Onlar dedilər: “Allaha and olsun ki, sən hələ də köhnə çaşqınlığının içindəsən”.

Karvan Misiri tə rk edin Fə lə stinə tə rə f yö nə lə n kimi, Yaqub (ə) Yusufun (ə) kö ynə yində n gə lə n qoxunu duyduğ unu hiss etdi. O (ə) dedi: “Mə n Yusufun qoxusunu duyuram, lakin siz mə nim dediyimə istehza edə cə ksiniz. Siz elə fikirlə ş irsiniz ki, mə n nə dediyimi anlamı ram”. Yaqub (ə) gö rdü ki, adamlar onun dediklə rini necə də tə ə ccü blə qarş ı ladı lar və gü man etdiyi dü z ç ı xdı. Adamlar dedilə r: “Sə n ö z sonsuz azğ ı nlı ğ ı nı n burulğ anı nda ö zü nü itirmisə n və mə nası z sö zlə r danı ş ı rsan”.

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ

(12.96) “Mü jdə ç i gə lib kö ynə yi onun ü zü ­nə atan kimi gö zlə ri aç ı ldı və o dedi: “Mə gə r sizə demə miş ­dimmi ki, mə n Allah­dan gə lə n və hy sayə sində sizin bil­mə diklə ri­nizi bilirə m? ”

Tezliklə qasid Yaquba sevindirib, mü jdə verdi ki, o, Yusuf və qalan oğ ulları ilə gö rü ş ə cə kdir. O, Yusufun (ə) kö ynə yini Yaqubun (ə) ü zü nə atdı və onun (ə) gö zü aç ı ldı. Onun (ə) bö yü k qə m-qü ssə ü zü ndə n mə hrum olduğ u gö rmə qabiliyyə ti bə rpa oldu və o (ə) ə trafı nda olan oğ ulları na və onu bundan ə vvə l “mə nası z sö zlə r” danı ş dı ğ ı na gö rə qı nayan ailə sinin digə r ü zvlə rinə dedi: “Mə gə r mə n sizə demirimmi ki, sizə mə lum olmayanlar mə nə mə lumdur? Mə n heç vaxt Allahı n mə rhə mə tinə ü midimi kə smirdim və hə miş ə gö zlə yirdim ki, Allah mə ni qə m-qü ssə də n xilas edə cə kdir”. Yaqub (ə) haqlı olduğ unu vurğ ulayaraq Rə bbinin mə rhə mə tinə sevinirdi.

ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ

Onlar dedilə r: “Atacan! Gü nahları mı zı n bağ ı ş lanma­sı nı xahiş et. Biz doğ rudan da gü nahkar olmuş uq”.

O dedi: “Mə n Rə bbimdə n sizin bağ ı ş lanmanı zı dilə yə cə yə m, axı O – Bağ ı ş layandı r, Rə hmlidir”.

Oğ ulları tö rə tdiklə ri gü nahı etiraf etdilə r və dedilə r: “Atacan, Allahdan xahiş et ki, sə nə etdiyimiz ə dalə tsizliyimizi bağ ı ş lası n”. Yaqub (ə) lə ngitmə də n onları n xahiş inə belə cavab verdi: “Mə n hö kmə n Allahdan xahiş edə rə m ki, sizi bağ ı ş lası n və ə fv etsin”. Bir ş ə rhə gö rə, o (ə), duası tez qə bul edilsin deyə, dan yeri sö kü lmə z­də n ə vvə l, onlar ü ç ü n bağ ı ş lanma dilə di.

ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ

Onlar Yusufun yanı na daxil olduqda, o, valideyn­lə rini qucaqlayı b dedi: “Misirə, inş ə llah, ə min-amanlı qla daxil olun”.

Yaqub (ə) ö zü nü n bü tü n uş aqları nı və ailə nin digə r ü zvlə rini yı ğ ı b, orada qalmaq niyyə tilə Misirə Yusufla gö rü ş ə yola dü ş dü. Onlar Yusufun yanı na daxil olduqda, o (ə) valideynlə rinə bağ rı na basdı və bununla onlara ö z xü susi qayğ ı keş liyini gö stə rdi. O onlara bö yü k xeyirxahlı qla yanaş dı və yü ksə k də rə cə də ehtiram gö stə rdi və sonra da bü tü n ailə ü zvlə rinə dedi: “Misirə, inş ə llah, heç nə də n ehtiyat etmə də n gə lin! ” Onlar o də rə cə də xoş bə xt idilə r ki, yorğ un olduqları nı da unutmuş dular. Onlar ü rə kdə n sevinirdilə r, ç ü nki ç ə kdiklə ri ç ə tinliklə r artı q geridə qalmı ş dı.

