Сабақтың тақырыбы: Лиро-эпостық жырлар

Сабақ тың мақ саты:

а) лиро-эпостық жырлар туралы тү сінігін кең ейту, оқ ушыларғ а ойландыратын сауал бере отырып, пікірін тың дау;

ә) білімдік танымын, шығ армашылық қ абілетін, тілдік қ орын, ізденістерін арттыру;

б) ең бексү йгіштікке, ұ қ ыптылық қ а тә рбиелеу;

Сабақ тың тү рі: жаң а сабақ

Сабақ тың ә дісі: сұ рақ -жауап, баяндау т.б

Сабақ тың кө рнекілігі: кітаптар, дидактикалық материалдар т.б

Пә наралық байланыс: тарих

Сабақ тың барысы:

а) Ұ йымдастыру кезең і:

Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу, оқ у қ ұ ралдарын тексеру, сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу. Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару.

ә) Ү й тапсырмасын пысық тау:

1. Ауыз ә дебиеті дегеніміз не?

2.Ауыз ә дебиетінің қ андай салаларын білесің дер?

3.Тұ рмыс-салт жыры дегеніміз не?

б) Жаң а сабақ ты тү сіндіру:

Қ азақ тың эпостық жырларының ерекше бір бө лімі-ғ ашақ тық жырлары. Ғ ашық тық жырлардың батырлық эпостан басты-басты ү ш ерекшелігі бар.

Ең алдымен, батырлардың халық мү ддесі жолындағ ы кү ресін негізгі тақ ырып ететін батырлық эпостай емес, ғ ашық тық дастандардың ө зекті тақ ырыбы-екі жастың бақ ытқ а жету жолындағ ы тартысы, қ асірет –зары, махаббаты.

Екіншіден, батырлық дастандарда шешуші рол атқ ара бермейтін рулық қ арым-қ атынастар, тұ рмыс-салт, ә дет-ғ ұ рып ғ ашық тық жырлардың фабуласана заң ды тү рде қ абысады.

Кітаппен жұ мыс: Кітаптан лиро-эпостық жырлар туралы тү сінікті оқ у, ойларын жеткізу.

Топпен жұ мыс:. Лиро-эпостық жырлардың тү рлерін топтастыру.

«Қ озы Кө рпеш-Баян сұ лу» Айман-Шолпан

Сұ лушаш

Қ ыз жібек Лә йлі-Мә жнү н

Қ ұ сырау-Шырын Қ алқ аман-Мамыр

Білімді бекіту: Ө тілген тақ ырыпқ а байланысты бірнеше сұ рақ тар қ оямын. Тү сінбеген сұ рақ тарына жауап беремін.

1. Лиро-эпостық жырының батырлар жырынан қ андай айырмашылығ ы бар?

2. Ғ ашық тық жырлардағ ы қ айсысының киносын кө ргенсің дер?

Білімді бағ алау:

Оқ ушылырдың жауаптарына, сабақ қ а белсене қ атысып отырғ андарына қ арай білімдері бағ аланады.

Ү йге тапсырма: Лиро-эпостық жырлар туралы оқ ып, кітаптар алып келу.

Кү ні: Пә ні: қ азақ ә дебиеті Сыныбы: 7

Сабақ тың тақ ырыбы: Қ озы-Кө рпеш-Баян сұ лу

Сабақ тың мақ саты:

а) оқ ушыларды «Қ озы Кө рпеш-Баян сұ лу» жырының кө не дә уір мұ расы екендігімен, оның ерекшелігімен, батырлар жырынан айырмашылығ ы, жыр варианттары, жырды зерттеушілермен таныстыру;

ә)оқ ушылардың тақ ырыпқ а қ ызығ ушылығ ын ояту, мағ ынаны танып білуге, ажыратуғ а, ой толғ ауғ а дағ дылындыру;

б) Елін, жерін, Отанын сү юге баулу;

Сабақ тың тү рі: лекция сабақ

Сабақ тың ә дісі: сұ рақ -жауап, талдау-жинақ тау, жобамен жұ мыс т.б

Сабақ тың кө рнекілігі: оқ улық, модульді-блокты жоспар т.б

Пә наралық байланыс: тарих

Сабақ тың барысы:

а) Ұ йымдастыру кезең і:

Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу, оқ у қ ұ ралдарын тексеру, сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу. Оқ ушылардың зейінін сабақ қ а аудару.

ә) Ү й тапсырмасын пысық тау:

Ү йге берілген лиро-эпостық жырын сұ раймын. Оқ ушылырғ а бірнеше сұ рақ тар қ оямын.

б) Жаң а сабақ ты тү сіндіру:

Ертедегі қ азақ поэзиясында сюжетті ә ң гімеге қ ұ рылғ ан жырлардың бір бө лігі лиро-эпос деп аталады. Егер батырлар жырының басты тақ ырыбы, кү рделі ә ң гімесі ел қ орғ ау жайы болса, лиро-эпостық жырлардың олардан айырмашылығ ы-онда кө бінесе бір-біріне ғ ашық болғ ан адамдар жайы, олардың қ уанышы мен арман –мқ ң ы, қ айғ ы-шері суреттеледі.

Лиро-эпостық жырдың ішіндегі тақ ырыбы, оқ иғ асы, қ ұ рылысы жағ ынан ерекше орын алатын жә не халық арасында кө п тарағ анның бірі –«Қ озы Кө рпеш-Баян сұ лу» жыры.

Жыр тек қ ана қ азақ арасында ғ ана емес, кө ршілес болғ ан, тұ рмыс-салты, тіршілігі ұ қ сас елдерде де айтылып жү рген жыр.

Жыр кө п вариантты болып келеді.

Ө ткен ғ асырда да, қ азір де «Қ озы Кө рпеш-Баян сұ лу» жыры жайында ғ алымдардың бір тобы пікір айтса, ал бір тобы ескі дү ниенің ескерткіш белгісі ретінде зерттеген екен.

Жанақ ақ ынғ а тоқ талсақ, ол ірі ақ ын жә не асқ ан қ обызшы болғ ан.Жанақ ө з кезінде жетісу, семей жақ тарын кө п аралағ ан, ақ ындармен айтысқ а тү скен, ү лкен жырлар айтып жү рген.

Жанақ жырлағ ан «Қ озы Кө рпеш-Баян сұ лу»-халық тық жыр, кү рделі шығ арма.

Бү гінгі ө тейін деп отырғ ан жырдың да ерекшелігі-оқ иғ аның реалистігі. Қ озы мен Баян, Қ арабай мен Қ одар ө мірде болғ ан типтік бейне.

Жырдың ө зіне тә н ерекшелігі-оқ иғ аның диалогтік тү рде берілуі.

Алдын ала жырды оқ ып келген екі оқ ушы мазмұ нын айтып береді.

Білімді бекіту: Ө тілген тақ ырыпқ а байланысты бірнеше сұ рақ тар қ оямын. Тү сінбеген сұ рақ тарына жауап беремін.

1.Жырдың қ андай варианттары бар?

2.Кімдер зерттеген?

3. Жырды неге ғ ашық тық жырғ а жатқ ызамыз?

Білімді бағ алау: Оқ ушылырдың жауаптарына, сабақ қ а белсене қ атысып отырғ андарына қ арай білімдері бағ аланады.

Ү йге тапсырма: «Қ озы Кө рпеш-Баян сұ лу» жырын оқ ып, мазмұ ндап келуге беремін.

Кү ні: Пә ні: қ азақ ә дебиеті Сыныбы: 7