I.Жасушалық мембрана биофизикасы.

Медициналық биофизика» пә нінен «Жалпы медицина» жә не «Стоматология» мамандық тарының 1 курс студенттеріне арналғ ан

Сауалнамалық сұ рақ тар

I.Жасушалық мембрана биофизикасы.

1. Биологиялық мембрананың негізгі қ ұ рылымы:

A. Жасушалы қ абаттар.

B. Ү ш қ абатты липидтер.

C. Тө рт қ абатты липидтер.

D. Жасуша

E. Екі қ абатты липидтер.

2. Мембрананы қ ұ райтын липид молекулалары амфипатикалық қ осынды болып келеді (екі жауап). Қ ызметі жағ ынан:

A.Гидрофильді (бастары), гидрофобты (қ ұ йрық ша).

B. Ақ уыздар, гидрофобты (қ ұ йрық ша).

C. Ақ уыздар, гидрофильді (бастары).

D. Химиялық нейтраль.

E. Полярлы емес

3. Мембрананың негізгі қ асиеттері:

A.Тұ рақ тылығ ы, электроқ шаулаушылығ ы, иілгіштігі

B. Аса жоғ ары ақ қ ыштығ ы, иілгіштігі

C. Иондық сә уленің кө здері, аса жоғ ары ақ қ ыштығ ы

D. Радиацияны шығ ару қ абілеттілігі, тұ рақ тылығ ы

E. Иондық сә уленің кө здері, иілгіштігі

4. Мембрананың липидтік биқ абаты:

1. Поляряыз бастан жә не полярлы қ ұ йрық ша
2. Моноқ абатты биқ абат
3. Холестерин
4. Зарядталғ ан фотондар
5. Полярлы бастан жә не полярсыз қ ұ йрық шадан

5. Мембраналық ақ уыздардың функциясы:

A.Мембрана арқ ылы гидрофилды заттар тасымалын қ амтамасыз етеді

B. Аса ақ қ ыштық ты жү зеге асырады

1. Пульстік толқ ынның тасымалын қ амтамасыз етеді
2. Электромагниттік толқ ынның кө зі ретінде қ ызмет етеді
3. Қ ысымды жоғ арылатады

6. Мембрана арқ ылы ө тетін ағ ын немесе мембрана арқ ылы ө тетін заттың белсенді емес тасымалындағ ы Фик заң ы:

1. .
2. .
3. 
4. .
5. .

7. Биологиялық мембрананың негізгі қ ызметтері:

A.Механикалық, матрицалық, барьерлік.

B. Қ ұ рылымдық, толқ ындық, механикалық

C. Толқ ындық, матрицалық, қ ұ рылымдық

D. Оқ шаулалық, қ ұ рылымдық, механикалық

E. Толқ ындық, матрицалық, оқ шаулық

8. Биологиялық мембрананың сұ йық тық – мозаикалық моделі:

A.билипидті қ абат

B. аралақ тары ақ уыз қ абаттарынан тұ ратын биқ абатты липидтер

1. жоғ арғ ы жә не тө менгі жақ тары екі тұ тас ақ уыздық қ абатпен қ оршалғ ан билипидтік қ ұ рылым
2. ақ уыздар мен билипидтерден тұ ратын қ ұ рылым
3. ақ уыз жә не кө міртегінен тұ ратын липидтік қ абат

9. Латеральдық диффузия:

1. молекулалардың бір қ абаттан басқ а қ абатқ а орын алмастыруы
2. молекулалардың биологиялық мембрана арқ ылы ө туі
3. молекулалардың бір мембраналық қ абат бойымен орын алмастыруы
4. белоктық молекулалардың бір липидтік қ абаттан басқ а қ абатқ а ө туі
5. иондардың биқ абаттық мембранадан ө туі

10. Молекуланың бір липидтік қ абаттан басқ а липидтік қ абатқ а ө туі:

A. «флип-флоп»

B. жең ілденген диффузия

C. белсенді тасымал

D. латериалдық диффузия

E. белсенді емес тасымал

11. Липосома:

