Көп ант ішу туралы

Аллаһ Тағ ала былай деді:

و َ ا ح ْ ف َ ظ ُ و ا أ َ ي ْ م َ ا ن َ ك ُ م ْ

«...Анттарың ды қ орғ аң дар...» («ә л-Мә ида» сү ресі, 89-аят).

Абу Хурайра (Аллаһ оғ ан разы болсын) Аллаһ Елшісінен (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) оның былай деп айтқ анын естігенін баяндайтын: «Ант ішу тауарды ө тімді етеді, алайда оның (табысының) бекересін жойып жібереді» (ә л-Бухари, 2087; Муслим, 1606)“.

Тараудың «Бірқ ұ дайшылық кітабына» сә йкестілігі:

Аллаһ Тағ аланың есіміне деген қ ұ рмет – бірқ ұ дайшылық тың толық тығ ынан болып табылады, ә рі адам (Аллаһ тың есімімен жиі ә рі орынсыз ант ете беруі арқ ылы) Оның есіміне немқ ұ райлылық танытпауы керек, себебі Аллаһ тың атымен жиі ант ету адамның Оның есіміне ә рі Оны ұ лық тауғ а немқ ұ райлы қ арайтынына нұ сқ айды.

Бұ л хадисте тауарды сату мақ сатында ант қ олданудан сақ тандыру жә не осының салдары қ андай зиянды болатынының тү сіндірмесі келді.

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте тауарды сату мақ сатында ант беруді қ олданудан сақ тандыру бар, себебі бұ да Аллаһ Тағ аланың есіміне немқ ұ райлылық таныту кө рініс табады, ал бұ л бірқ ұ дайшылық тың толық тығ ын бұ затын нә рсе.

2. Хадисте ө тірік ант ішудің артынан ілесетін зиянның тү сіндірмесі келген.

3. Хадисте тыйым салынғ ан табыста ешқ андай береке де, ешқ андай игілік те жоқ екеніне нұ сқ ау бар, тіпті егер табыстың ө зі ү лкен болса да.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Сә лман (Аллаһ оғ ан разы болсын) Аллаһ Елшісінің (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) былай деп айтқ анын естігенін баяндайтын: «Аллаһ Қ иямет Кү ні ү ш (тү рлі) адаммен сө йлеспейді де, оларды [ кү нә лардан ] тазартпайды да, ә рі олардың басына азапты жаза тү седі: бұ л – бұ зық шал, тә каппар кедей ә рі Аллаһ ты ө зінің саудасына айналдырғ ан адам: ол Аллаһ тың атымен ант етпей, еш нә рсе сатып алмайды, ә рі Аллаһ тың атымен ант етпей, еш нә рсе сатпайды да» (ә т-Табарани «Муғ жам ә л-Кабирде», 6111; ә л-Бә йһ ақ и «Шуғ аб ә л-Иманда», 4/220).

Сә лман – бұ л Абу Абдуллаһ, яғ ни Сә лман ә л-Фарси болуы кө бірек ық тимал. Ол Асбаханнан немесе Рама Хармузадан шық қ ан, ә рі Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) Мединағ а келгеннен кейін Ислам қ абылдады. Хандак шайқ асында ә рі басқ а да шайқ астарда қ атысқ ан. Һ ижра жыл санауы бойынша 36 жылы қ айтыс болды, Аллаһ оғ ан разы болсын.

Осы хадисте сауда-саттық жү ргізген кезде кө п ант ішуге тыйым салынғ ан.

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте тауарды сату жә не сатып алуда кө п ант ішуден сақ тандыру жә не Қ асиетті ә рі Ұ лы Аллаһ Тағ аланың есімдерін қ ұ рметтеуге ынталандыру бар.

2. Хадисте Аллаһ Тағ аланы «сө йлеу» сипатымен сипаттау келген, ә рі Ол Ө зіне бағ ынғ ан адамғ а қ ұ рмет танытып, онымен сө йлесетіндігіне нұ сқ ау бар.

3. Хадисте зинақ орлық кү нә сінан, ә сіресе, ү лкен жастағ ы адамдарды сақ тандыру келген.

