Бейне жасаушылар туралы

Абу Хурайраның (Аллаһ оғ ан разы болсын) сө здерінен ол Аллаһ Елшісінің (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) былай деп айтқ анын естігені жеткізіледі: “Аллаһ Тағ ала былай деді: «Ал Менің жаратылысыма ұ қ сас бірдеме жасауғ а тырысқ ан адамнан артық кім залым болмақ! Олар тым қ ұ рығ анда бір дә н жаратып кө рсінші, олар (тым болмағ анда) кішкентай қ ұ мырсқ аны жаратып кө рсінші!»” (ә л-Бухари, 7559; Муслим, 2111).

Бейне жасау бірқ ұ дайшылық қ а қ арама-қ айшы келетін кө пқ ұ дайшылық қ а апаратын себеп болып табылатындық тан, автор (Аллаһ оны рахым етсін) осы тарауды ө зінің кітабында келтірді.

Хадисте бейне жасауғ а айқ ын тыйым жә не бұ л ең ү лкен ә ділетсіздік болып табылатындығ ына нұ сқ ау келіп отыр.

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте бейнелер жасауғ а, бұ л қ андай тә сілмен орындалса да, тыйым салынғ анына, сондай-ақ бейне салушы адам ең ә ділетсіз болып табылатындығ ына нұ сқ ау бар.

2. Хадисте Аллаһ Тағ аланың сө йлеу сипатына нұ сқ ау бар.

3. Хадисте бейне салу ө зің ді Аллаһ Тағ алағ а ұ қ сату болып таылатындығ ына нұ сқ ау бар, ө йткені осынысымен адам Аллаһ Тағ аланың іс-ә рекеттерінде Оғ ан ұ қ сауғ а тырысады.

4. Хадисте жарату қ ұ діреті тек Қ асиетті ә рі Пә к Аллаһ Тағ аланың ғ ана ерекше сипаты екеніне нұ сқ ау бар.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Олар сондай-ақ Аллаһ Елшісінің (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) былай деп айтқ анын баяндағ ан Айшаның (Аллаһ оғ ан разы болсын) хадисін келтіреді: «Қ иямет Кү ні ең ауыр жаза Аллаһ тың жарату (ісінде) Оғ ан ұ қ сауғ а тырысатындарды кү туде» (ә л-Бухари, 5954; Муслим, 2106).

Бұ л хадисте бейнелер жасайтын адамдарғ а қ орқ ынышты жаза бар екені, сондай-ақ бейнелер салу ү лкен қ ылмыс болып табылатындығ ы тү сіндіріледі.

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте кез-келген тә сілмен бейне жасауғ а, бұ ғ ан қ андай ә діс-тә сілдер қ олданылса да, тыйым салынғ анына, сондай-ақ бұ л ө зің ді Аллаһ Тағ алағ а ұ қ сату екеніне нұ сқ ау бар.

2. Хадисте Қ иямет Кү ні жазалардың жасалғ ан кү нә лардың дә режелеріне байланысты ә ртү рлі болатынына нұ сқ ау бар.

3. Хадисте бейне салу ең қ орқ ынышты ә рі ең ү лкен кү нә лардың бірі болып табылатындығ ына нұ сқ ау бар.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Олар Ибн Аббастың мына хадисін де келтіреді: «Мен Аллаһ Елшісінің (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) былай деп айтқ анын естігенмін: “Ә рбір бейне салушы Отта! Жә не оның жасағ ан ә рбір бейнесіне оны Тозақ та азаптайтын жан берілетін болады”» (ә л-Бухари, 2225; Муслим, 2110).

Олар сондай-ақ Ибн Аббастың Пайғ амбар (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) былай деп айтқ ан басқ а бір хадисін де келтіреді: «Ө мірінде қ андай да бір бейне салғ ан адам соғ ан жан бітіруіне кү штеледі, ал ол мұ ны жасауғ а қ ұ діретсіз болады» (ә л-Бухари, 5963; Муслим, 2110).

Бұ л хадисте бейнелер жасауғ а тыйым мен осыны жасайтын адамдарғ а қ орқ ыту келген.

Хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте бейнелер салуғ а тыйым салынғ анына жә не бұ л ү лкен кү нә лардың бірі болып табылатындығ ына нұ сқ ау бар.

2. Кез-келген тә сілмен бейнелер жасауғ а, бұ л мейлі ескерткіш болсын, ойылып немесе қ ашалып салынғ ан бейнелер болсын, салынғ ан суреттер немесе тірі жанды жаратылыстардың тү сірілген бейнесуреттері болсын, тыйым салынғ анына нұ сқ ау бар. Тек қ ажеттіліктен туындағ ан жағ дайдан басқ а.

3. Хадисте қ ажеттіліктен тыс кез-келген мақ сатқ а арналғ ан бейнелер жасауғ а тыйым салынғ анына нұ сқ ау бар.

4. Соң ғ ы хадисте бейне жасаушының жазасы ұ зақ қ а созылатынына ә рі оның дә рменсіздігі ә шкереленетініне нұ сқ ау бар.

5. Хадисте ә лдебір нә рсені жарату жә не оғ ан жан бітіру тек Аллаһ Тағ аланың ғ ана кү ш-қ ұ діретінде екеніне нұ сқ ау бар.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

Муслим Абул-Хайяждің былай деп айтқ ан хадисін келтіреді: «Али мағ ан былай деді: “Мен сені кезінде Аллаһ тың Елшісі (оғ ан Аллаһ тың игілігі мен сә лемі болсын) мені жұ мсағ ан нә рсесіне жұ мсайын ба: кез-келген бейнені кө ргенде, оны сол сә тте жой, ал кез-келген тө мпешік қ абір кө рсең, оны жермен бірдей тегістеп қ ой ”» (Муслим, 969).

Абул-Хайяж – бұ л Абул-Хайяж ибн Хусайн ә л-Асади, сенімге лайық ты табиғ ин, Аллаһ оны рахым етсін.

Бұ л хадисте суреттерді немесе бейнелерді ө шірудің ә рі оларды жоюдың міндеттілігіне нұ сқ ау бар.

Осы хадистен алынатын пайдалар:

1. Хадисте бейнелер жасауғ а тыйым салынғ анына жә не оларды жоюғ а ә рі олар қ андай болса да, оларды ө шірудің міндеттілігіне нұ сқ ау.

2. Хадисте ақ иқ атты ө сиет етудің, жақ сылық қ а бұ йырудың, жамандық тан тыюдың ә рі білімді жеткізудің қ ажеттілігіне нұ сқ ау.

3. Хадисте қ абірлерді жерден биік етіп кө теруге, олардың ү стінен қ ұ рылыс немесе сол секілді нә рсе тұ рғ ызуғ а тыйым салынғ анына нұ сқ ау бар, себебі бұ ның барлығ ы ширкке алып келеді.

4. Хадисте қ абірлердің ү стінен қ ұ рылатын кесенелерді жоюдың міндеттілігіне нұ сқ ау бар.

5. Хадисте бейнелер қ абірлердің ү стінен тұ рғ ызылатын қ ұ рылыстар секілді екеніне ә рі ширкке апарар жолдардың бірі болып табылатындығ ына нұ сқ ау бар.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

АЛПЫС ЕКІНШІ ТАРАУ: