Йәһәннәм

Был дә рестә беҙ һ еҙ гә, иншә ллаһ, йә һ ә ннә м тураһ ында һ ө йлә п китә сә кбеҙ. Йә һ ә ннә м – ул Аллаһ ы Тә ғ ә лә нең язаһ ы. Кеше ү леп китһ ә, уны теге донъя (Ахирә т) кө тә. Һ ә м теге донъя – ул йә йә ннә т, йә йә һ ә ннә м – икеһ енең береһ е, ө сө нсө нә мә юҡ. Йә һ ә ннә м – ул шайтан артынан эйә реп, саманан тыш кү п гонаһ йыйғ ан кешелә р ө сө н Аллаһ ы Тә ғ ә лә тарафынан ә ҙ ерлә нгә н урын. Был ҡ урҡ ыныс урын ә ле лә бар, тик беҙ уның ҡ айҙ а икә нен белмә йбеҙ.

Шундай мә рхә мә тле, мосолмандарҙ ы яратыусы Аллаһ ы Тә ғ ә лә ө сө н йә һ ә ннә м нимә гә кә рә к булды, Аллаһ ы Тә ғ ә лә ни ө сө н кешелә рҙ е язалай, тип һ орар кемдер. Бындай һ орауғ а беҙ тү бә ндә гесә яуап бирербеҙ. Кешелә р, тере саҡ тарында, нимә нә ндер ҡ урҡ ырғ а тейештә р. Был ҡ урҡ ыу тойғ оһ о булмаһ а, донъяла бер ниндә й тә ртип тә булмаҫ. Сө нки, ә гә р уларҙ ы тыйып, сиклә п тормаһ аң, кешелә рҙ ең кү беһ е ниндә йҙ ер булһ а ла золомлоҡ ҡ а тартылыусан (алдау, хә йлә лә ү, тә кә бберлек, урлау, фә хешлек һ ә м башҡ аһ ы). Кү ҙ алдығ ыҙ ғ а килтерегеҙ, иртә гә нә н башлап илдә бер бө ртө к полиция йә закон һ аҡ сыһ ы ла ҡ алмағ ан, ти: бер нисә кө ндә н беҙ ҙ ең ҡ ала-ауылдар нимә гә ә йлә нер?.. Ә ммә лә кин тө рмә нә н генә ҡ урҡ ыу кешене тулыһ ынса тә ртипкә ултыртмай. Сө нки ҡ айһ ы бер енә йә ттә р һ ә м гонаһ тар ҡ ылынғ ан ваҡ ытта ул енә йә тселә рҙ е кү реү се лә, тотоусы ла кеше булмай (һ ә м кү пселек енә йә тсе һ ә м гонаһ эш ҡ ылыусылар уларҙ ы шулай берә ү ҙ ә кү рмә ҫ, берә ү ҙ ә тотмаҫ, тип ө мө тлә нә лә). Шулай булғ ас, кешелә р Раббыларынан ҡ урҡ һ ын һ ә м тө рлө насарлыҡ тарҙ ан тыйылһ ын ө сө н Аллаһ ы Тә ғ ә лә йә һ ә ннә мде булдырҙ ы һ ә м бының турала беҙ гә кү п тапҡ ыр иҫ кә ртте. Мә ҫ ә лә н:

«Йә һ ә ннә м, ысынлап та, һ ағ алап тора. Аҙ ғ ындарғ а (сиктә н ашҡ андарғ а) ҡ айтыу урыны ул! Улар унда быуаттар буйы ҡ алыр. Уларғ а һ алҡ ын да, бер ниндә й эсемлек тә элә кмә ҫ, ҡ айнар һ ыу һ ә м эрендә н башҡ а – улар ө сө н тейешле яза был! Улар, ысынлап та, хисапты кө тмә нелә р һ ә м Беҙ ҙ ең аяттарыбыҙ ҙ ы ялғ андан ялғ ан тип иҫ ә плә нелә р. Ә ммә Беҙ һ ә р нә мә не иҫ ә плә п теркә нек. Татып ҡ арағ ыҙ, Беҙ һ еҙ гә ғ азаптан башҡ а бер нә мә лә ө ҫ тә мә йә сә кбеҙ!» (Ҡ ө рьә н, «Хә бә р» сү рә һ е, 21 – 30 аяттар).

Аң лауығ ыҙ са, йә һ ә ннә мдә тө рлө -тө рлө язалар бар (Аллаһ ы Тә ғ ә лә беҙ ҙ е уларҙ ан һ аҡ лаһ ын). Ҡ ө рьә ндә ә йтелеү енсә, кеше унда ү лмә й, ә яна-яна ыҙ алаясаҡ.

«Ул кө ндө ер икенсе ер менә н алмаштырылыр, һ ә м шулай уҡ – кү ктә р ҙ ә, һ ә м улар Берҙ ә н-бер, Ҡ еү ә тле Аллаһ ҡ аршыһ ына баҫ ырҙ ар! Һ ә м һ ин был кө ндө гонаһ лы кешелә рҙ е сылбыр менә н бә йлә нгә н хә лдә кү рерһ ең. Кейемдә ре уларҙ ың – ыҫ маланан, ә йө ҙ ҙ ә рен иһ ә ут ҡ аплағ ан. Һ ә р йә нгә Аллаһ ул ү ҙ е ҡ аҙ анғ анын бирер – ысынлап та, Аллаһ хисапта етеҙ! Был – кешелә р ө сө н (ебә релгә н) хә бә р: уның менә н ө гө тлә һ ендә р, һ ә м Уның (Аллаһ тың) Берҙ ә н-бер илаһ икә нлеген белһ ендә р, һ ә м зиһ ендә ре булғ андар аҡ ылына килһ ен!» («Ибраһ им» сү рә һ е, 48 – 52 аяттар).

Ошо ҡ урҡ ыныс тамуҡ ҡ а кафырҙ ар һ ә м гонаһ лы мосолмандар элә гә сә к. Был кешелә р йә ннә ттә ге кешелә р менә н һ ө йлә шә аласаҡ. Бының турала Ҡ ө рьә ндә шулай тиелә: «Тамуҡ ә һ елдә ре ожмах ә һ елдә ренә: «Беҙ гә һ ыу йә ки Аллаһ һ еҙ гә биргә н ризыҡ тарҙ ан ө лә шегеҙ!» - тип ялбарырҙ ар. «Залимдарғ а Аллаһ быларҙ ың икеһ ен дә харам ҡ ылды, - тип ә йтерҙ ә р уларғ а. – Ү ҙ диндә рен кө лкө гә һ ә м уйынғ а һ анаусыларғ а, фани донъяғ а алданыусыларғ а!» Улар ошо кө н менә н осрашасаҡ тарын онотҡ ан һ ә м Беҙ ҙ ең аяттарыбыҙ ҙ ы инҡ ар иткә н кеү ек, Беҙ уларҙ ы бө гө н онотасаҡ быҙ» («Кә ртә лә р» сү рә һ е, 50 – 51 аяттар).

Был ҡ урҡ ыныс урынғ а элә ккә н кешелә р йә һ ә ннә мдең һ аҡ сыһ ы булғ ан Мә лик исемле фә рештә нә н ү лем һ ораясаҡ: «Гонаһ ҡ ылғ ан кешелә р, ысынлап та, йә һ ә ннә м ғ азабында мә ң ге ҡ алыр. Уларғ а унда ең елә йтеү ҙ ә (ял да) булмаҫ, һ ә м улар унда – ө мө тһ ө ҙ лө ктә. Беҙ уларҙ ы йә берлә мә нек, ә ммә улар ү ҙ ҙ ә ре залим булды. Һ ә м улар: «Эй, Мә лик! Раббың беҙ ҙ е ү лтерһ ә ине!» - тип ялбаралар. «Юҡ, һ еҙ мә ң ге (ү лмә й) ҡ аласаҡ һ ығ ыҙ!» - ти ул. Беҙ һ еҙ гә хә ҡ иҡ ә т менә н килдек, ә һ еҙ ҙ ең кү бегеҙ хә ҡ иҡ ә тте ныҡ яратмай...» (Ҡ ө рьә н, «Биҙ ә ктә р» сү рә һ е, 74 – 78 аяттар).

Шулай итеп, Ҡ ө рьә н тамуҡ ты, йә ғ ни йә һ ә ннә мде бик ҡ урҡ ыныс итеп тасуирлай.

