Год малаверагодныя (Рыбаковсккй Л.Л. Мето-

дологнческне вопросы прогнознровампя маселення.

М., 1978).

МАСТАЦКАЯ

АПРАЦОЎКА

ДРЭВА

• АРХІТЭКТУРНЫ ЛЭКОР

• БЫТАВАЯ РАЗЬБА

• СКУАЬПТУРА

• ЛРАЎАЯНАЯ UAUKA

У Беларусі, размешчанай у лясной па-

ласе Еўропы, мастацкая апрацоўка дрэва

сярод іншых відаў рамёстваў здавён зай-

Мапа вядучае месца. 3 гэтага даступнага,

універсальнага, дастаткова моцнага, лё-

гкага ў апрацоўцы матэрыялу ўзводзілі

жыллё і гаспадарчыя пабудовы, майстра-

вапі мэблю і транспартныя сродкі, прылады

працы і посуд. Шырокім быў і дыяпазон

тзхнічных прыёмаў: дрэва секлі, пілавалі,

дзяўбалі, тачылі, стругалі, свідравалі, аб-

пальвалі, фарбавапі, таніравалі, паліравалі,

лакіравалі; вырабы з яго аздаблялі разь-

бою, роспісам, выпальваннем, інкруста-

цыяй і г.д.

3-за дрэннай захавальнасці матэрыялу

ўзораў дрэваапрацоўкі ад старажытных ча-

соў практычна не дайшло. Намнога часцей

сустракаюцца вырабы з косці — матэры-

ялу, па тэхнічных уласцівасцях падобнага да

Дрэва, але больш стойкага супраць уздзе-

яння агню і вільгаці. Можна меркаваць, што

лягчэйшае ў апрацоўцы дрэва выкарыстоў-

Валася першабытным чалавекам яшчз

Больш шырока, чым косць. Як сведчаць

знаходкі вырабаў з гэтых матэрыялаў, спо-

сабы іх апрацоўкі былі вельмі блізкія, таму

можна лічыць абгрунтаваным выкарыстан-

не матэрыялу па мастацкай апрацоўцы

косці, што дае магчымасць рабіць прамыя

ці ўскосныя аналогіі і па апрацоўцы дрэва.

Найбольш раннія сведчанні мастацкай

творчасці першабытнага чалавека на тэры-

торыі Беларусі даюць раскопкі палеаліты-

чных паселішчаў (40—11 тысяч годаў да

н.э.). Гэта касцяныя вырабы з гравіраваным

арнаментам, аналагічныя знаходкам на

іншых палеалітычных стаянках Усходняй Еў-

Ропы. Прыкладам можа быць чурынга з

мамантавай косці з арнаментам тыпу

рыбінай лускі ў выглядзе зігзагаў, знойдзе-

ная ў Юравічах (Калінкавіцкі раён)1. Яна на-

гадвае вядомыя елісеевіцкія знаходкі (Бран-

ская вобл.)2. Сустракаецца і больш скла-

даны арнамент: меандр, трохвугольнікі,

штосьці накшталт косага крыжа і г.д. Такі

высокі ўзровень арнаментальнай культуры

здзіўляе, гэта прыклады складаных, апа-

сродкаваных працэсаў адлюстравання рэ-

чаіснасці3.

Багаццем вызначаецца пластычнае мас-

тацтва палеаліту. Калі вяршыняй заходнееў-

рапейскага палеалітычнага мастацтва з'яў-

ляюцца гравіроўкі і роспісы на сценах пячо-

раў (Францыя, Іспанія), то на тэрыторыі

Цэнтральнай і Усходняй Еўропы — скуль-

Хата. 1920-я гады. Хлябы Пінскага раёна.

Народнае мастацтва Беларусі

птурныя выявы людзей і жывёл. Ура-