Аңлатма язуы

Татарстан Республикасы Министрлар Кабинеты карары белә н кабул ителгә н 2010 – 2015 елларда мә гарифне ү стерү Стратегиясендә (30.12.2010, № 1174) – “Килә чә к” программасында мә ктә пкә чә тә рбия һ ә м белем бирү учреждениелә ре ө чен Федераль дә ү лә т стандартлары талә плә ренә җ авап бирә алырдай Укыту-методик комплектлар булдыру бурычы куелган. Балалар бакчаларында балаларны татар теленә ө йрә тү, аларның сө йлә м телен ү стерү ө чен заман талә плә ренә җ авап бирерлек итеп тө зелгә н эзлекле, максатчан методик ә сбаплар белә н тә эмин итү зарур. Ә леге максаттан ТР Мә гариф һ ә м фә н министрлыгы карары белә н яң а Укыту-методик ә сбаплар тө зелде.

Татар телендә дө рес сө йлә шергә ө йрә тү ө чен, балаларны кызыксындыра алырлык аралашу даирә се булдыру, сюжетлы уеннар оештыру, гомү мә н, баланың актив сө йлә мен ү стерү зарур. Сө йлә шергә ө йрә тү ө чен баланы мө мкин кадә р кү брә к аралашуга җ ә леп итә ргә кирә к. Мә ктә пкә чә тә рбия учреждениелә ренең гомү ми белем бирү программасы тө зелешенә яң а федераль талә плә р буенча татар теле эшчә нлегенә бирелгә н сә гатьлә р санын бү лгә ндә сө йлә м телен ү стерү гә кү брә к игътибар итү сорала.

Балалар бакчаларында заманча методик алымнар һ ә м чаралар куллану, татарча мультфильмнарны, электрон ярдә млеклә рне, аудио- һ ә м видеоматерилларны урынлы файдалану аеруча мө һ им.

“Татарстан Республикасы халыклары теллә ре турында” Татарстан Республикасы Законында һ ә м Татарстан Республикасында башка теллә рне саклау, ө йрә нү һ ә м ү стерү буенча Татарстан Республикасы дә ү лә т программасында мә ктә пкә чә милли белем бирү ө чен кирә кле шартлар булдыру каралган. 2010- 2015 елларга мә гариф системасын ү стерү стратегиясендә балалар бакчаларында балаларга татар телен ө йрә тү, сө йлә м ү стерү юнә лешен тормышка ашыру максаты куелган.Мә ктә пкә чә учреждениелә р, мә гариф системасының беренче баскычы буларак, нә нилә рне татар теленә ө йрә тү дә башлангыч роль уйный.

“Татарча сө йлә шә без” дип аталган методик комплект балалар бакчасында эшлә ү че тә рбиячелә ргә кулланма буларак тә къдим ителә. Комплектка, балаларның яшь ү зенчә леклә ренә карап, методик кулланма, кү рсә тмә һ ә м таратма ә сбаплар, аудио- һ ә м видеоматериаллар, балалар ө чен эш дә фтә рлә ре туплап бирелде. Методик комплектлар ө ч яшь тө ркеме (уртанчылар, зурлар, мә ктә пкә ә зерлек тө ркемнә ре) ө чен ә зерлә нде, һ ә м аларның барысы да “Татарча сө йлә шә без” дип исемлә нә. Бү генге социолингвистик ситуациядә һ ә м гомуми белем бирү нең федераль дә ү лә т стандартлары тормышка ашу кысаларында рус телле балаларны татарча сө йлә шергә ө йрә тү буенча яң а укыту-методик кулланмалар эшлә ү зарурлыгы килеп басты.

Билгеле булганча, телгә ө йрә тү нең максаты җ ә мгыять тарафыннан куелган социаль заказ белә н билгелә нә. Татарстан Республикасының белем бирү системасына куйган тө п бурычы – иҗ ади фикерлә ү че, инициативалы, иҗ тимагый тормышта актив катнашучы, белемле, ике дә ү лә т һ ә м чит теллә рдә дә иркен сө йлә шеп аралашучы шә хес тә рбиялә ү.

Рус телле балаларга татар теле ө йрә тү максаты киң кырлы һ ә м ул берничә аспекттан тора: танып белү, ү стерү, тә рбия, белем бирү.

Балаларның татар теле буенча лексик, грамматик кү некмә лә ре филологик белемнә р суммасы дә рә җ ә сендә генә калмыйча, ә сө йлә м эшчә нлегенең барлык тө рлә рендә дә аралашуда кулланырлык дә рә җ ә гә җ итү е зарур. Ягъни, балалар, нинди дә булса сү зне, я грамматик категорияне тану, аеру, аң лау, тә рҗ емә итү дә рә җ ә сендә генә тү гел, аларны аралашу максатында мө стә кыйль кулланырлык дә рә җ ә дә ө йрә нергә тиешлә р. Шул вакытта гына татар телен дә ү лә т теле буларак ө йрә нү бурычы ү тә лә.

Баланың сө йлә м эшчә нлеге тө рлә ре буенча тү бә ндә ге белемнә ргә ия булуы кү здә тотыла:

· ө йрә нелгә н эчтә лек нигезендә ә ң гә мә дә шең белә н контакт урнаштыра, сорау куя, җ авап бирә, кире кага, раслый белү;

· программада кү рсә телгә н темалар буенча тә рбияченең сорауларына жавап һ ә м сораулар куя белү;

· бирелгә н ү рнә к диалоглар буенча охшаш диалоглар тө зү, ә ң гә мә дә катнаша алу;

· терә к схемалар кулланып, ситуация буенча ә ң гә мә кора белү.