Йә һ ә ннә м тураһ ындә Мө хә ммә т пә йғ ә мбә р ҙ ә (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) ү ҙ хә ҙ истә рендә беҙ ҙ е бик кү п тапҡ ыр иҫ кә ртте. Уғ а Аллаһ ы Тә ғ ә лә йә ннә т вә ғ ә ҙ ә итеү енә ҡ арамаҫ тан, ул, иң иманлы һ ә м иң ғ илемле кеше булараҡ, йә һ ә ннә м ғ азабынан ныҡ ҡ урҡ а ине. Ул хә бә р итеү енсә, Ҡ иә мә т кө нө ндә кешене йә һ ә ннә мдә н бер кем дә (йә ғ ни бер кеше лә) ҡ отҡ ара алмаясаҡ. Кешенең изге эштә ре булып, Аллаһ ы Тә ғ ә лә уғ а ү ҙ рә химлеген насип итһ ә генә, ул кеше ҡ отола алыр. Йә һ ә ннә мдең язаһ ы ҡ аты: Мө хә ммә т пә йғ ә мбә р (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) ә йтеү енсә, ундағ ы иң ең ел ғ азап – кешегә утлы аяҡ кейеме кейҙ ереү буласаҡ. Кү ҙ алдығ ыҙ ғ а килтерегеҙ: шул аяҡ кейеменә н кешенең мейеһ е ҡ айнап торор, ә ул кеше был язаны иң ҙ ур яза тип уйлар, ә ммә был, киреһ енсә, йә һ ә ннә мдә ге иң ең ел яза булыр. Аллаһ беҙ ҙ е уттан һ аҡ лаһ ын!

Аллаһ ы Тә ғ ә лә ә ҙ ерлә гә н йә һ ә ннә мгә кафырҙ ар (Аллаһ ты инҡ ар итеү селә р) һ ә м мө шриктә р (Аллаһ ҡ а тиң дә ш тотоусылар) мотлаҡ рә ү ештә һ ә м мә ң гелеккә элә гә. Уларғ а уттан ҡ отолоу юҡ. Ҡ ө рьә ндә Аллаһ ы Тә ғ ә лә: «...Кафырҙ арғ а тамуҡ ты зиндан итербеҙ», - тине («Тө ндә кү сереү» сү рә һ е, 8 аят). Һ ә м тағ ы ла: «Аллаһ ҡ а тиң дә ш тотҡ ан кешегә Аллаһ ожмахты тыйҙ ы. Уларҙ ың һ ыйыныр урындары – тамуҡ, һ ә м ул залимдарғ а ярҙ ам итеү се юҡ!» - ти («Аш табыны» сү рә һ е, 72 аят). Һ ә м тағ ы ла: «Уларҙ ы тамуҡ ҡ а ташлағ ан саҡ та уның ү кереү ен ишетерҙ ә р, ул ҡ айнап торор. Асыуҙ ан ул ярылырғ а яҡ ын булыр. Уғ а һ ә р тө ркө мдө ырғ ытҡ ан һ айын, уның һ аҡ сылары: «Һ еҙ гә иҫ кә ртеү се ө гө тлә ү се килмә неме ни?» - тип һ орар. Тегелә р: «Эйе, беҙ гә иҫ кә ртеү се ө гө тлә ү се килде, ә ммә беҙ уны алдаҡ сы тинек һ ә м: «Аллаһ бер нә мә лә ебә рмә не, ә һ еҙ фә ҡ ә т ҙ ур аҙ ашыуҙ а», - тип ә йттек», - тиерҙ ә р. Һ ә м улар: «Ә гә р беҙ тың лағ ан һ ә м аң лағ ан булһ аҡ, ут ә һ елдә ре араһ ында булмаҫ инек», - тиҙ ә р. Улар ү ҙ ҙ ә ренең гонаһ тарын таныны. Китегеҙ бынан, ут ә һ елдә ре!» (Ҡ ө рьә н, «Хакимиә т» сү рә һ е, 7 – 11 аяттар). Кафырҙ арҙ ан тыш, йә һ ә ннә мгә ҡ айһ ы бер гонаһ лы мосолмандар ҙ а элә гә сә к (ә гә р уларҙ ы Аллаһ ы Тә ғ ә лә ғ ә фү итмә һ ә). Улар утта кү пмелер ваҡ ыт булғ андан һ уң, Аллаһ ы Тә ғ ә лә уларҙ ы тамуҡ тан сығ арып, йә ннә ткә керетә сә к. Бындай мосолмандар «джә һ ә ннә мийү н» (йә ғ ни, утта булып сыҡ ҡ андар) тип атала.

