Кәсіпкерлік қызметті талдау түрлері: стратегиялық және оперативтік.

Кез келген кә сіпорынның шаруашылық қ ызметінің стратегиялық жоспарлауы барлық нарық тық жү йенің орындалуымен тығ ыз байланысты болады. Қ азіргі кезде нарық тық қ атынастың еркін дамуы мен оның ү зіліссіз ә рдайым жетіліп отыруына, сондай-ақ кенді ө нім кө лемінің жоғ арылауына стратегиялық жоспарлау ә сер етеді. Сондық тан да стратегиялық жоспарлау кә сіпорындардың ұ зақ мерзімді дамуына бағ ытталуы қ ажет. Кә сіпорын қ ызметінің ұ лғ аюы келесі кө рсеткіштер арқ ылы кө рінеді: кә сіпорын кө лемі, нарық тағ ы орны, қ ызметкерлер саны, сату кө рсеткіші, таза кіріс жә не т.б.

Қ азіргі уақ ытта стратегиялық жоспарлаудың мазмұ ны мемлекеттік дең гейде экономиканы ү кіметтік реттеу, экономикалық жобалау жә не индикативтік жоспарлаудың бір-бірімен ара-қ атынасында анық талады. Аталғ андардың ішінде мемлекеттік реттеу маң ызды болып табылады. Себебі, ә ртү рлі кә сіпорындар мен ө ндіріс орындарының қ ызметіне тура немесе жанама тү рде ә серін тигізеді. Дү ниежү зілік тә жірибе кө рсеткендей нарық тық экономикасы дамығ ан елдерде корпорация мен кә сіпорындардың қ ызметінің ұ зақ мерзімді стратегиялық жоспарлауғ а мемлекеттің ә сер ететіні белгілі. Ол жайлы мынандай теориялар қ алыптасқ ан: америкалық кә сіпорындардағ ы ұ сыныс экономикасы, скандинав елдеріндегі ынтымақ тастық экономикасы, жапония кә сіпорындардағ ы ө неркә сіптің даму экономикасы, дамығ ан жә не т.б. елдерде сұ раныс экономикасы. Микродең гейдегі стратегиялық жоспарлау, шетелдік тә жірибе кө рсеткеніндей, кө птеген ішкі жә не сыртқ ы экономикалық ү рдістердің, факторлар мен кө ріністердің қ арым-қ атынас негізінде болады.

Кә сіпорын қ ызметін стартегиялық жоспарлау мынандай мү мкіндіктер береді:

1.Стратегиялық жоспар кә сіпорынның дамуына болашағ ы бар бағ ыттар ұ сынады, кә сіпорын қ ызметінің негізгі тү рлерін анық тайды, маркетингтік жобалық, ө ндірістік жә не қ аржылық қ ызметті бір жү йеге ү йлестіреді жә не де қ ажетті қ ұ рылымды жақ сы тү сінуге мү мкіндік береді.

2.Жалпы кә сіпорынның даму стратегиясы ұ йымның барлық бө лімшелеріне нақ ты жә не анық мақ сатты қ ояды.

3.Ұ йымның барлық қ ызметтік орындары жү йесін ү йлестіруді қ амтамасыз етеді.

4.Стратегиялық тә сіл кә сіпорын менеджерлерінің ө з кү штерінің мық ты жә не осал жақ тарын бә секелестер кө зқ арастарымен, мү мкіншіліктермен, қ оршағ ан ортаның ө згеруі мен шектелуін жақ сы бағ алауғ а ынталандырады.

5.Жоспар ұ йымның альтернитивті қ ызметін ұ зақ мерзімді кезең ге бағ ыттайды.

6.Шектелген экономикалық ресурстарды бө лу ү шін негіз қ ұ рады.

7.Жоспарлаудың, басқ арудың, кә сіпорын қ ызметін бақ ылау мен бағ алаудың негізгі қ ызметтерін қ азіргі заманғ ы менеджментті бірың ғ ай жү йе ретінде тә жірибелік қ олдануының маң ыздылығ ын анық тайды.

Кә сіпорын дамуының стратегиясын таң дау нарық тық қ атынастар жағ дайында басқ ару қ ызметінің негізі болып табылады. Ұ зақ мерзімді жоспарлау кезінде кә сіпорын тауар ө ң деу, ө ндіріс тұ рақ тылығ ы, нарық қ а ену, бағ аның ө згеруі, шығ ынның қ ысқ артылуы жә не барлық басқ а қ ызметтік немесе мақ саттық стратегиялар (маркетингтік, ө ндірістік, қ аржылық, бә секелестік) сияқ ты атақ ты стратегияларды пайдаланады. Олар кә сіпорын экономикасының тиімділігін қ амтамасыз ететін басты қ ұ ралдар болып табылады.