Dəlilləri gör­dük­dən son­ra, yenə də onu bir müd­dət zindana salmaq qəra­rına gəl­dilər”.

Allah Yusufu (ə) də hş ə tli bir azğ ı nlı ğ a dü ş mə kdə n ç ə kinmə yə və bö yü k bir imtahandan ç ı xmağ a kö mə k gö stə rdi, lakin baş vermiş hadisə barə sində xə bə r bü tü n ş ə hə rə yayı lmı ş dı. Adamları n bir hissə si və zirin arvadı na haqq qazandı ranlara, digə r hissə si isə onu qı nayanlara və gü nahlandı ranlara bö lü nmü ş dü lə r və buna gö rə Yusufun sahiblə ri qə rara gə ldilə r ki, onu zindana atsı nlar. Onlar onun gü nahsı zlı ğ ı nı bilirdilə r, amma ü mid edirdilə r ki, ə gə r Yusuf zindana salı narsa, adamlar baş vermiş hadisə ni tezliklə unudarlar. Yaxş ı mə lumdur ki, dedi-qodunun yaranması na sə bə b olan bə hanə qaldı rca, o yayı lmaqda davam edir. Ancaq bu sə bə b aradan qalxan kimi insanlar hə min hadisə ni unudurlar. Bu mü lahizə yə ə saslanaraq ə yanlar qə rara gə ldilə r ki, Yusufu zindana salmaq mə qsə də uyğ undur.

ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ

(12.36) “Onunla birlikdə iki cavan oğ lan da (padş ahı zə hə rlə ­mə yə cə hd gö stə rmə kdə ittiham edilmiş ş ah sarayı nı n saqisi və aş pazı) zindana atı ldı. (Gə nclə r Yusifin ç ox gö zə l yuxu yozduğ unu bildikdə n sonra) onlardan biri (ş ə rab paylayan) dedi: “Mə n (yuxuda) gö rdü m ki, ş ə rab (ü ç ü n ü zü m) sı xı ram”. Digə ri (aş paz) isə belə dedi: “Mə n gö rdü m ki, baş ı mı n ü stü ndə ç ö rə k aparı ram, quş lar da ondan yeyir. Gə l bu yuxunu bizə yoz. Biz, hə qiqə tə n, sə nin yaxş ı adamlardan olduğ unu gö rü rü k! ”

Zindana salı nmı ş ları n arası nda iki gə nc də var idi və onlar ö z yuxuları nı Yusufa danı ş dı lar. Onlardan biri gö rmü ş dü ki, ü zü m sı xı r. Digə ri isə yuxuda baş ı nda ç ö rə k olduğ unu və quş ları n ç ö rə yi dimdiklə diyini gö rmü ş dü. Onlar dedilə r: “Bu yuxuları mı zı bizim ü ç ü n yoz. Biz sə ni mö min bir insan sayı rı q, ç ü nki sə n insanlara yaxş ı lı q edirsə n. Bu gö rdü klə rimizin mə nası nı bizə bildir və baş qaları na gö stə rdiyin yaxş ı lı ğ ı bizə də gö stə r”. Onlar Yusufun xeyirxahlı ğ ı nı ona xatı rlatdı lar ki, onun razı lı ğ ı nı ə ldə etsinlə r.

ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃ ﰄ ﰅ ﰆ ﰇ ﰈ ﰉ ﰊ ﰋ ﰌ ﰍ ﰎ ﰏ ﰐ ﰑ

(12.37) “(Yusif) belə cavab verdi: “Yeyə cə yiniz tə am gə lmə ­miş ­də n ə vvə l mə n onun mə nası nı (gö rdü yü nü z yuxuları n dü nyada nə ilə nə ticə lə nə cə yini və ya yemə klə rin nə də n ibarə t olacağ ı nı) sizə xə bə r verə rə m. Bu, Rə bbimin mə nə ö yrə tdiyi elmlə rdə ndir. Mə n Allaha inanmayan və axirə ti də inkar elə yə n bir tayfanı n dinini tə rk etdim! ”

Yusuf onlara belə cavab verdi: “Sakit olun, ç ü nki ç ox tezliklə mə n sizə hə r ikinizin yuxusunu yozacağ am. Sizə nahar və ya ş am yemə yi gə tirilə nə də k yuxuları nı zı n ə sil yozumunu bilə cə ksiniz. Allah mə nə yuxuları yozmağ ı ö yrə tmiş dir və mə nə bu iltifatı nı ö z Rə bbini inkar edə n və Axirə t gü nü nə iman gə tirmə kdə n boyun qaç ı ran dinində n uzaqlaş dı ğ ı ma gö rə ə ta etmiş dir”.

O (ə), qə rara almı ş dı ki, ona (ə) mü raciə t etmə lə rində n istifadə edə rə k, onlara haqq dinə gə lmə yi tə klif etsin, ç ü nki belə hallarda dinə də və t ç ox faydalı olur. Hə mç inin qeyd etmə k lazı mdı r ki, mü ə yyə n baxı ş ları tə rk edə n nə inki ə vvə llə r bu baxı ş ları n sahib olmalı və hə tta heç vaxt bu baxı ş ları n tə rə fdarı belə olmaya bilə r. Buna gö rə heç kim dü ş ü nmə mə lidir ki, zindana atı lana qə də r Yusuf (ə) İ braimin (ə) dininə etiqad etmə miş dir. Sonra isə o (ə) demiş dir:

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣ ﭤ ﭥ ﭦ ﭧ ﭨ ﭩ ﭪ ﭫ ﭬ ﭭ

(12.38) “Mə n ata-babaları m İ brahim, İ shaq və Yə qubun dininə tabe oldum. Bizə heç bir ş eyi Allaha ş ə rik qoş maq yaraş maz. Bu (tö vhid) Allahı n bizə və (bü tü n) insanlara bə xş etdiyi nemə tdir, lakin insanları n ə ksə riyyə ti (Ona) ş ü kü r etmə z! ”

Yusuf (ə) ö z ə cdadları olan İ brahimin, İ shaqı n və Yə qubun dininin mahiyyə tini izah edə rə k deyir: “Biz Allahdan baş qa heç kimə ibadə t etmirik. Biz tö vhidə etiqad və bir olan Rə bbə ibadə t edirik. Bu din Allahı n mə rhə mə ri, bizə və bizim yolumuzla gedə n bü tü n mö minlə rə gö stə rilə n xeyirxahlı qdı r. Mü sə lmanı n imanı və haqq din Allahı n Ö z qulları na bə xş etdiyi ə n bö yü k nemə tlə r­də ndir. Ə gə r insan bu nemə ti qə bul edə rə k bu dinə itaə t edirsə, onda ona ş ə rə fli bir qismə t nə sib olur və bö yü k qə dr-qiymə t verilir. Amma insanları n ə ksə riyyə ti Allaha ş ü kü r etmə kdə n boyun qaç ı rı rlar. Onlara mə rhə mə t gö stə rilir, lakin onlar onu qə bul etmirlə r və Allah qarş ı sı nda ö z və zifə lə rini yerinə yetirmirlə r”.

Tamamilə aydı ndı r ki, pak peyğ ə mbə r bu sö zlə ri ilə gə nclə ri ö z yoluna gə lmə yə də və t edirdi. O ə min idi ki, onlar ona (ə) ehtiram və hö rmə tlə yanaş ı rdı lar. Onlar onu (ə) ö zlə rinin mü ə llimi və nə sihə t verə n kimi qə bul etmə yə hazı r idilə r. Buna gö rə o (ə) onlara Allahı n ona (ə) iltifat etdiyi bö yü k mə rhə mə ti haqqı nda sö hbə t aç ı r. O (ə), ç oxallahlı qdan, bü tlə rə ibadə tdə n necə ə l ç ə kmə si və ö z ə mə lisaleh ataları nı n izlə ri ilə getmə si barə də xə bə r verir. Bu yol, zindandakı gə nclə rin onu (ə) gö rdü yü sə viyyə yə ç atdı rmı ş dı r və o (ə) hə min gə nclə rə bu yolla getmə yi tə klif edir. Sonra isə o (ə), gə nclə ri aç ı q ş ə kildə bü tlə rə ibadə t etmə kdə n ə l ç ə kmə yə ç ağ ı rı r və deyir:

ﭮ ﭯ ﭰ ﭱ ﭲ ﭳ ﭴ ﭵ ﭶ ﭷ

(12.39) “Ey mə nim zindan yoldaş ları m, ayrı -ayrı tanrı lar daha yaxş ı dı r, yoxsa Tə k olan Qadir Allah? ” [101]

Ey mə nim zindan yol­daş ­ları m! Sizdə n biriniz ö z ağ a­sı na ş ə rab sü zə cə k, digə riniz isə ç ar­mı xa ç ə kilə cə k və quş ­lar onun baş ı nı dimdiklə yib yeyə ­cə klə r. Haq­qı nda soruş duğ unuz iş ə qabaqca­dan fə rman veril­miş dir”[103].

Yusuf onlara dedi ki, gə nclə rdə n biri azadlı ğ a ç ı xacaq və ö z ağ ası na ş ə rab verə cə k[104], ikinci gə nc isə ç armı xa ç ə kilə cə k. O (ə) gə ncin baş ı nda ç orə k olması nı quş ları n dimdiklə yə cə yi ə t, piy və beyin kimi yozdu və bildirdi ki, gə nc ç armı xa ç ə kilə cə k və cə nazə si torpağ a basdı rı lmayı b, quş ları n parç alayacağ ı yem edilə cə k. Sonra da o (ə) ö z hə msö hbə tlə rinə xə bə r verdi ki, onun (ə) yozumu mü tlə q gerç ə klə ş ə cə kdir.

ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ

Yusuf onlardan qurtula­ca­ğ ı nı yə ­qin etdiyi kimsə yə dedi: “Ağ anı n ya­nı nda mə ni yada sal! ” Lakin ş eytan ona Yusufu ağ ası nı n yadı na sal­mağ ı unut­durdu və o, zindanda bir neç ə il də qal­dı ”.

Yusuf, yuxusunda ağ ası na ş ə rab sü zdü yü nü gö rə n gə ncdə n xahiş etdi ki, zindandan ç ı xandan sonra Yusufun baş ı na gə lə nlə ri ö z ağ ası na danı ş sı n. O (ə) ü mid edirdi ki, hə min cə nabı n Yusufa ü rə yi yanar və onun zindandan ç ı xması na kö mə k gö stə rə r. Lakin gə nc hə bsdə n azad edilə ndə n sonra, ş eytan gə ncin Fö vqə luca Allahı yada salmaq və Ona yaxı nlaş maq yolları nı axtarmaq zə ruriyyə tini unutması qayğ ı sı na qaldı. Bununla yanaş ı hə min gə nc ə n bö yü k minnə tdarlı q etmə li olduğ u Yusufu da unutdu. Bu ona gö rə bu ona gö rə belə oldu ki, Allahı n ö ncə də n tə yin etdiyi hadisə lə r mü tlə q yerinə yetmə liydilə r.

Yusuf zindanda bir neç ə il də qaldı. Ə rə b sö zü olan “bid” (“bir-neç ə ”) ü ç də n doqquza qə də ri bildirir. Belə bir rə y də mö vcuddur ki, o, zindanda yeddi il qaı mı ş dı r. Fö vqə luca Allah baş ladı ğ ı iş i sona ç atdı rmaq və pak peyğ ə mbə ri zindandan xilas etmə k istə dikdə onun (ə) azad edilmə sinə və ş ö hrə tinin geniş yayı l­ması na sə bə b olan bir hadisə baş verdi. Belə bir hadisə Misir hö kmdarı nı n gö rdü yü yuxu oldu.

ﯦ ﯧ ﯨ ﯩ ﯪ ﯫ ﯬ ﯭ ﯮ ﯯ ﯰ ﯱ ﯲ ﯳ ﯴ ﯵ ﯶ ﯷ ﯸ ﯹ ﯺ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ

Hö kmdar dedi: “Mə n yu­xuda yeddi arı q inə yin yeddi kö k inə yi yediyini, hə mç inin yeddi yaş ı l sü nbü l və bir o qə də r də qurusunu gö rdü m. Ey ə yanlar! Ə gə r yuxu yoza bilirsinizsə, yu­xumun yozumu­nu mə nə bildirin”.

Fö vqə luca Allah Yusufu zindandan xilas etmə k istə diyi zaman­ Misir hö kmdarı qə ribə bir yuxu gö rdü. Onun yuxusunu anlamaq ü ç ü n bü tü n camaat cə hd gö stə rirdi, lakin bunu etmə k ancaq Yusufun qismə tinə yazı lmı ş dı, ç ü nki bü tü n insanlar onun ü stü nlü yü nə ə min olmuş, ona hə r iki dü nyanı n ş ö hrə tini nə sib etmiş də rin biliklə rinin ş ahidlə ri idilə r. Bu mə ramı n hə yata keç irilmə si ü ç ü n belə qə ribə rö yanı mə hz Misir hö kmdarı gö rmə ­liydi, ç ü nki bü tö v bir xalq onun sə rə ncamı nda idi və rə iyyə tinin taleyi ondan ası lı ydı.

O, yuxusunu gö rdü kdə, bü tü n alimlə ri və mü driklə ri yanı na gə tirmə yi ə mr edə rə k dedi: “Mə n yuxuda gö rdü m ki, yeddi arı q inə k yeddi kö k inə yi yedi. Maraqlı dı r, gö rə sə n yeddi arı q inə k yeddi kö k və tam sağ lam inə yi necə yecə yeyə bilə r? Sonra isə yeddi yaş ı l sü nbü l və yeddi quru sü nbü l gö rdü m. Ey ad-san sahibi olan bilicilə r! Gö rdü yü m yuxunu mə nim ü ç ü n izah edin və yadda saxlayı n ki, hə r bir yuxunu ayrı lı qda yozmaq kifayə t deyil. Yuxunu bü tö vlü kdə ş ə rh etmə k vacibdir. Ə gə r siz yuxu yozmağ ı bacarı rsı nı zsa, ə linizdə n gə lə ni ə sirgə mə yin! ”

ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