Кьуьлердай кьун

Гьар сеферда хуьре мехъеррик ва я са маса шад межлисдик туьнт макьамар ягъдайла, хейлин инсанар, иллаки жаван гадаяр-рушар, аялар чпин са хуьруьнвидин кьунран суракьда гьатда.

– Гьина кутIуннаватIа ада кьун?

– Багъда авачир.

– Вини пелел хак янава.

– Ша фин анал!

Хуьряй макьамрин ван къвезва. Кьун яб акализ акъвазда. «Ваъ, им зи макьам туш, – фикирзава жеди ада. – Ибур гилан жегьилри кьуьлердай юмшагъ, аста-аста авазар я. Зун абурун тай жедач».

Туьнт «Лезгинкадин» ван акъатзава. Кьун алай чкадал хкадарунар ийиз эгечIзава. Акурда рикIивайни фикирда хьи, ида кьуьлзава.

Килигиз атанвайбуру макьамдихъ галаз кьур капарни ягъ хъувурла кьунран «кьуьлер» генани туьнтбур жезва. Вири хъуьрена чIагизва.

Амма кьунран дердер масадбур я. Адаз вичин кIвачерик квай чил кузвай хьиз ава...

И кардин себебни са-кьве гафуналди лугьуз жедайди туш.

Са сеферда гатун эхирра кьунран иеси, гьайван багъдин пипIе, емишдин тарарив агакь тийидайвал хак ягъна (адаз кьунра тарарин хам алажиз кичIезвай), хзанни галаз къунши хуьруьз фенваз жеда. Хуьревай женжелриз кIанзавайдини гьа и кар тир. Сифтени-сифте абуру багъда авай гатун ичерал гьужумна. Ахпани – къуват гьиниздатIа течизвай, кар-чIал авачир шувакьар я ман – акъудда и кьун вичин иесидин са мертебадин кIвалерин кьулу ва вичени къир цанвай ифенвай къавал. Вири и кIвалахар кузвай рагъ авай юкъуз кьиле физвай.

Вич лугьумир, гьа йикъара и кIвалерин иесидин къуншиди вичин кьве кьветхвер гададиз чIагъанни далдам къачунваз жеда кьван. Гьар пакамахъ векьиз фидайла, бубади рухвайриз тагькимиз авай:

– Эвелни-эвел «Лезгинка» ягъиз чира! Амай макьамар – ахпа. За хтайла яб гуда. Чир тавуртIа, япар акъажда.

Гадаяр алахъна са гьафте кьван хьанвай. Абурун устадвал яб гайидавай кьабулиз жедай хьтин дережадив агакьнавай. Чпин япар хуьн кьветхверар патал важиблу тир эхир.

Гатун зурба ракъини ифирна хъуьтуьл хьанвай къирдал алай кьунра вуч авурай кьван. КIвачер кузва, авай са къутармишвал хкадарун я. Къавалай чилел лув гудай руьгьни адахъ авачир. Япара анжах «Лезгинкадин» ван ава. Язух гьайвандиз и аваз кикера гьатзавай хци ифиндин са пай хьиз авай. Гьанлай кьулухъ, гьинай «Лезгинкадин» ван атайтIани, адаз вичин кIвачер кузвай хьиз жезва, ада алай чкадал хкадарзава.

И кардикай вири хуьруьз чир хьанва. Жегьилри, зарафатчийри ва кефчибегри мехъеррик чпиз «Лезгинка» ягъун тIалабзава. Абуруз чизва хьи, чпи кьуьлдайла, и кьунрани хкадарзава. Аста-аста макьамрал кьуьлердайбурукни гила лувар акатнава, гьабурни лезги туьнт кьуьлуьнал элячIнава.

– Ядаяр, – саки гьар юкъуз минетзава кьунран иесиди вичин къуншидин кьветхверриз, – квез маса макьамар
ягъиз чидайди тушни? Бесрай ман...

– «Лезгинка» – дуьньядин сад лагьай ва эхиримжи кьуьл я! – дамахдивди лугьузва гадайрин бубади. Маса макьамар дуьньяда авайди туш! Кягъмир зи гадайрик! Жуван кьун маса хуьреризни твах, лезги кьуьл рикIелай алуднавай кьеркьешрикай итимар хъхьурай!