A. Гидрофобты жә не гидрофильді фазаның бө ліну шекарасындағ ы мономолекулалық қ абат

B. Жазық биқ абатты липидтік мембрана

C. Ақ уыздарынан ажыратылғ ан билипидті тұ йық талғ ан қ ұ рылым

D. Судың беткі қ абатындағ ы ақ уыздар мен липидтер қ абаты

E. Ақ уыздар мен липидтерден тұ ратын тұ йық талғ ан қ ұ рылым

12. Биологиялық мембрана қ ұ рамындағ ы липидтер:

A. қ атты аморфтық кү йде болады

B. қ атты кристал кү йде болады

C. сұ йық аморфты кү йде болады

D. сұ йық кристалл кү йде болады

E. Қ атты кү йде болады

13. Мембрананың липидтік қ абатының тұ тқ ырлығ ы:

A.Судың тұ тқ ырлығ ымен шамалас.

1. Ө сімдік майының тұ тқ ырлығ ымен шамалас.
2. Адам қ анының тұ тқ ырлығ ымен шамалас.
3. Глицериннің тұ тқ ырлығ ымен шамалас.
4. Ауаның тұ тқ ырлығ ымен шамалас.

14. Мембрана қ ұ рылысының қ азіргі кездегі моделі:

A. Даниелл-Давсон моделі;

B. Робертсон моделі;

C. Лили моделі;

D. Сингер жә не Никольсон моделі.

E. Франк моделі;

15. Биологиялық мембрананың негізгі функциялары:

A. Барьерлік, матрицалық.

B. Матрицалық, рецепторлық.

C. Рецепторлық, электроқ аушаулық.

D. Рецепторлық, барьерлік,

E. Конвекциялық, электроқ шаулық.

16. Мембрана моделін мына тү рде қ арастырамыз:

A.катушка индуктивтілігі

1. омдық кедергі
2. гидродинамикалық элемент
3. жазық конденсатор
4. термодинамикалық элемент

17. Су ерітіндісінде липидтер молекулаларының кө лемдік қ ұ рылымдарының бірігіп байланысуына ә сер ететіндер:

A.электростатикалық кү штер

B. гидрофобтың ө зара ә сері

C. Ван-дер-Ваальс кү штері

D. адсорбциялық кү штері

E. гравитациялық ө зара ә сер

18. Мембрананың беткі бө лігінде орналасқ ан ақ уыздар:

A.Перифериялық

1. Интегральдық
2. Якорлық
3. Трансмембраналық
4. Липосомалар

19.Липидтік қ абатқ а ішінара енгізілген ақ уыздар:

A.Перифериялық

1. Интегральдық
2. Якорлық
3. Мембраналық
4. Липосомалар

20.Диффузияланатын заттың молекулалары мембрана арқ ылы басқ а молекулалармен кешен тү збей қ озғ алса, онда диффузия:

A.электроосмос.

1. жең ілдетілген
2. қ арапайым
3. фильтрация.
4. осмос.

21. Егер мембрана арқ ылы диффузияланатын заттың молекуласы тасымалдаушылармен бірігіп кешен тудырса, бұ л диффузия:

A.электроосмос.

B. жең ілдетілген

C. қ арапайым

D. фильтрация.

E. осмос.

22. Биологиялық мембрана қ ұ рамына енетін негізгі қ ұ раушылар:

A.ДНК.

1. Ақ уыздар, липиды.
2. Майлар
3. Глюкоза, фруктоза
4. АТФ.

