Семестр

1 Тақ ырып: АДАМ БАС СҮ ЙЕГІНІҢ Ү Ш ТҮ РЛІ КӨ РІНІСІН БЕЙНЕЛЕУ

а) бас сү йектің қ арсы алдынан (анфас) қ арағ андағ ы сурет;

б) бас сү йектің жанынан қ арағ андағ ы суреті;

в) бас сү йектің бір қ ырынан қ арағ андағ ы суреті.

Сабақ мақ саты:

Адам бас сү йегінің анатомиялық қ ұ рылысын бейнелеу арқ ылы талдап, ө з бетімен жұ мыс жү ргізуді мең геру.

Негізгі сұ рақ тар, тапсырма:

Тапсырма А3 форматта орындалады (материалы қ арындаш)

Студенттер сабақ барысында келесі сұ рақ тарғ а жауап берулері керек.

1. Қ ойылымның қ ағ аз жазығ ындағ ы композициясы;

2. Жұ мысты оқ ытудың конструкциялық -талдау ә дісімен орындау;

3. Жарық пен кө лең ке тү сіру арқ ылы қ ойылымның кө лемін беру;

4. Қ ойылымның бейнелік нұ сқ асын анық тап жұ мысты қ орытындылау.

Ә дістемелік ұ сыныстар:

Бірінші кезең де қ ағ аз бетіне бас сү йектің алдынан (анфас) қ арағ андағ ы кө рінісін қ ағ аз кө леміне ү йлесімді келетіндей етіп жобалау, яғ ни, ү йлесімділігін тауып кө лемін анық тау.

Келесі кезең де координаттар арқ ылы кө з қ уысының, мұ рын тесігінің жә не ауыздың орналасу

тә ртібін белгілеу жә не нұ сқ алық пішінін салу.

Бас сү йек бө ліктерінің сә йкестілігін зерттеп, жалпы нұ сқ ағ а бағ ындыру, ү лкен кө лең келерді тү сіріп штрихтау арқ ылы форманы айқ ындай тү су.

Жоғ арыда келтірілген тә сілдерді пайдаланып, адам бас сү йегінің басқ а кө ріністегі нұ сқ аларын салып ү йрену. Бас сү йекті зерттеп суретін ә дістемелік тә ртіппен салу адам басын бейнелеуде ө те пайдалы септігін тигізеді. Ежелден қ алаптасқ ан ережелер мен ә діс-тә сілдерді білгірлікпен қ олдану ә рі сурет заң дылық тарын сақ тау студентті табысты нә тижелерге жеткізеді.

Есеп беру формасы:

Бағ алаудың критерилері бойынша ә рбір СОӨ Ж сабағ ының соң ында оқ ытушы студенттердің қ атысуымен тапсырмадағ ы жетістіктер мен кемшіліктерді талдап жұ мыстарды бағ алайды.

Ұ сынылатын ә дебиеттер:

Негізгі ә дебиеттер:

1. Ростовцев Н.Н. Академический рисунок. М., 1995 /117-145/;

2. Ростовцев Н.Н. Учебный рисунок. М., 1985;

3. Школа изобразительного искусства в 3-х книгах. М., 1989.

Қ осымша ә дебиеттер:

1. Ө тепбаев Н.Н. Сурет салу процесінде ә дістемелік тә сілдерді мең геруді қ алыптастыру «Тенгри», 2000 /8-11/;

2. Ө тепбаев Н.Н. Сурет бейнелеу ө нерінің негізі. Тенгри баспасы, 2001.

2 Тақ ырып: ЭКОРШЕ БЕЙНСІ ГУДОН ЕҢ БЕГІ

а) гипс бастың кө лемдік бейнесін қ ағ аз жазық тығ ына ү йлестіру;

б) қ ойылымның конструкциялық негізін анық тау;

в) жарық пен кө лең ке арқ ылы кө лемді айқ ындау;

г) жұ мысты қ орытындылау, қ ойылымның бейнесін беру.

Сабақ мақ саты:

Гипс бастың суретін салу процесінде форманы біртұ тастық қ а келтіруді ү йрену. Бас формасының пластикасын, негізгі мазмұ нды бө ліктерін кө ре білуді - ө з бетімен ү йрену.

Негізгі сұ рақ тар, тапсырма:

Тапсырма А3 форматта орындалады (материалы қ арындаш). Тұ сында сұ р тү сті мата ілінген.

а) ежелгі мү сіннен алынғ ан гипс бастың суретін ә дістемелік жолмен бейнелеу;

б) кө ркем бейне қ алыптастыру.

Ә дістемелік ұ сыныстар:

Гипс басты бейнелеуді бастамастан бұ рын модельдің кө лемді бейнесін студент кө з алдына елестетуі керек. Бас формасының ұ сақ бө лшектеріне кө ң іл бө лмей ү лкен кө лемге бірден мә н берген дұ рыс. Қ ағ аз бетте модельдің орналасу тә ртібін қ атаң сақ тағ ан оқ у талабы. Сурет композициясының ұ тымды шығ уы гипс бастың ү лкен кө лемін белгілеуден басталады. Қ ағ аз беттің жоғ арғ ы шетінен бастың тө бе тұ сын белгілеп, одан соң оң жағ ы мен сол жағ ын белгілеп бастың бетте орналасу мө лшерін анық тау керек.

Формат кө лемінің ө лшемін есепке ала отырып, студент бейненің композициялық орналасуын қ адағ алауы керек. Бастың суретін салу барысында студенттің конструкциялық қ ұ рылыс ә дісімен бейнелеуді ә детке айналдырғ аны ө те пайдалы, ә рі суреттің дұ рыс тә сілі. Гипс бастың мінездік ерекшеліктерін бекіткеннен кейін жұ мысты одан ә рі жү ргізеді.

Сурет салушы жұ мыстың ә р кезең ін саналы тү рде мең геріп қ ана қ оймай, практика жү зінде суретті жең іл орындап шығ у мү мкіндігіне жетісуі керек.

Адам бас сү йегі мен анатомиялық бастың суретін орныдау жаң а жауапты тақ ырып – адам басын ө зіне қ арап бейнелеудің дайындық кезең дері болып саналады. Кә сіби суретшілер мен мү сіншілер портреттер шығ ару кезінде ү немі форманы талдап қ орытады жә не мінездік ерекшеліктерін анық тап бө лшектерін жалпы пластикағ а бағ ындырады.

Модельдің анатомиялық қ ұ рылысын сауатты орындау, натуршының бас формасын оның мінездік нұ сқ асын шынайы бейнелеп шығ уғ а ү лкен септігін тигізеді.

Есеп беру формасы:

Студенттің ү лгерімі ағ ымдағ ы бақ ылау тү рінде жү ргізіледі. Ә р сабақ тың қ ойылғ ан мақ сатының орындалуы сабақ соң ында бағ аланады.

Ұ сынылатын ә дебиеттер:

Негізгі ә дебиеттер:

1. Ростовцев Н.Н. Академический рисунок. М., 1995 /117-145/;

2. Школа изобразительного искусства в 3-х книгах. М., 1989.

Қ осымша ә дебиеттер:

1. Ө тепбаев Н.Н. Сурет салу процесінде ә дістемелік тә сілдерді мең геруді қ алыптастыру «Тенгри», 2000 /8-11/;

2. Ө тепбаев Н.Н. Сурет бейнелеу ө нерінің негізі. Тенгри баспасы, 2001.

3 Тақ ырып: ГИПС БАС (ДАВИД).

а) гипс бастың қ ағ аз жазық тығ ына орналастыру композициясы;

б) гипс бастың конструкциялық қ ұ рылысын салып модельдің кө лемін анық тау;

в) бастың формасын жарық пен кө лең ке арқ ылы сомдау;

г) қ ойылымның кең істіктегі қ алпын біртұ тастық қ а келтіру, модельдің материалдығ ын беру.

Сабақ мақ саты:

Гипс бастың айқ ын портреттік мінездемесін беру.

Негізгі сұ рақ тар, тапсырма:

Ү шінші тапсырма А3 форматта орындалады (материалы қ арындаш). Тұ сына сұ р тү сті мата ілінген, жарық тү сірілген Ежелгі мү сін кө шірмесі (Давид).

Ә дістемелік ұ сыныстар:

Бейнелеудегі жеке ұ ғ ымдарды қ алыптастыру, практикалық машық ты мең геру, студентке суреттің алғ ашқ ы бастауы мен дамуы жә не аяқ таудың кү рделі процестері біртіндеп келеді.

Оқ ып-ү йрену суреті натураның негізін білуден басталады, осындай сә ттерде оқ у-аналитикалық міндет бірінші орында тұ руғ а тиіс.

Бейненің қ ұ рылысын салу кезінде модельдің нұ сқ асын талдау, образды тұ тас қ абылдау ең тиімді ә діс деп есептеледі. Сол себепті, академиялық суретте натураның жалпы мінездемелік кейіпін суреттеуден бастап, бірте-бірте жеке бө ліктеріне кө шіп, одан соң ү лкен формағ а қ айта оралып отыру керек.

Гипс бастың суретін салғ анда оның жеке мү шелерін мойынды, маң дайды, мұ рынды кө зді, иекті жеке-жеке геометриялық денелерге ассоциативті тү рде ұ қ сата бейнелеу де сурет салушыны жақ сы табысқ а жеткізеді. Практикада белгілі тә жірибесі мол суретші кө ркем бейненің айқ ын шығ уына баса назар аударады, ол модельдің мінездік кейіпін тап басып бейнелеуге ұ мтылады. Міне, сондай тә жірибе студентке ө те қ ажет.

Есеп беру формасы:

Ағ ымдағ ы бақ ылау, студенттің ү лгерімі ә р сабақ тың соң ында тапсырма мақ сатының нә тижесі бойынша бағ аланады.

