Man gətirməyənlərə de: “Siz öz bildiyinizi edin, biz də edəcəyik”.

Gö zlə yin! Biz də gö zlə yirik”.

Gö ylə rin və yerin qeybi Allaha aiddir. Bü tü n iş lə r də Ona qayı ­dacaq­dı r. Elə isə yal­nı z Ona ibadə t et və yal­nı z Ona tə və kkü l et. Rə bbin nə et­dik­lə ­rinizdə n xə ­bə rsiz deyildir”.

Ey Muhə mmə d! Kafirlə r ö yü d-nə sihə tdə n və mü xtə lif nö v tə limatlardan faydalana bilmirlə r. Onlara aç ı q-aydı n ayə lə ri gö stə r və qoy onlar ö z dinlə rinə etiqadları nı davam etdirsinlə r. Siz isə Allahı n dininə etiqad edin! Qoy onlar sizin baş ı nı za nə gə lə cə yini gö zlə sinlə r! Siz də onları n baş ı na nə yin gə lə cə yini gö zlə yin!

Fö vqə luca Allah Ö z qulları nı n iki qrupu arası nda aydı n bir xə tt ç ə kmiş dir. O, haqq dinə iman gə tirə nlə rə qə lə bə bə xş etmiş və Ö z kafir dü ş mə nlə rini isə susdurmuş dur. Gö ylə rin və yerin bü tü n qeyblə ri Ona mə lumdur və heç bir ş ey Ondan gizlə nmə yə qadir deyil. Bü tü n mə xluqları n ə mə llə ri Ona qayı dacaqdı r və sonra isə O, yaramaz davranı ş ları xeyirxah rə ftardan ayı rd edə cə kdir. İ nsanlar Ona ibadə t etmə li və imkanları daxilində Onun ə mr etdiklə rinin hamı sı nı yerinə yetirmə lidirlə r. Eyni zamanda onlar onları n yaxş ı və pis ə mə llə rini unutmayan ö z Rə bbinə tə və kkü l etmə lidirlə r. Ə ksinə, O, onları n hamı sı nı Ö z elmi ilə ə hatə edir və onları n hamı sı qə lə mlə yazı lmı ş dı r. Bu isə o demə kdir ki, O, mü tlə q Ö z hö kmü nü ç ı xaracaq və ə dalə tli ə və z verilə cə kdir.

H

“YUSUF”

SURƏ Sİ Nİ N Ş Ə RHİ

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ

Mə rhə mə tli və Rə hmli Allahı n adı ilə!

ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ

Lif. Lam. Ra. Bunlar[95] aydı n bir Kitabı n ayə lə ­ridir”.

Hə qiqə tə n, Biz Quranı ə rə b dilində nazil etdik ki, siz baş a dü ş ə bilə siniz”.

Fö vqə luca Allah bildirir ki, Quranı n bu ayə lə ri aç ı q-aydı n bir Kitabı n mö cü zə lə ridir ki, sö zlə ri və mə naları olduqca asan və anlaş ı qlı dı r. Allah bu Kitabı nı ə rə b dilində - ə n ş ə rə fli və dü nya dillə rində n ə n yaxş ı baş a dü ş ü lə n bir dildə nazil etmiş dir. Allah o dillə insanları n bilmə yə ehtiyac duyduqları faydalı hə qiqə tlə ri izah etmiş dir. Bu izahlar ona gö rə verilmiş di ki, insanlar Fö vqə luca Allahı n onları n qarş ı sı nda qoyduğ u mə hdudiyyə tlə ri anlası nlar, dinin ə sas və fə rdi mə sə lə lə rini ö zlə ri ü ç ü n aydı nlaş dı ra bilsinlə r, Allahı n hö kmlə ri və haramları nı də rk etsinlə r. Ə gə r insanlar bunu anlaya bilsə lə r, onda onları n ü rə klə rini dolduracaq doğ ru biliklə r ö z bə hrə lə rini verə cə kdir. Bu isə o demə kdir ki, onlar saleh ə mə llə rlə mə ş ğ ul olmağ a baş layacaq və haqqa itaə t edə cə klə r. Ə gə r insanlar Quran və hylə rinin ş anlı və yü ksə k ə hə miyyə ti haqqı nda tez-tez xatı rlasalar, onda onları n idrakı daha da mü kə mmə llə ş ə cə k və daha yü ksə k və kamil pillə yə qalxacaqlar.

ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ

Biz bu Quranı sə nə və hy etmə klə sə nin ü ç ü n ə n gö zə l hekayə ti (qissə ni) danı ş ı rı q. Hə rç ə nd ki, sə n ə vvə lcə (ondan) ə sla xə bə rdar deyildin”.

Ey Muhə mmə d! Quran doğ rudan da gö zə l bir hekayə tdir, ç ü nki o, tarixi hadisə lə rinin gerç ə kliyi, dilinin axı cı lı ğ ı və mə naları nı n ə zə mə ti ilə seç ilib fə rqlə nir. Biz bu Kitabı sə nə aç ı qladı q və onun sayə sində sə ni digə r peyğ ə mbə rlə rdə n ü stü n etdik. Hə qiqə tə n, bu – Allahı n sə nə gö stə rdiyi ə sil lü tfkarlı ğ ı dı r. Axı sə n və hyin baş lanması na qə də r kitablar və iman haqqı nda heç bir mə lumata malik deyildin. Lakin Fö vqə luca Allah bu Və hyi nur edə rə k, onun vasitə silə istə diklə rini doğ ru yola yö nə ldir.

Mü qə ddə s Quranda ö z ə ksini tapmı ş tarixi hadisə lə ri tə riflə dikdə n və onları heç bir ə vvə lki kitablarda bə nzə ri olmayan ə n gö zə l hekayə tlə r kimi tə qdim etdikdə n sonra, Fö vqə luca Allah Yusuf peyğ ə mbə r (ə), onun ş ə rə fli atası və qardaş ları haqqı nda tə ə ccü bdoğ urucu və son də rə cə ə la bir hekayə t nə ql edir.

Qeyd edilmə lidir ki, ə vvə lcə Fö vqə luca Allah vurğ u­layı r ki, Muhə mmə d Peyğ ə mbə r (s.ə.s.) ancaq Mü qə ddə s Quranda verilmiş ə n yaxş ı ə hvalatlarla tanı ş olur. Sonra Allah bu hekayə ti və Yusufla onun qardaş ları nı n baş ı na gə lə nlə ri tə fə rrü atı ilə tə svir edir. Bundan aydı n olur ki, bu tarixi hekayə tin Qurandakı tə sviri tam və kamildir. Ə gə r kimsə bu ə hvalatlara İ srail oğ ulları ndan eş itdiyi və namə lum ravilə r silsilə si tə rə fində n ö tü rü lə n və ə ksə r hallarda uydurma olan nağ ı lları ə lavə etmə yə və onları bə zə mə yə cə hd gö stə rirsə, onda o, sanki Allahı n sö zlə rinə ə lavə etmə yə, kamil və bitkin olmayanı mü kə mmə llə ş dirmə yə cə hd gö stə rir. Ə gə r onun bu davranı ş ı nı belə sə ciyyə lə ndirmə k olarsa, onda o davranı ş kifayə t qə də r qü surludur. Hə rç ə nd ə ksə r tə fsirlə rdə bu Quran hekayə tinə bir ç ox uydurulmuş və ziddiyyə tli nağ ı llar ə lavə lə r edilir ki, Allahı n qulu mə hz Allahı n nazil etdiyinin mahiyyə tini qə bul etmə li və bizə Muhə mmə d Peyğ ə mbə rdə n (s.ə.s.) gə lmə yə n hə r hansı rə va­yə ti rə dd etmə lidir.

ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ

Bir də fə Yusuf atası na demiş di: “Atacan, yuxumda on bir ulduzun, Gü nə ş in və Ayı n mə nə sə cdə etdiklə rini gö rdü m”[96].