Мө хә ммә т пә йғ ә мбә р (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) хә бә р итеү енсә, йә һ ә ннә м – ул ҙ ур, утлы упҡ ын, ә гә р уғ а таш ташлаһ аң, ул таш йә һ ә ннә мдең тө бө нә ҡ ырҡ йылдан һ уң ғ ына барып тө шә сә к (ә ҡ айһ ы бер риү ә йә ттә р буйынса, ул таш етмеш йылдан һ уң да йә һ ә ннә мдең тө бө нә барып етә алмаясаҡ). Мө хә ммә т пә йғ ә мбә ребеҙ (ғ ә лә йһ иссә лә м) йә һ ә ннә м тураһ ында тағ ы: «Мин белгә нде белһ ә геҙ, һ еҙ аҙ кө лө р инегеҙ һ ә м кү берә к илар инегеҙ», - тине. «Мин белгә нде» тигә ндә ул йә һ ә ннә мде кү ҙ уң ында тота, сө нки ул уны ү ҙ кү ҙ ҙ ә ре менә н кү ргә н ине – уғ а Аллаһ ы Тә ғ ә лә кү рһ ә тте. Шулай уҡ, Пә йғ ә мбә р (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) хә бә р итеү енсә, йә һ ә ннә мгә иң йыш осраҡ та илтеү се нә мә лә р – ул кешенең теле һ ә м енси ағ заһ ы. Шуғ а кү рә яң ылыш һ ү ҙ ҙ ә рҙ ә н (шулай уҡ, алдаҡ тан, ғ ә йбә ттә н) һ ә м зинанан (шулай ук, аҙ ғ ынлыҡ тан, уйнаштан) һ аҡ булығ ыҙ! Тағ ы ла Аллаһ рә сү ле (ғ ә лә йһ иссә лә м) йә һ ә ннә мдә ҡ атын-ҡ ыҙ ҙ арҙ ың кү берә к булыуы тураһ ында хә бә р итте, шуғ а кү рә ҡ атын-ҡ ыҙ ҙ ар бигерә к тә һ аҡ булһ ындар: улар, хаталаныусан тә биғ ә ттә ре арҡ аһ ында, ү ҙ ҙ ә ре генә гонаһ ҡ ылмай, бә лки ир-егеттә рҙ е лә бығ а этә рә лә р...

Шулай уҡ, Пә йғ ә мбә ребеҙ (ғ ә лә йһ иссә лә м) ә йтеү енсә, Аллаһ ы Тә ғ ә лә йә һ ә ннә м утының эҫ елеген йө ҙ тапҡ ыр кә метеп, уны беҙ гә ошо ерҙ ә ҡ улланыр ө сө н биргә н. Тимә к, беҙ ә ле ҡ улланғ а ут – ул эҫ елеге йө ҙ тапҡ ыр кә метелгә н йә һ ә ннә м уты. Шулай булғ ас, йә һ ә ннә мдең ниндә й икә нен кү ҙ алдығ ыҙ ғ а килтереп ҡ арағ ыҙ – хә йер, барыбер беҙ быны был донъяла бер ҡ асан да аң лай алмаясаҡ быҙ.

Пә йғ ә мбә ребеҙ (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) тағ ы шуны һ ө йлә не. Ҡ иә мә т кө нө ндә донъялағ ы иң бай, иң рә хә т тормошта йә шә гә н кешене йә һ ә ннә мгә тиҙ генә (бә лки, бер секундҡ а) сумдырып алырҙ ар ҙ а: «Һ ин фани донъяла рә хә тлек кү рҙ ең ме?» - тип һ ораясаҡ тар. Ул: «Юҡ, мин бер ниндә й яҡ шылыҡ та кү рмә гә нмен икә н», - тип яуап бирә сә к. Һ ә м, киреһ енсә, ошо донъяла бө тә тө рлө ҡ ыйынлыҡ тар кү реп йә шә гә н кешене тиҙ генә йә ннә ткә керетеп сығ арырҙ ар ҙ а, унан: «Һ ин фани донъяла ҡ ыйынлыҡ тар кү рҙ ең ме?» - тип һ ораясаҡ тар. Был кеше «Юҡ, мин бер ниндә й ҙ ә ыҙ а кү рмә гә нмен икә н», - тип яуап бирә сә к. Бер генә секунд йә ннә ттә йә тамуҡ та булғ ан кеше шулай тигә с, уларҙ а мә ң ге ҡ алыу нисек икә н, уйланығ ыҙ...