4. Хадисте тә каппарлық тан, ә сіресе, оның кедей адам тарапынан танытылуынан сақ тандыру келген.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Имран ибн Хусайннан Аллаһ Елшісінің (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) былай деп айтқ аны жеткізіледі: «Менің ү мметімдегі ең жақ сы адамдар – бұ л менің замандастарым, сосын олардың соң ынан келетіндер, ал сосын – солардың соң ынан келетіндер». Имран былай деп жалғ астырды: «Оның ө зінің (замандастарынан) кейін қ анша ұ рпақ тарды атағ ыны: екі немесе ү шеуін бе - менің дә л есімде жоқ». «Олардан кейін ө здерінен куә лік талап етілмей жатып куә лік ететіндер, ө здеріне сенім артылғ анда сатқ ындық жасайтындар, уә делер беріп, бірақ оларды орындамайтындар пайда болады. Ә рі олардың арасында мес-семіз адамдар кө п болады» (Муслим, 2535).

Осы хадисте куә лік беруге немқ ұ райлы қ арайтын адамдарғ а сө гіс бар, себебі бұ л ант берудің бірі болып табылады.

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте сахабалардан, табиғ индерден ә рі олардың ізбасарларынан болғ ан алғ ашқ ы ү ш жә не тө рт ұ рпақ тың артық шылық тарына нұ сқ ау бар.

2. Хадисте куә лік беруде асығ ыстық таныту айыпталатынына нұ сқ ау бар.

3. Хадисте уә делерге салғ ырт қ араудың айыпталатынына жә не уә делерді орындаудың міндетті екеніне нұ сқ ау бар.

4. Сеніп тапсырылғ анғ а қ атысты қ иянат ә рі сатқ ындық жасаудың айыпталатынына нұ сқ ау, сондай-ақ сеніп тапсырылғ анды ә рі сенімді сақ тауғ а ынталандыру бар.

5. Хадисте осы дү ниенің рахатына ұ мтылудың жә не Ақ ыреттің игіліктеріне ұ мтылуды тә рк етудің айыпталатындығ ына нұ сқ ау бар.

6. Хадисте Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) хабарлағ ан нә рсесінің шындығ ында да орын алғ анында кө рініс тапқ ан оның мұ ғ жизаларының бір мұ ғ жизасына нұ сқ ау бар.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Сондай-ақ Ибн Масғ удтан (Аллаһ оғ ан разы болсын) Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) былай деп айтқ аны жеткізіледі: «Ең жақ сы адамдар – бұ л менің замандастарым, сосын олардың соң ынан келетіндер, ал сосын – солардың соң ынан келетіндер. Олардан кейін куә лік беруден бұ рын ант ететін, жә не ант етуден бұ рын куә лік беретін адамдар пайда болады». Ибраһ им ә н-Нә һ аи былай деп баяндайтын: «Біз кішкентай болғ ан кезімізде бізді куә лік еткеніміз немесе уә де бергеніміз ү шін (немесе: куә лік немесе уә де беруіміз ү шін) ұ ратын» (Муслим, 2533).

Ибраһ им – бұ л Абу Имран Ибраһ им ибн Язид ә н-Нә һ аи ә л-Куфи, табиғ индер арасындағ ы фақ иһ ғ алым, һ ижра жыл санауы бойынша 96 жылы қ айтыс болды, Аллаһ оғ ан разы болсын.

Бұ л хадисте ант жә не куә лік беруге немқ ұ райлы қ араудан сақ тандыру бар.

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте ұ рпақ тар ішіндегі ең жақ сылары мұ сылмандардың алғ ашқ ы ү ш ұ рпағ ы екеніне нұ сқ ау бар.

2. Хадисте куә лік беруде жә не ант етуде асығ ыстық танытудың айыпталатынына нұ сқ ау бар.

3. Хадисте Пайғ амбардың (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) хабарлағ ан нә рсесінің шындығ ында да орын алғ анында кө рініс тапқ ан оның мұ ғ жизаларының бір мұ ғ жизасына нұ сқ ау бар.

4. Хадисте сә лә фтар балаларын дұ рыс тә рбиелеуге ө те мұ қ ият қ арағ андығ ына нұ сқ ау бар.

------------------------------------------------------------------------------------------------

АЛПЫС Ү ШІНШІ ТАРАУ: