СГН медикаментозды терапиясы

Белсенді терапия, ө ршу ү рдісінің жоюғ а бағ ытталғ ан:

- иммунодепресанттар (кортикостероидтар- 1 мг/кг мө лшерімен 6-8 ай бойы, кейіннен біртіндеп ұ стап тұ рушы мө лшерге дейін тө мендету – нефротикалық тү рі кезінде;

цитостатиктер – гипертоникалық жә не аралас кезінде, стероидрезистентті тү рінде (циклофосфамид 100-200 мг/тә ул. 6-8 ай бойы қ андағ ы лейкоциттер, тромбоциттер дең гейін бақ ылау арқ ылы);

селективті иммунодепрессанттар (циклоспорин А 150 мг/м, мақ сатты дең гей – 80-150 нг/мл, мофетил микофенолат (Селл Септ)- 10 мг/мл, такролимус 0, 15-0, 3 мг/кг ә рдайым, мақ сатты дең гей 8-12 нг/мл);

нефриттің ү демелі тү рінде (креатинин дең гейінің тез жоғ арлауында) – ГК жә не цитостатиктердің ү лкен мө лшерін ішке жә не/немесе пульс тү рінде;

жасырын нефрит протеинуриямен 1 г/тә улігіне кезінде АПФ тежегіштері

Симптоматикалық терапия:

- гипотензивті препараттар – АПФ тежегіштері, кальций антагонисттері, ангиотензин II рецепторларының тежегіштері;

- ілмектік диуретиктер (фуросемид, урегит);

- ағ зағ а белок пен фосфордың тү суін шектеу, бү йрек жеткіліксіздігі ү деуін баяулату мақ сатымен.

Диетотерапия. СГН кезіндегі диетотерапия ұ зақ уақ ытқ а есептелген, сондық тан оны тағ айындағ анда аурудың клиникалық тү рін, оның ағ ымын (ремиссия немесе ө ршу), сатысын (компенсация немесе СБЖ дамығ ан) есепке алу керек. Латентті жә не гематуриялық тү рлерінде диетадағ ы шектемелер минимальды болуы керек. Тамақ тану физиологиялық қ ажеттілікке сә йкес – тә улік рационындағ ы белок қ ұ рамы шамамен 1 г/кг массағ а, ас тұ зын аса шектемеу керек (8-10 г/тә у. дейін), суды қ ажетінше ішеді. СГН гипертониялық тү рімен ауыратын науқ астар ү шін тә уліктік рационында белок сол қ ұ рамда сақ талады, ал ас тұ зы жә не сұ йық тық қ атаң шектеу керек. Тағ амдық рационғ а міндетті тү рде С, Р витаминдеріне бай ө сімдік ө німдерін қ осу керек (лимон, смородина, шиповник тұ нбасы), олар қ ан тамыр қ абырғ асын қ атайтып, ө ткізгіштігін тө мендетеді. Нефротикалық синдромы бар науқ астарда айқ ын жә не тұ рақ ты ісінуді қ айтару ү шін ас тұ зын (ауыр жағ дайда 1-2 г/тә у. дейін) жә не сұ йық тық ты (сұ йық тамақ тарды есепке алып, 600-800 мл/тә у. аспау керек) ұ зақ уақ ытқ а жә не қ атаң шектеу керек. Қ арбыз, асқ абақ, қ ауын, жү зім, ө рік, банан зә р айдағ ыштық ә сер кө рсетеді. Тә уліктік рационда белок орташа шамамен 1, 5 г/кг массағ а болу керек. СГН аралас тү рінде диетотерапия ісінуді жә не гипертензияны есепке алып қ ұ растырылады. Тағ амғ а, егер де асқ орту ағ залары жағ ынан қ арсы кө рсеткіш болмағ анда, аз мө лшерде дә мдеуіш заттар немесе приправалар қ осуғ а болады. СБЖ сатысында белокты (ә сіресе жануардың) қ атаң шектеу керек (40-25 г дейін).

Комплексті терапияда симптоматикалық жә не патогенетикалық терапия қ олданылады. Гломерулонефриттің бү йректен тыс негізгі кө ріністерін тез жою мақ сатында гипотензивті, зә р айдағ ыш, жү ректік жә не т. б. дә рілік заттар тағ айындалады. ЖГН кезіндегі зә р айдағ ыш жә не гипотензивті заттар қ олданылады, бірақ та СГН кезінде ұ зағ ырақ қ олданылады. СГН комплексті терапиясының негізгі звеносы патогенетикалық терапия-глюкокортикостероидтар, иммунодепрессанттар, қ абынуғ а қ арсы заттар, антикоагулянттар жә не антиагреганттар. Патогенетикалық терапияны жү ргізу ә дісі ЖГН-дей. Патогенетикалық медикаментозды терапия заттары жә не ә дістері ЖГН иммундық генезіне байланысты жү ргізіледі. Глюкокортикостероидты гормондарды (преднизолон, метилпреднизолон) қ олдануғ а кө рсетішке - нефротикалық синдром, ЖГН баяу ағ ымы, симтоматикалық терапияның ә сері болмағ анда. Препараттың ә серінен диурез жоғ арлайды, ісіну қ айтады, зә р синдромы басылады немесе толық қ айтады, қ ан сарысуының белоктық қ ұ рамы жақ сарады, гиперхолестеринемия тө мендейді. Қ арсы кө рсеткішке айқ ын гипертензивті синдром жатады, ө йткені олардың АҚ жоғ арлататын қ абілеті бар. Преднизалонның оптимальдік тә уліктік дозасы - 60-80 мг - 4-6 кү н ішінде жетеді, 10-20 мг бастайды, 3-4 апта қ олданады, сосын біртіндеп тө мендетіп (2, 5-5 мг ә р 2-3 кү нде), алып тастайды. Ем курсы 4-6 апта, қ ажет болғ анда 3-6 ай сайын қ айталайды. Антибиотиктер, калий препараттары, антацидтер, анаболикалық гормондар, диетада ас тұ зын шектеу фонында, қ арсы кө рсеткіштері жә не мү мкін болатын асқ ынулары бар ма, жоқ па, инфекция ошақ тарын санациялағ аннан кейін жү ргізеді.

Иммунодепрессанттар (имуран (азатиоприн), циклофосфамид, лейкеран) ЖГН стероидқ а резистентті тү рінде, глюкокортикоидтарды тағ айындауғ а қ арсы кө рсеткіш болғ анда, жанама ә серлер дамығ анда қ олданылады. Азатиоприн (имуран) 2-3 мг/кг массағ а (150-200 мг/тә у.), циклофосфамид - 1, 5-2 мг/кг массағ а (100-150мг/ тә у.), лейкеран - 0, 2 мг/кг массағ а бойынша тағ айындалады. Ем стационарда 4-8-10 апта бойы, сосын амбулаторияда ұ стап тұ рушы дозада стационардағ ыдан 1/2-1/3 қ ұ райтын, 8-12 ай бойы жү ргізіледі. Бұ л препараттарды тағ айындауғ а артериальды гипертензия қ арсы кө рсеткіш болып табылмайды. Перифериялық қ ан жағ дайын қ атаң бақ ылап отыру қ ажет, ө йткені ауыр асқ ынулар дамуы мү мкін: анемия, лейкопения, тромбоцитопения, агранулоцитоз, панцитопения. Циклофосфамид, сонымен қ атар азооспермияны, тү р тұ рақ ты жә не ауыр геморрагиялық циститті, алопецияны шақ ыруы мү мкін. Цитостатиктердің жанама ә серін тө мендету ү шін оларды стероидты гормондармен (преднизолон - 20-30 мг/тә у.) жә не лейкопоэзды кү шейтетін заттармен (лейкоген, пентоксил) бірге қ осарлап тағ айындау ұ сынылады.

Гломерулонефриттің емінде тікелей (гепарин), сирек тікелей емес (фенилин) ә серлі антикоагулянтарды қ олданады. Гепаринді, ә сіресе нефротикалық синдромы бар науқ астарғ а қ олданады, олар фибриндердің жиналуы шумақ шаларда микроциркуляцияны тө мендететін қ ан тамыр ішілік коагуляция жоғ арлау патогенезінде ү лкен роль атқ арады. Гепарин диурезді жоғ арлатады, нә тижесінде ісікті синдромының қ айтуына кө мектеседі. Гепариннің ә серінен протеинурия азаяды немесе толық жойылады, диспротеинемия жә не гиперхолестеринемия тө мендейді. Гепариннің тә уліктік дозасы - 20 дан 40 мың БӘ. Ем курсы - 3 - 10 апта. Препаратты енгізу 2 ә дісі бар: 1) таң ертең 10-15 мың БӘ кө ктамырғ а тамшылатып жә не кешке 10-15 мың БӘ бұ лшық етке; 2) бұ лшық етке нмесе тер астына (кіндік айналысына) 5-10 мың БӘ ә р 4-6 сағ ат сайын. Емді тромбиндік уақ ытты бақ ылаумен жү ргізеді, бастапқ ысымен салыстырғ анда екі есеге артуы керек. Антикоагулянтты терапияны жү ргізгенде қ арсы кө рсеткіштерін жә не жанама ә серлерін ескеру керек, ә сіресе геморрагиялық. Бірақ та глюкокортико-стероидты гормондармен емдеудің басқ а да схемасы бар. Мысалы, ү лкен дозалармен ұ зақ уақ ыт емдегенде ауыр жанама ә серлер дамымас ү шін ү зілетін пролонгирленген ем ә дісі, бұ л курс аяқ талғ ан соң гормональды препараттарды ұ стап тұ рушы дозада (10-20 мг/тә у. преднизалон) ұ зақ уақ ыт бойы аптасына 3 рет немесе ү зіліссіз ем жалғ астырылады. Глюкокортикостероидты терапия нефротикалық синдромы бар науқ астарғ а жақ сы ә сер кө рсетеді; латентті тү рінде ә сері аз, ал гипертониялық жә не аралас тү рлерінде стероидты гормондар тағ айындалмайды.

Иммунодепрессанттар (цитостатиктер) қ азіргі уақ ытта СГН-тің гематуриялық жә не латентті тү рлерін емдеуде қ олданылмайды. СГН-нің нефротикалық, гипертониялық жә не аралас тү рлері кезінде иммунодепрессанттарды жеке қ олданғ анда ә сері болмайды.

Антикоагулянттық жә не антиагреганттық терапия, жеке немесе глюкокортикоидтармен жә не цитостатиктермен қ осарланғ ан, СГН нефротикалық жә не аралас тү рлерінде, аурудың ө ршуі кезінде жә не басқ а терапия тү рлерінен ә сер болмағ анда қ олданылады. СГН ауыр ө ршуі, қ абыну ү рдісінің белсенді активтілігі (жедел нефритикалық синдром), тұ рақ ты нефротикалық синдром кездерінде жә не патогенетикалық терапияның ә сері болмағ анда глюкокортикостероидтардың жә не цитостатиктердің пульс-терапиясы сонымен қ атар плазмаферез жә не гемосорбция қ олданылады. Пульс-терапия кортикостероидтардың ө те жоғ ары дозасынын преднизалонның немесе метилпреднизалонның 1000 мг натрий хлоридінің изотониялық ерітіндісінде кө к тамырғ а тамшылатып (10-20 мин ішінде) 3 кү н бойы жү ргізіледі.

Плазмаферез, қ анды экстракорпоральды тазалау (соның ішінде иммунды комплекстерден) ә дісінің бірі, 1 сеанста 1, 5-2 л дейін қ ан плазмасын алып, орнын донорлық жаң а мұ здатылғ ан плазма немесе альбуминмен толтыру. Плазмаферезді 3-5 сеанс ғ ана жү ргізеді, аптасына 1-2 рет кезең дікпен. СГН комплексті терапиясында санаторлы-курорттық ем маң ызды. Тер бө лінуін кү шейтетін қ ұ рғ ақ жә не ыстық ауалы климаттық курорттар ағ задан хлоридтердің, азотисттық шлактардың шығ уын кү шейтеді, бү йректік қ ан ағ ыстың жә не шумақ тық фильтрацияның жақ саруына, АҚ тө мендеуіне, зә рлік синдромының, ә сіресе протеинурияның басылуына ә келеді. Нефрологиялық профильдегі санаторияларғ а далалық климаттық - Туркменистандағ ы «Байрам-Али», Узбекистандағ ы «Ситораи-Махи-Хаса», ал тең із маң ы климаттық курорттарғ а – Қ ырымның оң тү стік жағ асындағ ы «Запорожец», «Энергетик», «Киев» жатады.

СГН профилактикасы қ азіргі жағ дайда оның этиологиясына жә не жедел жә не созылмалы стрептококктық инфекция ошақ тардың (баспа, созылмалы тонзилит, фарингит жә не т.б.) ө ршуін толық емдеуге негізделеді. Ұ зақ уақ ыт бойы салқ ындаудан, ә сіресе ылғ алды суық тан, алдында енгізгенде аллергиялық реакция, зә рде патологиялық ө згерістер байқ алғ ан сарысуларды, дә рілік препараттарды жә не вакциналарды қ айталап енгізуден сақ тану.

Стрептококкты немесе вирусты инфекцияны басынан ө ткерген, ЖГН дамуына қ атер туғ ызатын басқ а да факторлардың ә серлері болғ ан науқ астарғ а 1 ай ішінде 10-14 кү н интервалымен 2-3 рет зә рін тексеруге тапсыру ұ сынылады..

Олай болса емханалық этапта медикаментозды ем жү ргізіледі:

1. Преднизолонотерапия ұ стап тұ рушы альтернирлеуші курс біртіндеп мө лшерін тө мендетумен (3-6 ай, кейде 12 айғ а дейін).
2. Ұ стап тұ рушы ем циклоспорин А мен преднизолонның ү лкен емес мө лшерімен қ осарластырып (минимум 1 жыл, 2-5 жылғ а дейін);
3. Циклофосфамидпен ұ стап тұ рушы курс емі (2-3 ай).
4. Микофенолатпен мофетил (Селл Септ) ұ стап тұ рушы курс емі (1 жыл жә не одан кө п).
5. Азатиопринмен ұ стап тұ рушы курс емі (3-6 ай).
6. Ә рдайым жанама ә серлердің алдын алу жә не емдеу жү ргізіледі (гипокалиемия, остеопороз, инфекция, АҚ жоғ арлауы, бү йрек қ ызметінің нашарлауы).
7. Нефропротективті терапия: АПФ тежегіштері, БРА, статиндер, эпоэтин препараттарымен анемияны реттеу.