ﮊ ﮋ ﮌ ﮍ ﮎ ﮏ ﮐ ﮑ ﮒ ﮓ ﮔ ﮕ ﮖ ﮗ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜ ﮝ ﮞ ﮟ ﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ

O, ata-anası nı taxtı n ü s­tü ndə ə y­lə ş dirdi. Onlar ha­mı sı onun qarş ı sı nda sə cdə et­dilə r. O dedi: “Atacan! Bu, ç ox­dankı yu­xumun yozumu­dur. Rə bbim onu gerç ə klə ş ­dirdi. O, mə nə lü tfkarlı ğ ı nı gö stə rdi. O mə ni zindan­dan ç ı xartdı və ş eytan mə ­nimlə qardaş ları mı n ara­sı na ə davə t sal­dı qdan sonra, sizi sə hra­dan yanı ma gə ­tirtdi. Ş ü b­hə ­siz ki, Rə bbim istə diyinə lü tfkardı r. Hə qiqə tə n, O, Bilə ndir, Mü drikdir”.

Yusuf (ə) valideynlə rini hö kmdar taxtı na oturtmağ a qaldı r­dı qda, onun atası, anası və bü tü n qardaş ları ona hö rmə t və etiraf ə lamə ti olaraq baş ə ydilə r. O (ə) bunu gö rü b dedi: “Atacan! Yadı ndadı rmı, mə n yuxumda gö rdü yü m onbir ulduz, gü nə ş və ayı n mə nə sə cdə etdiklə rini sə nə danı ş mı ş dı m. Bu gü n o hadisə hə qiqə tə n də baş verdi. Mə nim yuxum hə qiqə tmiş və mə nası z deyilmiş. Rə bbim mə nə bö yü k iltifat gö stə rə rə k mə ni zindandan xilas etdi və, ş eytan mə nimlə qardaş ları m arası nda ə davə t saldı qdan sonra, sizi sə hradan yanı ma gə tirtdi. Hə md olsun Allaha ki, ş eytanı alç altdı və bizi uzun sü rə n və iztirablı ayrı lı qdan sonra birlə ş dirdi! O, Ö z qulları nı onları n qə tiyyə n gö zlə mə diklə ri bir vaxtda ə zə mə tli yü ksə kliklə rə qaldı rı r, hə r cü r yaramazlı qlardan və ç irkinliklə rdə n uzaqlaş dı rı r. O, aş karda və qeybdə olan hə r ş eyi bilir, Ö z qulları nı n sirlə rində n və gizli niyyə tlə rində n agahdı r. O, Ö z mü drikliyi sayə sində hə r ş eyi ö z yerində yerlə ş dirir və hadisə lə rin mü ə yyə n etdiyi qə də rinə mü vafiq olaraq gerç ə klə ş mə ­sini tə min edir”.

Bu sö zlə r Yusufun (ə) xeyirxahlı ğ ı na və onun (ə) dü zgü n danı ş maq qabiliyyə tinə də lalə t edir. O (ə), zindana atı lması nı xatı rlayı rsa da, qardaş ları nı n onu quyuya atması nı yada salmı r və onları n tö rə tdiyi gü nahlardan danı ş maq istə mir. O (ə) hə m də deyir ki, Allah onun valideynlə rini sə hradan Misirə gə tirtmə klə ona (ə) lü tfkarlı q gö stə rmiş dir. O (ə) demir ki, onlar mə ş ə qqə tlə r iç ində olduqları və aclı q ç ə kə n ö lkə də n gə lmiş lə r və hə tta iş arə belə vurmur ki, bu gə liş onlara gö stə rilə n bir mə rhə mə tdir. Bə xş edə n Allah Xeyirxahdı r. O, qulları arası ndan istə diyini seç ir və seç dik­lə rinə bö yü k mə rhə mə tini ə ta edir. Yusuf hə m də qeyd edir ki, onunla qardaş ları arası nda keç miş də olan ə davə tin sə bə bkarı ş eytan olmuş dur. O (ə) demir ki, ş eytan onun (ə) qardaş ları nı yoldan ç ı xarmı ş dı r. O (ə) sanki hə r iki tə rə fin sə hvə yol verdiyini və cahillik etdiklə rini etiraf edir.

ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ

Ey Rə bbim! Sə n mə nə haki­miy­yə t verdin və mə nə yu­xu­ları yozmağ ı ö yrə tdin. Ey gö ylə ri və yeri yaradan! Sə n dü nyada da, Axirə tdə də mə nim Himayə darı m­san. Mə nim canı ­mı mü ­sə lman olduğ um halda al və mə ni ə mə lisalehlə rə qovuş dur”.

Allah Yusufa (ə) bö yü k biliklə r nə sib etmiş, ona (ə) hakimiyyə t vermiş, onu (ə) valideynlə ri və qardaş ları ilə qovuş durmuş dur və saleh peyğ ə mbə r (ə) Rə bbin bu mə rhə mə tini minnə tdarlı qla qə bul etmiş və Allahdan onu İ slamı n mö hkə m və dö zü mlü tə rə fdarı etmə sini arzulamı ş dı. Yusuf (ə) demiş di: “Ey Rə bbim! Sə n mə nə Misirin xə zinə lə ri ü zə rində nə zarə tç i olmağ ı ma və ç ox bö yü k var-dö vlə tə sə rə ncam ç ə kmə yimə imkan verdin. Sə n mə ni ə n mü hü m və zir­lə rdə n biri etdin, mə nə Mü qə ddə s Kitabları ş ə rh etmə yi, yuxuları yozmağ ı ö yrə tdin[110] və ç oxsaylı digə r biliklə ri mə nə ə ta etdin. Sə n gö ylə ri və yeri yaratmı san, bu dü nyada mə ni himayə edir və Axirə tdə də Havadarı m olacaqsan. Mə ni İ slamı n sə daqə tli tə rə fdarı et, mü sə lman olduğ um halda bu dü nyadan kö ç ü rt, saleh peyğ ə mbə r­lə rə və mö min qulları na qovuş dur”. Yusuf peyğ ə mbə r (ə) Allahdan ona tezliklə ö lü m gö ndə rmə sini dilə gə tirmir, sadə cə xahiş edir ki, ona ö lü m anı na qə də r İ slama etiqad etmə yə imkan versin.

Allah bu hekayə ti bitirdikdə n sonra Muhə mmə d Peyğ ə mbə rə (s.ə.s.) mü raciə t edə rə k buyurur:

ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃ ﰄ ﰅ ﰆ

Bü tü n bu hekayə tlə r – qeybə aid rə vayə tlə rin bir hissə sidir ki, onları sə nə və hlə nazil edirik. Onlar birlikdə qə rar qə bul edib fitnə hazı rlayanda sə n onlarla deyildin ki, (bilə ydin).

Ey Muhə mmə d! Sə nə rə vayə t edilə n ə hvalatı n qeybə mə xsus tarixin bir hissə dir ki, Biz onu sə nə və hyimizlə nazil edirik. Ə gə r ilahi və hy olmasaydı, sə n bu qə ribə ə hvalatı bilmə yə heç vaxt nail olmazdı n, axı onlar birlikdə ö z qardaş ları nı atası ndan ayrı salmağ a qə rar verə ndə sə n Yusuf və qardaş ları nı n yanı nda olmamı ş dı n. O vaxt onları n yanı nda Fö vqə luca Allahdan baş qa heç kim yox idi və buna gö rə də bu hadisə haqqı nda sə n tə kcə Allahdan ö yrə nə bilə rdin.

Belə bir və hy Musa (ə) haqqı nda hekayə t rə vayə t edilə ndə n sonra nazil edilmiş di. Fö vqə luca xə bə r verir ki, insanlar bu tarix haqqı nda tə kcə ilahi və hyi vasitə silə mə lumat ala bilə rdilə r və buyurur: “(Ey Elç im!) Biz Musaya və hy etdiyimiz zaman sə n (Tur dağ ı nı n) qə rb tə rə fində deyildin. Sə n (buna) ş ahid olanlardan da deyildin! Lakin Biz (Musadan sonra) neç ə -neç ə nə sillə r yaratdı q. Onlar uzun ö mü r sü rdü lə r. Sə n ayə lə rimizi onlara oxuyarkə n Mə dyə n ə hli arası nda deyildin. Lakin Biz (bu ə hvalatları onlara olduğ u kimi xə bə r vermə k ü ç ü n sə ni) peyğ ə mbə r gö ndə rdik. Biz (Musaya) xitab etdiyimiz zaman da sə n Tur dağ ı nı n yanı nda deyildin. Lakin sə ndə n ə vvə l ö zlə rinə peyğ ə mbə r gə lmə miş bir tayfanı (Allahı n ə zabı ilə) qorxudasan deyə, Rə bbində n bir mə r­hə ­mə t olaraq (sə nə bunları ö yrə dib onlara peyğ ə mbə r gö ndə r­dik). Bə lkə, ö yü d-nə sihə t qə bul etsin­lə r! ” (Qə sə s, 28/44-46). Bu ayə lə r Allahı n Elç isinin (s.ə.s.) haqqı və ə sil hə qiqə ti tə bliğ etdiyinin ə n parlaq də lillə ridir.

ﰇ ﰈ ﰉ ﰊ ﰋ ﰌ ﰍ ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