Ылмыстық құқық пәні, міндеттері, принциптері.

Қ ылмыстық қ ұ қ ық -іс-ә рекеттің қ ылмыс екендігін айқ ындайтын, оны істегені ү шін жаза тағ айындау тә ртібін, жаза тү рлерін жә не жауапкершіліктен босату себептерін белгілейтін қ ұ қ ық тық нормалар жиынтығ ы. Қ ылмыстық қ ұ қ ық тың қ айнар кө зі - Қ азақ стан Республикасының Қ ылмыстық Кодексі (16.07.1997). Қ ылмыстық қ ұ қ ық тың пә ні мемлекеттің, жеке жә не заң ды тұ лғ алардың қ ұ қ ық тары мен бостандық тарын, заң ды мү дделерін қ ылмыстық қ ол сұ ғ ушылық тан қ орғ ау барысында туындайтын қ оғ амдық қ атнастар. Қ ылмыстық қ ұ қ ық тың міндеттеріне: азаматтар мен заң ды тұ лғ алардың қ ұ қ ық тары мен бостандық тарын, заң ды мү дделерін, қ оғ амдық тә ртіп пен қ ауіпсіздікті, қ оршағ ан ортаны, Қ Р конституциялық қ ұ рылымы мен аумақ тық тұ тастығ ын, қ оғ ам мен мемлекеттің заң мен қ орғ алатын мү дделерін қ ылмыстық қ ол сұ ғ ушылық тан қ орғ ау жатады.; Қ ылмыстық заң ның міндеттері: 1)қ ылмыстан қ орғ ау; 2)қ ылмыстың алдын алу; 3)қ ылмыс жасамауғ а тә рбиелеу;

Қ ылмыстық қ ұ қ ық тың принциптері:

1) Заң дылық принципі. Ол қ ылмыспен кү ресуді заң шең берінде жә не оның талаптарын мү лтіксіз орындай отырып жү ргізуді кө рсетеді. 2) Заң алдында азаматтардың тең дігі принципі. Ол адамның тегіне, ә леуметтік, лауазымдық, мү ліктік жағ дайына, жынысына, нә сіліне, ұ лытына, тіліне, діни кө зқ арасына, тұ рғ ылық ты жеріне қ арамастан қ ылмыстық заң ның алдында бірдей жауап беретінін кө рсетеді. 3) Қ ылмыстық жауапкершіліктің тумай қ оймайтындығ ы принципі. Ә рбір қ ылмыс жасаушы қ олымен істегенді мойнымен кө теретінін біліп жү руі тиіс. 4) Жеке жауапкершілік принципі. Қ ылмыс жасағ аны ү шін заң ды тұ лғ алардың емес, тек жеке тұ лғ алардың қ ылмыстық жауаптылығ ын кө рсетеді. 5) Айыпты жауаптылық принцпі. Қ ылмытық ә рекет ү шін басқ а адамдардың (ата-анасы, баласы) емес нақ сол қ ылмысты жасаушы адамды жауапқ а тарту, сонымен қ оса айыпты тү рде жасағ ан адам айыпты екенін кө рсетеді. 6) Ә ділдік принципі. Объективті, жеткілікті, заң ғ а сә йкес мә ліметтерге сү йеніп қ ана қ ылмыстық жауапқ а тартуғ а болатынын, айыптының жасағ ан ісі мен тартқ ан жазасының сә йкес болуы, бір қ ылмыс ү шін қ айталап жазағ а тартуғ а жол берілмейтінін кө рсетеді. 7) Демократизм принципі. Сот тө релігін жү зеге асыру кезінде істі қ атысушылар білетін тілде жү ргізу, сотталушы қ ажет етсе аудармашымен қ амтамасыз етуді кө рсетеді. 8) Гуманизм принципі. Кішігірім қ ылмыстарды алғ аш рет жасағ ан адамдарғ а кешіріммен қ арап, жең іл жаза пайдаланып, керісінше ауыр қ ылмыс жасағ андарғ а, баукеспелерге, ұ йымдасқ ан қ ылмыстық қ ұ рылымдардың мү шелеріне неғ ұ рлым ауыр жаза қ олдануды кө рсетеді. 9)Қ ылмыстық қ удалау шараларын орынды қ олдану принципі. Мемлекет қ ылмыстық қ удалауды қ ылмыс жасаушыны тү зеудің басқ а жолдары қ алмағ анда қ олдануғ а болатынын кө рсетеді. 10)Интернационализм принципі. Ұ лттық тең дікті бұ зғ аны ү шін, басқ а мемлекет мү ддесіне, халық аралық қ ауіпзіздікке, ұ лттар арасындағ ы бейбітшілікке қ арсы қ ылмыстар ү шін жауапкершілікті белгілейтін нормаларда кө рініс табады.