Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Дробная пластыка.
Варта адзначыць, што такая класіфікацыя (як, відаць, і любая іншая) досыць умоўная, адны і тыя ж вырабы часта можна аднесці да розных груп15. Напрыклад, фігурныя ля- пныя пасудзіны ў выглядзе жывёл па сваіх фармальных адзнаках можна лічыць узо- рамі дробнай пластыкі, але адначасова яны былі і аздобаю інтэр'ера і маглі выкары- стоўвацца як посуд для вадкасцяў. Некато- рыя віды гаспадарчага начыння — талеркі, міскі, збанкі, чайнікі — выкарыстоўвапіся толькі ў святы ці да прыходу гасцей, у ін- шыя ж дні яны стаялі на стапе ці ў адкры- тым пасудніку як аздоба жылля. Яшчэ Больш прыкметна мяняецца прызначэнне народных ганчарных вырабаў у сучасным побыце, асабліва гарадскім. Напрыклад, Чыста гаспадарчы посуд — гладыш, гарш- чок, збанок, цёрла — на выстаўцы народ- _ і нага мастацтва ці ў сучаснай кватэры ўспрымаецца як мастацкія вырабы, хоць яго стваральнікі такой мэты не ставілі. ВЫРАБЫ ГАСПАДАРЧАГА ПРЫЗНАЧЭННЯ Найбольшы працэнт сярод вырабаў бела- рускіх народных майстроў-ганчароў здавён складае традыцыйны гаспадарчы посуд: І.Л і с о ў с к і. Ганчарны посуд. 1989. Гліна, Тачэнне, глазураванне. Ружаны Пружанска- га раёна. гаршкі, гладышы (гарлачы), цёрлы, спа- рышы, патэльні, збанкі, міскі, талеркі і інш. У шырокім ужытку гэтыя віды посуду былі і ў многіх суседніх народаў. Пры некаторай спецыфіцы асобных ганчарных цэнтраў ці рэгіёнаў асноўныя вытворчыя працэсы (зда- быча і прыгатаванне сыравіны, вытворчасць вырабаў, сушка, абпал, утылітарна-дэка- ратыўныя спосабы апрацоўкі) на значных тэрыторыях Усходняй і Цэнтральнай Еў- ропы прыкметных адрозненняў практычна не мелі. Адносна ўсходнеспавянскай супольнасці Можна гаварыць пра пераемнасць трады- цый, закладзеных яшчэ ў часы Кіеўскай Русі, a то і раней. Асновы керамічнага май- стэрства ў народным ганчарстве, што скла- ліся яшчэ ў тыя часы, амаль не мяняліся аж да 20 ст., хіба што толькі нязначна вар'іра- вапіся і ўдасканальваліся. Паўсюднае шырокае бытаванне керамікі утылітарна-бытавога прызначэння тым не менш не з'яўляецца гарантыяй напежнай увагі да яе мастацтвазнаўцаў. У іх поле зроку, як правіла, часцей трапляе кераміка рэпрэзентатыўнага характару, што складае большы ці меншы працэнт сярод гаспадар- чага начыння, розныя вырабы фігуратыў- нага плану, дробная пластыка. Як трапна заўважае В.Васіленка, «...яшчэ нядаўна Ганчарная вытворчасць не разглядапася гісторыкамі мастацтва, яна заставалася ў Раздзеле звычайнага практычнага начыння. I толькі ў савецкія гады, у нядаўнія часы была літаральна «адкрыта» ганчарная кера-
|