ و ْ ء ِ ع َ ل َ ي ْ ه ِ م ْ د َ ا ئ ِ ر َ ة ُ ا ل س ّ َ و ْ ء ِ و َ غ َ ض ِ ب َ ا ل ل ّ َ ه ُ ع َ ل َ ي ْ ه ِ م ْ و َ ل َ ع َ ن َ ه ُ م ْ و َ أ َ ع َ د ّ َ ل َ ه ُ م ْ ج َ ه َ ن ّ َ م َ و َ س َ ا ء َ ت ْ م َ ص ِ ي ر ً ا ”

«Аллаһ қ а байланысты жаман ой ойлағ ан мұ нафиқ ерлер мен мұ нафиқ ә йелдерді, мү шрик ерлер мен мү шрик ә йелдерді азапқ а ұ шыратады. Жамандық ө здеріне болсын. Аллаһ оларғ а ашуланды, оларды лағ ынеттеді де, оларғ а Тозақ дайындады. Ол нендей жаман барар жер!» («ә л-Фатх» сү ресі, 6-аят).

Бұ л аятта Аллаһ Тағ ала туралы Ол Ө зінің тобына дұ шпандарының ү стінен жең іс сыйламайды деп ойлағ ан адам Аллаһ жайында жаман ойлағ ан болатынына нұ сқ ау бар.

Аяттан алынатын пайдалар:

1. Аятта Аллаһ Тағ ала туралы жаман ойлардан сақ тандыру ә рі Ол туралы жақ сы ойлаудың міндеттілігіне нұ сқ ау бар.

2. Аятта Аллаһ Тағ ала Ө зінің Елшісіне (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын), Ө зінің дініне жең іс бермейді деп ойлағ ан адам Ол туралы жаман, пасық ойлармен ойлағ ан болатынына нұ сқ ау бар.

3. Аятта Аллаһ Тағ ала Ө зін дұ шпандарына ашуланатындығ ымен ә рі оларды лағ ынеттейтіндігімен сипаттағ анына нұ сқ ау бар.

4. Аятта кө пқ ұ дайшылдардың соң ы қ андай болатынының тү сіндірмесі бар.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Бірінші аят турасында Ибн ә л-Қ аййим (Аллаһ оны рахым етсін) былай деді: «Қ ұ ран тә псіршілерінің пікірі бойынша, мү шриктердің бұ л жаман ойлары Аллаһ Тағ ала бейне бір Ө зінің Елшісіне (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) кө мектеспейді, ә рі оның ісі жойылады дегенді қ амтитын. Басқ а тә псіршілер бұ л ойлар орын алып жатқ ан нә рсенің барлығ ы Аллаһ тың тағ дыры мен Оның даналығ ының салдары болып табылмайды деген (пікірді) қ амтиды деп есептейді. Сондай-ақ оларды Аллаһ тың даналығ ы мен Оның тағ дырын жоқ қ а шығ ару деп, Аллаһ Ө зінің ісін соң ына дейін жеткізетінін жә не Исламды барлық діндерден ү стем ететінін жоқ қ а шығ ару деп тә псірлеген. Бұ л «ә л-Фатх» сү ресінде айтылатын екіжү зділер мен мү шриктерде болғ ан жаман ойлар, міне, осылар.

Ә рі бұ л ақ иқ атында да жауыз ойлар болатын, ө йткені Пә к Аллаһ туралы, Оның даналығ ы, даң қ ы ә рі адал уә десі туралы мұ ндай ойлауғ а мү лде болмайды. Ал кім ә лдебіреуді ақ иқ ат ү стінен жең іске жете алады деп білсе; кім орын алып жатқ ан нә рселердің барлығ ы Оның алдын ала бекіткен жазмышы мен тағ дыры бойынша орын алып жатқ анын ә рі Оның (бекіткен) тағ дыры Оның мақ тауғ а лайық ты терең даналығ ымен байланысты екенін жоқ қ а шығ арса; ә рі кім барлық нә рсені жағ даяттардың жай ғ ана ө рбуі бойынша орын алып жатыр деп айтатын болса - сол кә пірлердегі тура сол жаман ойларғ а ие болғ ан болады. Иман келтірмейтін адамдарғ а қ асірет болсын, сол себепті олар Отқ а тү седі емес пе!

Кө пшілік адамдар ө здерінің ө мірінде немесе басқ а адамдардың ө мірінде орын алатын (жағ дайлардың) ә серімен Аллаһ туралы жаман ойғ а ие. Мұ ндай ойлардан тек Аллаһ ты, Оның есімдері мен сипаттарын танығ ан адамдар ғ ана, Оның даналығ ыны мен Оны мақ тап-дә ріптеудің себебі мен қ ажеттілігін білетін адамдар ғ ана қ ұ тыла алады. Ө зіне жақ сылық қ алайтын ә рбір адам осы жайында ойланып, Аллаһ тың алдында тә убе етсін жә не Аллаһ тан ө зінің жаман ойлары ү шін оны кешіруін сұ рап-жалбарынсын...

Кімнен сұ расаң да, (олардың) тағ дырдан мезі болғ андарын ә рі оның атына сө гіс-шағ ымдар (айтатындарын) кө ресің. Барлық тары осылай-осылай болу керек еді, бірақ осылай болды деп айтып жатады. Ә рбір адам ү лкен немесе кіші дә режеде тағ дырғ а шағ ымданып жатады. Ө з-ө зің ді тексеріп кө р, сен осындай наразылық тан алыссың ба?»

Ал сосын ибн ә л-Қ айим мына ө лең жолдарын келтірді:

«Арылып азат болсаң сен осыдан,

Боларсың ү лкен бә леден қ ұ тылғ ан.

Ә рі сен ү шін осыдан басқ а қ ұ тылар жол жоқ

Мен кө ріп тұ рғ ан» («Зад ә л-Мә ’ад», 3/228-235).

------------------------------------------------------------------------------------------------

АЛПЫСЫНШЫ ТАРАУ: