Семестр

5 ТАҚ ЫРЫП:

ПОРТРЕТ Қ ОЙЫЛЫМЫ (НҰ СҚ АНЫҢ БАСЫ)

Сабақ мақ саты:

Адам басының портреттік бейнесін сурет тә сілдерімен беру.

Негізгі сұ рақ тар, тапсырма:

1. Натура басының композициясын формат бетте ү йлестіру міндеті.

2. Бастың конструкциялық қ ұ рылысын анық тау міндеті.

3. Қ ойылымның жарық пен кө лең кесін беру арқ ылы формасын анық тау міндеті.

4. Қ ойылымның бейнесін таладап қ орыту міндеті.

Ә дістемелік ұ сыныстар:

Академиялық сурет – шындық қ а қ ұ рылғ ан бейне қ ұ рылысын салуды мең геру жә не дербес шығ армашылық жұ мысқ а қ ажетті білім мен машық тық ты, кө ркем мә дениетті қ алыптастыратын арнайы оқ у жолы.

Натурадан суретке салып ү йренудің басты ү ш сатысын ә дістемелік оқ ыту тө мендегідей қ арастырады:

1. Бейне суреттің қ ағ аз бетіндегі композициялық орналасуы мен форманың жалпы мінездемесін анық тау;

2. Натураның мінездемесін айқ ындау, бас формасының жарық пен кө лең кесін жә не пластикасын модельдеу;

3. Жұ мысты қ орытындылап, тапсырманың портреттік бейнесін шығ ару.

Суреттің ө ң шешімі мен форманың жарық жә не кө лең кесін анық тау сатысында жұ мысты бейнелілікпен бастау сапалы рө л атқ арады.

Суреттің бастапқ ы сә тінен жұ мыс сатыларының аяғ ына дейін кө ркем бейне оқ ушының ү немі жадында сақ талғ ан болса, онда ол форманы бейнелі орындау мү мкіншілігіне, ә рі кемшіліктерді кө ру қ абілетіне ие болады.

Ұ сынылатын ә дебиеттер:

Негізгі ә дебиеттер:

1. Ростовцев Н.Н. Академический рисунок. М., 1995 /117-145/;

2. Ө тепбаев Н.Н. Сурет бейнелеу ө нерінің негізі. Тенгри баспасы, 2001.

Қ осымша ә дебиеттер:

1. Тө лебиев Ә. Сурет сала білесің бе? Алматы, «Ө нер», 1990.

6 ТАҚ ЫРЫП:

Қ ОЙЫЛЫМНЫҢ (НҰ СҚ АНЫҢ) БЕЛІНЕ ДЕЙІНГІ КӨ РІНІСІ

Сабақ мақ саты:

Натуршы фигурасының беліне дейінгі нұ сқ асының бейнесін талдау жә не кө лемін қ ағ аз жазық тығ ында ү йлесімді суреттеу.

Негізгі сұ рақ тар, тапсырма:

Тапсырма А2 формат бетте орындалады (материалы қ арындаш).

а) Натура бейнесінің қ ағ аз жазық тығ ындағ ы композициясы, ү йлесімділігі.

б) Натуршының дене бө ліктерінің сә йкестілігін ү лкен кө лемге бағ ындыру.

Ә дістемелік ұ сыныстар:

Сурет ө нерінде натурағ а анализ жасау тә ртібі бейнелеу ө нерінің ә дістемелерінің ішіндегі ең ұ тымдысы, ә рі дұ рысы. Бейнелі тұ тас қ абылдау бейнелеу ө неріндегі ең тиімді ә діс. Сол себепті академиялық суретте натураның жалпы мінездік кейіпін суреттеуден бастап одан соң жеке бө ліктерін жә не қ айта ү лкен формағ а оралып, жұ мыс соң ында бейнелік қ орыту жасау керек.

Кү рделі бейненің суретін салу кезінде барлық жұ мыс процесін бірнеше кезең дерге бө ліп жә не оның ә дістемелік жү йелігін сақ тау тиімді. Суреттің қ ұ рылысы жалпыдан жекеге принципі бойынша жү ргізіледі. Оқ ып-ү йрену суретімен шұ ғ ылданғ ан барлық кезең дерде ә р тү рлі ә діс-тә сіл дерді білгірлікпен қ олдану жұ мыстың ә рі сапалы, ә рі кө рнекті болуының кепілі. Сурет салу процесінде екі немесе одан да кө п ә дістерді қ атар қ олдануғ а да жол беріледі.

Ұ сынылатын ә дебиеттер:

Негізгі ә дебиеттер:

1. Серов А.М. Рисунок. Учеб.пособие для студентов ХГФ пединститутов. Просвещение М., 1981;

2. Ростовцев Н.Н. Академический рисунок. М., 1995 /117-145/;

3. Ө тепбаев Н.Н. Сурет бейнелеу ө нерінің негізі. Тенгри баспасы, 2001.

Қ осымша ә дебиеттер:

1. Тө лебиев Ә. Сурет сала білесің бе? Алматы, «Ө нер», 1990.

7 ТАҚ ЫРЫП:

АДАМ БЕЙНЕСІ Қ ОЛЫМЕН.

Сабақ мақ саты:

Адам бейнесінде қ олдардың орналасу композициясын олардың пропорциялық сә йкестілігін тауып кө рсету.

Негізгі сұ рақ тар, тапсырма:

Тапсырма А2 форматта орындалады (материалы қ арындаш).

а) Натура бейнесін қ ағ аз жазық тығ ында ү йлесімді етіп жобалау

б) Қ ойылымның кө лемді кө лең келерін штрихтап форманы анық тай тү су

в) Қ ойылымның формасын жарық пен кө лең келердің пропорционалдық салмағ ын кө рсету негізінде байыты тү су

г) Натураның бейнесін біртұ тастық қ а келтіріп жұ мысты қ орытындылау

Ә дістемелік ұ сыныстар:

Кү рделі объектінің суретін салып бастамастан бұ рын, алғ ашқ ы кезең інде, сурет салушы натураның кө рікті кө рінетін тұ сынан орын таң дап алуы маң ызды. Сурет бейнесінің сә тті шығ уына бұ л ә діс ө те пайдалы. Қ олданылатын қ ағ аз кө лемінде тапсырманың композициясын ұ тымды бейнелеу оқ у талабы.

Келесі кезең де натураның кеуде бө лігінің ү лкен массасын жобалап, оғ ан ұ сақ бө лшектерді сә йкестендіре салу керек. Сурет конструкциялық таладу ә дісімен іске асқ аны жө н. Сурет қ ұ рылысын бірың ғ ай сызық тардың кө мегімен орындау сә ттерінде кө птеген қ осалқ ы сызық тар мен дақ тар пайда болатыны кө пке мә лім. Ондай зерттеу ө қ осалқ ы сызық тарды бірден ө шіріп тостауғ а болмайды. Зерттеудің қ осалқ ы сызық тарын жұ мыс қ ұ рылысын толық аяқ тап болғ аннан кейін бө гет болады-ау деген тұ старын ө шіргіштің кө мегімен жең іл алып тастағ ан жө н.

Студент сурет жұ мысын орындаудың барлық кезең дерінде графитті қ арындаштың ә р тү рін қ олдануды жә не олардың графиттік кү ші салмағ ын дұ рыс пайдалануды ә детке айналдыруды керек.

Суретте жұ мсақ қ арындашты бірден қ олданып, бейне кө ріністі қ арайтып салудың еш дұ рыстығ ы жоқ, оның салдары сә тті кө рініс туғ ызбайды.

Ұ сынылатын ә дебиеттер:

Негізгі ә дебиеттер:

1. Школа изобразительного искусства в 3-х книгах. М., 1989.

Қ осымша ә дебиеттер:

1. Ө тепбаев Н.Н. Долбар жә не суреттеме. Семей, 2009.

8 ТАҚ ЫРЫП:

Ә Р ТҮ РЛІ Қ АЛЫПТАҒ Ы АДАМ БАСЫНЫҢ ЖӘ НЕ ФИГУРАСЫНЫҢ ДОЛБАРЛАРЫ

Сабақ мақ саты:

Курстың қ орытынды сабағ ы ретінде адам тұ лғ асының долбарларын дә л тұ сіріп бейнелеу тә сілдерін мең геру.

Негізгі сұ рақ тар, тапсырма:

Оқ у жұ мыстары А4 форматта орындалады (материалы студенттердің қ алауы бойынша)

а) Бас формаларының ә р тү рлі қ алыптағ ы кейіптерін шапшаң қ ағ азғ а тү сіру, нұ сқ аның ө зіне ғ ана тә н қ асиетін кө рсетіп беру.

б) Адам фигурасының ә р тү рлі қ имылдағ ы қ алыптарын жедел бейнелеп алу тә сілдерін мең геру.

Ә дістемелік ұ сыныстар:

Суретші кейін ө з шығ армасына қ ажет деген белгілі бір бө лшекті, не кө ріністі онша тә птіштеп жатпай-ақ, тек қ ұ нды деген тұ старының долбарын бейнелеп алады.

Негізгі тапсырмаларды кө п уақ ыт жұ мсап орындаумен қ атар долбар суреттермен шұ ғ ылданғ ан студент ү шін ө те тиімді. Бұ л екі жұ мыс бірін-бірі толық тырп отырады. Долбарлардың ө зі адамның мінезін доп басып анық бере алады. Долбар шындық қ а бейімделген сурет тү рі. Оқ ытудың алғ ашқ ы курстарында долбарларды ұ стаз-суретшілердің басшылығ ымен салғ ан оқ ушыны дұ рыс жолғ а бағ ыттайды.

Сурет салушы студент ө зіндік жұ мыстар жасағ анда ынталы белсенділік тантып суреттері ә серлі, ә рі тартымды болуын кө здеуі керек. Сә тті, ә рі ә дістеме талаптарына лайық, шығ армашылық кө зқ араста салынғ ан сурет ө нер туындысы болып қ алатындығ ына студент сенуі керек.

Ұ сынылатын ә дебиеттер:

Негізгі ә дебиеттер:

1. Радлов Н.Э. Рисования с натуры. 3-е изд. Художник РСФСР, 1978.

Қ осымша ә дебиеттер:

1. Ө тепбаев Н.Н. Долбар жә не суреттеме. Семей, 2009.

СТУДЕНТТІҢ ОҚ ЫТУШЫМЕН Ө ЗІНДІК ЖҰ МЫСЫНЫҢ (СОӨ Ж)

Ә ДІСТЕМЕЛІК НҰ СҚ АУЛАРЫ