Ұ сынылатын ә дебиеттер:

Негізгі ә дебиеттер:

1. Ростовцев Н.Н. Академический рисунок. М., 1995 /117-145/;

Қ осымша ә дебиеттер:

1. Ө тепбаев Н.Н. Сурет салу процесінде ә дістемелік тә сілдерді мең геруді қ алыптастыру «Тенгри», 2000 /8-11/;

2. Ө тепбаев Н.Н. Сурет бейнелеу ө нерінің негізі. Тенгри баспасы, 2001.

4 Тақ ырып: ГИПС БАСТЫҢ СУРЕТІ /СОКРАТ/

а) гипс бастың суретін қ ағ аз бетіне ү йлесімді орналастыру, ү лкен кө лемді бейнелеу;

б) қ ойылымның конструкциялық қ ұ рылысын анық тау;

в) форманы жарық жә не кө лең ке арқ ылы беру;

г) модельдің мінездік нұ сқ асын беру жә не бейнесін шығ ару.

Сабақ мақ саты:

Гипс бастың мінездік ерекшеліктерін табу.

Негізгі сұ рақ тар, тапсырма:

Тө ртінші тапсырма А2 форматта орындалады (материалы қ арындаш). Ежелгі мү сіннен алынғ ан гипс бастың кө шірмесін сурет тә сілдерісмен бейнелеу.

Есеп беру формасы:

Ағ ымдағ ы бақ ылау. Студенттің ү лгерімі СОӨ Ж тапсырмаларының соң ында балдық -рейтингілік жү йе бойынша бағ аланады.

Тапсырмаларды орындаудың ә дістемелік ұ сыныстар:

2 курстың 3 семестрінде оқ у сағ аттарының кө пшілігі адам басының гипстен жасалғ ан кө шірмелерін зерттеу мен бейнелеуге арналғ ан.

Оқ ытушының жетекшілігімен ө ткізілетін студенттердің ө зіндік жұ мыстарының жеке типтік циклі келесі тө рт функциядан тұ рады:

1. Оқ ытушының сурет пә нінен бағ ыт сілтеген кезең індегі ақ паратты студенттердің белсенділікпен қ абылдап жә не оны іске асыруын кө здейді.

2. Бұ л функция оқ ытушының нұ сқ ауы негізінде оқ ушылар ө з бетімен оқ ытудың ә діс-тә сілдерін білу, ә дебиеттерді оқ у, оқ у қ ұ ралдарын пайдалану арқ ылы аудиториялық тапсырмаларды жә не ү й тапсырмаларын орындауды кө здейді.

3. Оқ у процесінде студенттер пайда болғ ан қ иындық тарды талдау жә не оларды бір жү йеге келтіру, ә йтпесе оқ у материалын терең қ абылдай алмағ ан жағ дайдың салдарын анық тауды кө здейді. Бұ л функция студенттің шешімі кү рделі сұ рақ тарды бір жү йеге келтіруді мақ сат етеді, соғ ан жауаптар іздейді.

4. Студенттер жұ мыс жасау процесінде ө з беттерімен жауабын таба алмағ ан сұ рақ тардың шешімін білу мақ сатында оқ ытушылардың кө мегіне жү гінеді. Адам басын бейнелеудегі қ ойылатын талаптарды бір жү йеге топтастырсақ олар тө мендегідей:

· Практикалық жұ мыстар студенттердің бірінші курста алғ ан білімдерінің негізінде жалғ асын табуы керек.

· Практикалық жұ мыста оқ ытудың ә дістемелік сабақ тастығ ы, білім алудағ ы жү йелілік сақ талуы қ ажет.

· Гипс бас бө ліктерін ү лкен кө лемге біріктіру тә сілдерін мең геруді жетілдіру.

· Гипс бастың кейіптік пішінін талдап, модельдің портреттік ұ қ састығ ын табу.

· Бастың мінездік ерекшеліктерін беру.

· Гипс бастың адам басынан айырмашылығ ын суретте салыстырып талдау.

· Студент СОӨ Ж тапсырмаларын орындау процесінде бейнелеу ө нерінің ә діс-тә сілдерін ө з бетімен іске асыру ү шін бар ық ылас-ынтасын жұ мылдыруы керек.

Ұ сынылатын ә дебиеттер:

Негізгі ә дебиеттер:

1. Ростовцев Н.Н. Академический рисунок. М., 1995 /117-145/;

2. Ростовцев Н.Н. Учебный рисунок. М., 1985;

3. Школа изобразительного искусства в 3-х книгах. М., 1989.

Қ осымша ә дебиеттер:

1. Ө тепбаев Н.Н. Сурет салу процесінде ә дістемелік тә сілдерді мең геруді қ алыптастыру «Тенгри», 2000 /8-11/;

2. Ө тепбаев Н.Н. Сурет бейнелеу ө нерінің негізі. Тенгри баспасы, 2001.