Yusuf (ə) atası na – Allahı n sevimlisi İ brahim peyğ ə mbə rin (ə) nə və si və İ shaq peyğ ə mbə rin (ə) oğ lu Yə qub peyğ ə mbə rə (ə) ö z yuxusunu danı ş arkə n demiş dir ki, yuxuda ona sə cdə edə n on bir ulduz, Gü nə ş və Ayı gö rmü ş dü r. Bu, Yusufun (ə) bu dü nyada və Axirə tdə ş an-ş ö hrə t qazandı ğ ı ndan xeyli ə vvə llə r baş vermiş di. Lakin Fö vqə luca Allah hə r bir gö rkə mli hadisə ü ç ü n qabaqcadan zə ruri olan ş ə rtlə r hazı rlayı r ki, onlar da ö z nö vbə sində hadisə nin gerç ə klə ş mə sində n ö trü zə min yaradı r və onun baş vermə sini asanlaş dı rı r. Bu, hə m insanları n bö yü k ə ziyyə tlə rə dü ç ar olmaması ü ç ü n belə edilir və hə m də Allahı n Ö z qulları na mü nasibə tində mə rhə mə tli və xeyirxah olduğ unu tə sdiq edir. Yə qub peyğ ə mbə r (ə) bu barə də [97] biliyə malik olduğ u ü ç ü n Yusufun gö rdü yü yuxunu yozmuş du. Gü nə ş Yusufun anası, Ay – atası, ulduzlar isə onun (ə) on bir qardaş ı idi. Yusuf (ə) bö yü k bir yol keç ə cə k və elə bir yü ksə kliyə ucalacaqdı ki, onun (ə) qohum-ə qrabası tabeliyində olacaq və qarş ı sı nda ə yilib tə zim etmə klə ona (ə) ehtiram gö stə ­rə cə kdilə r. Belə bir və ziyyə tin yaranması mü vafiq ş ə rtlə rsiz mü mkü n olmadı ğ ı na gö rə, o (ə) Allah tə rə fində n seç ilə cə k, doğ ru biliklə r alacaq, xeyirxah iş lə r gö rə cə k və yer ü zü ndə hakimiyyə tə sahib olacaqdı. Ş ü bhə siz ki, belə bir mə rhə mə t Yə qubun (ə) bü tü n ailə sinə fayda gə tirmə liydi və bü tü n ailə Yusufa (ə) tə zim etmə liydi. Bü tü n bunlar mü drik peyğ ə mbə rə (ə) aydı n olmuş du.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ

O dedi: “Ey oğ lum! Bu yuxunu qardaş ları na danı ş ma, yoxsa onlar sə nə bir tə lə qurarlar. Axı ş eytan insana aç ı q-aydı n dü ş mə ndir”.

Belə cə, Rə bbin sə ni seç ə ­cə k, sə nə yu­xu yozmağ ı ö y­rə də cə k və bundan ə vvə l ata­ları n İ brahimə və İ s­haqa tamam­ladı ğ ı kimi, sə nə və Yaqub nə s­linə də Ö z ne­mə tini tamam­laya­caqdı r. Ş ü b­hə ­siz ki, Rə bbin Bilə ndir, Mü drikdir”.

Ey oğ lum! Allah sə ni Ö zü nü n seç diklə rində n biri edə cə k, ç ü nki sə nə ş ə rə fli keyfiyyə tlə r və gö zə l mə ziyyə tlə r ə ta edilmiş dir. Allah sə nə yuxu yozmağ ı və Sə mavi Kitabları izah etmə yi və digə r gerç ə k hekayə tlə r ö yrə də cə kdir. O, sə nə bu dü nyada və hə m də ö lü mü ndə n sonra Ö z kamil lü tfkarlı ğ ı nı gö stə rə cə k və sə n hə r iki alə mdə xeyirli savablara layiq gö rü lə cə ksə n. Ə vvə llə r hə min lü tfkarlı ğ a bö yü k maddi və mə nə vi zə nginlik nə sib edilmiş ulu babaları n İ brahim (ə) və İ shaq (ə) layiq gö rü lmü ş dü lə r. Hə qiqə tə n, sə nin Rə bbin bü tü n varlı qları Ö z elmi ilə ə hatə edir. İ nsanları n qə lbində gizli saxladı qları bü tü n xeyirxah və bə d niyyə tlə ri Ona mə lumdur və buna gö rə hə r kə s ilahi mü drikliyinə uyğ un olaraq savablandı rı lı r. Bu hikmə tin sayə sində Allah hə r ş eyi ö z yerində yerlə ş dirir.

Oğ lum! Mə n sə nə gö rdü yü n yuxunu yozdum, amma sə n bu barə də ö z qardaş ları na danı ş ma, ç ü nki onlar sə nin gə lə cə kdə ş an-ş ö hrə tli mö vqeyə malik olacağ ı na paxı llı q və sə nə qarş ı bə dxahlı q edə bilə rlə r. Hə qiqə tə n, ş eytan insanları n amansı z dü ş mə nidir. O, Adə min nə sillə rində n nə gü ndü z, nə də gecə ə l ç ə kmə k istə mir, onlarla gizlincə və aş karda mü haribə aparı r[98]. Buna gö rə, insanlar ş eytana Allahı n qulları ü zə rində qə lə bə ç almağ a imkan verə n hə r hansı ə mə ldə n ç ə kinmə lidirlə r.

Yusuf atası nı n nə sihə tini yerinə yetirdi və bu yuxusu haq­qı nda qardaş ları na danı ş madı.

ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