Шулай уҡ Ҡ ө рьә ндә һ ә м хә ҙ истә рҙ ә ә йтелгә нсә, йә һ ә ннә мдә кешелә р аслыҡ тан һ ә м һ ыуһ ыҙ ыҙ алаясаҡ тар. Улар унда сылбырҙ арғ а аҫ ып ҡ уйылыр, һ ә м уларҙ ың тирелә ре янып бө тө ү менә н, Аллаһ уларғ а яң ы тире биреп торор (был шулай мә ң гелек дауам итә сә к). Был кешелә р бер-береһ ен ҡ арғ аясаҡ һ ә м: «Һ ин мине аҙ аштырҙ ың! Һ ин мине Аллаһ ы Тә ғ ә лә юлынан яҙ ҙ ырҙ ың! Һ ин мине диндә н ситлә ттең!» - тип берен-бере ғ ә йеплә йә сә ктә р. Был турала Ҡ ө рьә ндә шулай бә йә н ителә: «Һ ә м барыһ ы ла Аллаһ ҡ аршыһ ына килерҙ ә р һ ә м кө сһ ө ҙ ҙ ә р тә кә бберлә нгә ндә ргә: «Беҙ һ еҙ гә эйә рҙ ек, һ еҙ беҙ ҙ е Аллаһ ғ азабының берә й нә мә һ енә н булһ а ла ҡ отҡ арырһ ығ ыҙ мы?» - тип ә йтер. Ә улар: «Ә гә р Аллаһ беҙ ҙ е тура юлғ а кү ндергә н булһ а, беҙ ҙ ә һ еҙ ҙ е алып барыр инек. Ә хә ҙ ер ҡ айғ ырһ аҡ та, тү ҙ һ ә к тә – беҙ гә барыбер, беҙ гә ҡ отолоу юҡ», - тиер» («Ибраһ им» сү рә һ е, 21 аят).

Шулай уҡ уттағ ы кешелә р Шайтанды (Иблисте) ҡ арғ аясаҡ. Ү ҙ е аҙ аштырғ ан кешелә р менә н йә һ ә ннә мдә булғ ан Шайтан уларғ а шулай тип яуап ҡ айтарыр – был турала Ҡ ө рьә ндә шул уҡ «Ибраһ им» сү рә һ ендә ә йтелә: «Шайтан ә йтте: «Аллаһ һ еҙ гә хаҡ вә ғ ә ҙ ә не вә ғ ә ҙ ә итте, һ ә м мин дә һ еҙ гә вә ғ ә ҙ ә иттем, ә ммә мин алданым. Ә ммә минең һ еҙ ҙ ең ө ҫ тө гө ҙ ҙ ә н хакимлығ ым булманы, мин бары тик һ еҙ ҙ е саҡ ырҙ ым ғ ына, ә һ еҙ яуап бирҙ егеҙ. Мине шелтә лә мә геҙ, ә ү ҙ -ү ҙ егеҙ ҙ е шелтә лә геҙ. Мин һ еҙ гә ярҙ ам итә алмайым, һ ә м һ еҙ ҙ ә миң ә ярҙ ам итә алмайһ ығ ыҙ. Элек һ еҙ миң ә ышанғ анғ а минең ҡ атнашлығ ым юҡ!» («Ибраһ им» сү рә һ е, 22 аят).

