Анемиялар

Анемия деп қ анның белгілі кө лемінде гемоглобиннің жә не эритроциттердің сапалық ө згерістерімен қ абаттасатын, мө лшері азаюын айтады. Кейде эритроциттердің саны азаймауы мү мкін (мә селен, теміртапшылық ты анемия, талассемия).

Ә йелдерде гемоглобиннің мө лшері 120 г/л-ден, гематокриттік кө рсеткіш 36%-дан, еркектерде гемоглобин 140 г/л-ден, гематокрит 42%-дан тө мен болғ анда анемия деп аң ғ аруғ а болады.

Гемоглобиннің мө лшері айналымдағ ы қ анның жалпы кө леміне жә не гематокриттік кө рсеткішке байланысты болады. Мә селен, жіті қ ансыраудан кейін айналымдағ ы қ анның жалпы кө лемі азаюына байланысты қ анның белгілі кө лемінде анық талғ ан гемоглобиннің мө лшері қ алыпты дең гейде сақ талады. Ә йелдердің жү ктілігі кезінде қ ан сұ йығ ының кө лемі кө беюінен гемоглобиннің мө лшері, оның жалпы мө лшері қ алыпты болуына қ арамай, азаяды.

Қ анның оттегіге сыйымдылығ ы азаюына байланысты дамитын қ андық гипоксияның клиникалық кө ріністері гемоглобиннің 70 г/л-ден тө мен болуынан байқ алады. Ауыр анемия кезінде терінің бозаруы жә не қ анмен оттегінің тасымалдануын арттыруғ а бағ ытталғ ан тахикардия пайда болады.

Шеткері қ анда ретикулоциттердің саны сү йек кемігінің анемияғ а жауап қ айтару қ абілетін, эритроциттердің ө ндірілу қ арқ ынын кө рсетеді. Олардың саны қ ан жағ ындысында саналғ ан эритроциттердің жалпы санының пайызымен анық талады. Қ алыпты жағ дайда саналғ ан 1000 эритроциттің 5-15%%-і немесе 0, 5-1, 5%-ы ретикулоциттерге жатады. Ретикулоциттік индекс (РИ) – сү йек кемігінің анемияғ а жауап ретінде оның ауырлығ ына сә йкес жаң а эритроциттер ө ндіру қ абілетін кө рсетеді.

РИ = 0, 5 х (ретикулоциттердің мө лшері х науқ астың Ht: қ алыпты Ht).

Ht – гематокриттік кө рсеткіш.

РИ 2-3%-дан астам болуы сү йек кемігінде эритропоездің қ арқ ыны анемияғ а сә йкес екенін, ал одан тө мен болуы сү йек кемігінде эритроциттердің ө ндірілуі азаюынан дамығ ан анемия екенін кө рсетеді.

Анемия кезінде қ анның оттегіге сыйымдығ ы азаюынан гемдік гипоксия дамиды. Соғ ан жауап ретінде организмде оттегінің тасымалдануын арттыруғ а бағ ытталғ ан біршама икемделістік серпілістер байқ алады (- сызбанұ сқ а).

Бұ л икемделістік тетіктер жеткіліксіз болғ анда қ ан тамырларының жү йкелік-сұ йық тық реттелуі арқ ылы оттегінің мыйғ а, жү рекке жә не ө кпеге жеткізілуі біршама қ алыпты мө лшерде ұ сталынып тұ рады. Бұ л кезде бү йрек арқ ылы ө тетін қ анның кө лемі азаяды. Гемдік гипоксияғ а артынан тіндік гипоксия қ осылады.

Анемиялар даму патогенезі бойынша:

● эритропоез бұ зылыстарынан дамитын дизэритропоездік анемиялар;

● қ ан ыдырауы артуынан дамитын гемолиздік анемиялар;

● қ ансыраудан болатын постгеморрагиялық анемиялар – деп бө леді.

- сызбанұ сқ а