Йә һ ә ннә м тураһ ында тағ ы ла бер нисә хә ҙ ис килтереп ү тә йек:

Бохари хә ҙ истә р йыйынтығ ында хә бә р ителеү енсә, йә һ ә ннә м Аллаһ ы Тә ғ ә лә гә: «Мин ү ҙ ем ү ҙ емде ашайым», - тип ҡ айғ ыһ ын ә йтә. Һ ә м уғ а йылына ике тапҡ ыр тынын сығ арырғ а рө хсә т ителә: йә йен һ ә м ҡ ышын. Йә ғ ни, йә йҙ ең иң эҫ е, иң ҡ ыҙ ғ ан мә ле һ ә м ҡ ыштың иң ә се һ ыуытҡ ан мә лдә ре (беҙ ҙ ең сә, йә йге һ ә м ҡ ышҡ ы селлә ваҡ ыттары) – ул йә һ ә ннә мдең шул бер аҙ тын сығ арып алыуы ул.

Йә һ ә ннә мгә элә геү селә рҙ ең һ аны йә ннә ткә элә геү селә рҙ ең һ анынан кү пкә кү берә к буласаҡ. Ҡ иә мә т кө нө ндә Ә ҙ ә мгә (ғ ә лә йһ иссә лә м): «Эй, Ә ҙ ә м! Ү ҙ тоҡ омоң дан (йә ғ ни, бө тә кешелектә н) утҡ а тейешле тө ркө мдө сығ ар!» - тип бойоролор. «Нисә ү ҙ е?» - тип һ орар Ә ҙ ә м пә йғ ә мбә р. «Һ ә р мең дә н туғ ыҙ йө ҙ туҡ һ ан туғ ыҙ ҙ ы!» - тиер Аллаһ. Һ ә м шул ваҡ ыт сабыйҙ арҙ ың сә се ағ арыр, ауырлы ҡ атындар балаларын тө шө рө р, һ ә м һ ин кешелә рҙ е иҫ ергә н итеп кү рерһ ең, ә ммә улар иҫ ергә н булмаҫ, был Аллаһ тың ғ азаптары шулай оло, тиелә хә ҙ истә рҙ ә. Йә ғ ни, бө тә кешелек менә н сағ ыштырғ анда, йә ннә ткә тура инеү се мосолмандар, хаҡ тә ү хид ә һ елдә ре шулай аҙ ғ ына буласаҡ [1]...

Бө тә был ә йтелгә ндә р – йә һ ә ннә м тураһ ында бик аҙ ғ ына ө лө ш. Лә кин ошоно ишетеү ҙ ә уйланғ ан кеше ө сө н етерлек булырғ а тейеш.

Эй мосолмандар! Ү ҙ -ү ҙ егеҙ ҙ е йә һ ә ннә мдә н ҡ отҡ арырғ а ашығ ығ ыҙ! Биш намаҙ ҙ ан тыш, кө н һ айын тағ ы ла ниндә йҙ ер изге эштә р эшлә ргә тырышығ ыҙ. Юҡ ҡ а ғ ына Мө хә ммә т пә йғ ә мбә р (саллаллаһ у ғ ә лә йһ и ү ә сә ллә м) ү ҙ ҡ атынына: «Хө рмә емешенең яртыһ ы менә н булһ а ла ү ҙ ең де йә һ ә ннә мдә н йырағ айт», - тимә гә н бит (йә ғ ни, кескә й генә саҙ аҡ а биреп булһ а ла яҡ шы эштә рең де арттыр, мә ғ ә нә һ ендә). Намаҙ ҙ арығ ыҙ ғ а иғ тибар итегеҙ – бер йылдан намаҙ ғ а баҫ ам, пенсияғ а сыҡ ҡ ас, ҡ артайғ ас, тип ү ҙ -ү ҙ егеҙ ҙ е алдамағ ыҙ. Белегеҙ: был уйҙ арҙ ы һ еҙ гә лә ғ нә тле шайтан шыбырлай – уның ҡ отҡ оһ она бирелмә геҙ! Кө н һ айын Ҡ иә мә т кө нө н, йә һ ә ннә мде хә терлә геҙ, «Мин Ҡ иә мә т кө нө ө сө н, уттан ҡ отолоу ө сө н кү пме эш йыйҙ ым икә н», - тип уйланығ ыҙ. Иманығ ыҙ ҙ ы һ аҡ лағ ыҙ, сө нки иманһ ыҙ кеше мә ң ге йә һ ә ннә мгә китә сә к, Аллаһ һ аҡ лаһ ын!

Ун беренсе дә рес тамам.

12-се дә рес