23. Жартылай ө ткізетін мембрана арқ ылы аз концентрациялы алабтан жоғ ары алабқ а су молекуласының тасымалдануы:

A. жең ілдетілген диффузия

B. қ арапайым диффузия

C. қ арапайым

D. фильтрация

E. осмос

24. Жасуша ішіне заттардың тасымалдану ү рдісі:

A. эндоцитоз

B. экзоцитоз

C. жең ілдетілген

D. бірінші реттік белсенді

E. екінші реттік белсенді

25. Мембрана арқ ылы тек жеке молекулалар ғ ана емес, қ атты денелер де тасымалданса, бұ л тасымал:

A. эндоцитоз

B. экзоцитоз

C. фагоцитоз

D. пиноцитоз

E. екінші ретті белсенді тасымал

26.Мембрана арқ ылы тек жеке молекулалар ғ ана емес, ерітінділер де тасымалданса, бұ л тасымал:

A.эндоцитоз

1. экзоцитоз
2. фагоцитоз
3. пиноцитоз
4. екінші ретті белсенді тасымал

27. Мембрана арқ ылы иондардың қ озғ алмалы тасымалдаушысы:

A.Валиномицин

1. Протоны
2. Грамицидин
3. Электрондар
4. Е. Нейтрондар

28. Мембрана арқ ылы иондардың қ озғ алмайтын тасымалдаушысы:

A.Валиномицин

1. Нигерицин
2. Грамицидин
3. Электрондар
4. Протондар

29. Концентрациясы басым бө ліктен концентрациясы аз бө лікке ө здігінен ө ту ү рдісі:

A.Осмос.

1. Сү згілеу
2. Диффузия.
3. Белсенді тасымал
4. Электроосмос.

30. Концентрациясы жоғ ары алабтан аз концентрациялы алабқ а концентрация градиенті бойымен заттарды тасымалдауды:

A.Белсенді.

B. Қ арсы ә сер.

1. Белсенді емес.

D. Антипорт

E. Сү згілеу.

31. Белсенді емес тасымалдың тү рлері:

A.қ арапайым диффузия, концентрация градиентіне қ арсы.

B. осмос, қ ысым градиентіне қ арсы қ озғ алыс, фильтрация.

C. жең ілдетілген диффузия, белсенді тасымал.

D. диффузия, осмос, фильтрация

E. белсенді емес тасымал

32. -бұ л:

A. Мембрананың ө тімділік коэффициенті.

B. Мембрананың тығ ыздық коэффициенті.

C. Мембрананың диффузиялық коэффициенті.

D. Мембрананың таралу коэффициенті.

E. Мембрананың тұ тқ ырлық коэффициенті.

33. Энергия метаболизмінің шығ ындалуымен ө тетін мембранадағ ы заттың тасымалдануы:

A.Заттың белсенді емес тасымалдануы.

1. Заттың белсенді тасымалдануы.
2. Заттың диффузиялық тасымалдануы.
3. Заттың жең ілдетілген диффузиялық тасымалдануы.
4. Заттың 2-ші белсенді тасымалдануы.

34. Мембранада зат тасымалы ү шін АТФ энергиясы пайдаланылса, онда бұ л тасымал:

A. диффузиялық

B. осмостық

C. бірінші реттік белсенді

D. екінші реттік белсенді

E. белсенді емес

35. Валиномицин молекуласы мембрана арқ ылы.... тасымалдайды

A. K+ жә не Na+ иондарын

B. Ca2+ иондарын

C. Cl- жә не OH- иондарын

D. K+ иондарын

E. Cl- иондарын

36. Мембрана арқ ылы ө тетін зат ағ ынының тығ ыздығ ын анық тайтын Нернст – Планк тең деуі:

A. J = -D

B. J=

C. J= -D ()

D.

E.

37. Биқ абатты липид арқ ылы ө тетін қ арапайым диффузия:

A. Гольдман Ходжкин тең деуімен сипатталады

B. Нернст Планк тең деуімен сипатталады

C. Фика тең деуімен сипатталады

D. Теорелл тең деуімен сипатталады

E. Хаксли – Хаксли тең деуімен сипатталады

38. Липидтердің полярлы бастары:

A. зарядты, гидрофилды; билипидті қ абатта сыртқ а қ арай бағ ытталғ ан

B. билипидті, гидрофобты, заряды емес

C. гидрофобты, зарядты

D. билипидті қ абатта сыртқ а қ арай бағ ытталғ ан, гидрофобты

E. су молекулаларымен байланыспайды, зарядты

39. Липидтердің полярлы емес «қ ұ йрық шалары»:

1. зарядсыз, гидрофобты, су молекуласымен байланыспайды

B. гидрофильді, зарядты

C. гидрофобты, су молекуласымен байланысады

D. билипидті қ абатта сыртқ а қ арай бағ ытталғ ан, зарядты

E. су молекуласымен байланыспайды, гидрофильді

40. Заттардың тасымалдаушылардың қ атысуымен тасымалдануының қ арапайым диффузиядан айырмашылығ ы:

A. ү лкен ерігіштігімен

B. тасымалдың ү лкен жылдамдық пен ө туі

C. Тасымалдың аз жылдамдық пен ө туі

D. Судағ ы аз ерігіштігімен

E. Липидтегі аз ерігіштігімен

41. Мембраналық липидтердің тү рлері:

A. фосфолипидтер, гликолипидтер, стероидтар

1. кө мірсулар, ақ уыздар, гликолипидтер
2. аминқ ышқ ылдары, кө мірсулар, стероидтар
3. фосфолипидтер, ақ уыздар
4. нейрондар, аминқ ышқ ылдары

42. Биологиялық мембрананың тү рлері:

A. нейронды, жасушалық

B. жасушалық, жасушаішілік, базальды

C. нерв талшық тары, базальды

D. нейрондар, ақ уыздар

E. холестерин, ақ уыздар

43. Электрогендік ионды насостың толық жұ мыс циклінде K-Na-АТФазасында:

A. жасушадан екі натрий ионының шығ уы байқ алады

B. жасушадан ү ш калий ионының шығ уы байқ алады

C. жасушадан ү ш натрий ионының шығ уы байқ алады

D. жасушадан бір натрий ионының шығ уы байқ алады

E. цитоплазманың екі натрий ионымен қ анығ уы байқ алады

44. Электрогендік ионды насостың толық жұ мыс циклінде K-Na-АТФазасында:

A. жасушадан ү ш калий ионының шығ уы байқ алады

B. цитоплазманың екі калий ионымен қ анығ уы байқ алады

C. жасушадан бір натрий ионының шығ уы байқ алады

D. цитоплазманың ү ш калий ионымен қ анығ уы байқ алады

E. жасушадан екі натрий ионының шығ уы байқ алады

45.Электрогендік ионды насостың толық жұ мыс циклінде K-Na-АТФазасында:

A. АТФ гидролизінің бес молекуласының тасымалдануы

B. АТФ гидролизінің тө рт молекуласының тасымалдануы

C. АТФ гидролизінің ү ш молекуласының тасымалдануы

D. АТФ гидролизінің екі молекуласының тасымалдануы

E. АТФ гидролизінің бір молекуласының тасымалдануы

46. Фермент K-Na-АТФазасында эритроциттің плазмалық мембранасында бес толық цикл орындайды сол кезде... натрий ионы белсенді тасымалданады.

A. 9

B. 15

C. 6

D. 10

E. 20

47. Иондардың екінші реттік белсенді тасымалдануының тү рлері:

1. саң ылау арқ ылы тасымалдану жә не жең ілдетілген диффузия

B. қ арапайым диффузия, саң ылау арқ ылы тасымалдану, симпорт

C. қ арапайым диффузия, саң ылау арқ ылы тасымал жә не жең ілдетілген диффузия

D. унипорт, симпорт жә не антипорт;

E. қ арапайым диффузия жә не жең ілдетілген диффузия.

48. Холестерин мембрананың ақ қ ыштығ ына (қ озғ алғ ыштығ ы) былай ә сер етеді:

A. Оны азайтады

B. Оны тек температура жоғ арлағ анда ғ ана азайтады

C. Оны кө бейтеді

D. Оны тек температура жоғ арлағ анда ғ ана кө бейтеді

E. ә сер етпейді

49. Биологиялық мембрананың динамикалық қ асиеттерін зерттеуде спиндік белгі мен зондтар кең інен қ олданылады. Спиндік зонд:

A.молекула мен молекулалық топтардың мембранамен ковалентті байланысы,

B.молекула мен молекулалық топтардың флуоресценциямен ковалентті байланыс тү зуі

C. молекула мен молекулалық топтардың мембрана компоненттерімен ковалентсіз байланыс тү зуі

D. молекула мен молекулалық топтардың мембранамен химиялық байланысы

E. молекула мен молекулалық топтардың, радиобелсенді изотоптардың, мембрана компоненттерімен ковалентсіз байланыс тү зуі

F. молекула мен молекулалық топтардың мембранамен энергетикалық байланысы молекула мен молекулалық топтардың, флуоресценциямен ковалентті байланыс тү зуі

50. Биологиялық мембрананың динамикалық қ асиеттерін зерттеуде спиндік белгі мен зондтар кең інен қ олданылады. Спиндік белгі.........

A. молекула мен молекулалық топтардың мембрана компоненттерімен ковалентті байланысы.

B. молекула мен молекулалық топтардың флуоресценциямен ковалентті байланыс тү зуі

C. молекула мен молекулалық топтардың мембрана компоненттерімен ковалентсіз байланыс тү зуі

D. молекула мен молекулалық топтардың мембранамен химиялық байланысы

E. молекула мен молекулалық топтардың, радиобелсенді изотоптардың, мембрана компоненттерімен ковалентсіз байланыс тү зуі

51. Биологиялық мембрананың динамикалық қ асиеттерін зерттеуде флуоресцентті белгі мен зондтар қ олданылады. Флуоресцентті зонд:

A. молекула мен молекулалық топтар радиобелсенді изотоптардан тұ рады, мембрана компоненттерімен қ осылып ковалентсіз байланысы

B. молекула мен молекулалық топтар радиобелсенді изотоптардан тұ рады, мембрана компоненттерімен қ осылып коваленті байланысы

C. молекула мен молекулалық топтардың, мембранамен қ осылғ ан ковалентсіз байланысы

D. молекула мен молекулалық топтардың, мембрана компоненттерімен қ осылып коваленті байланысы

E. молекула мен молекулалық топтардың флуоресценция сияқ ты, мембрана компоненттерімен қ осылып ковалентсіз байланысы

52. Биологиялық мембрананың динамикалық қ асиеттерін зерттеуде флуоресцентті белгі мен зондтар қ олданылады. Флуоресцентті белгі.

A.молекула мен молекулалық топтардың, мембрана компоненттерімен қ осылып ковалентсіз байланысы

B. молекула мен молекулалық топтардың флуоресценция сияқ ты, мембрана компоненттерімен қ осылып коваленті байланысы

C. молекула мен молекулалық топтардың флуоресценция сияқ ты, мембрана компоненттерімен қ осылып ковалентсіз байланысы

D. молекула мен молекулалық топтар радиобелсенді изотоптардан тұ рады, мембрана компоненттерімен қ осылып ковалентсіз байланысы

E. молекула мен молекулалық топтар радиобелсенді изотоптардан тұ рады, мембрана компоненттерімен қ осылып коваленті байланысы

53. Мембрана арқ ылы ө тетін зарядталмағ ан бө лшектер тасымалының тығ ыздығ ын кө рсететін формула:

1. J=-U_mZFcdj/dx
2. J=P(C_i-C₀)

C. J= -Ddc/dx-D/RTzFcdx/dx

D. J= -D(dc/dx+y/lc)

E. J= -C(dc/dx+y/lc)

54. Грамицидин молекуласы мембрана арқ ылы.... тасымалдайды.

A. K⁺ и Na⁺ иондарын

B. Ca²⁺ иондарын

1. Cl^- и OH^- иондарын
2. Na⁺ иондарын
3. Cl^- иондарын

55. Na⁺, K⁺ - насосы жасушағ а:

A. 2Na⁺, жасушадан 3K⁺ тасымалдайды

B. 2K⁺, жасушадан 3Na⁺ тасымалдайды

C. 3K⁺, жасушадан 2Na⁺ тасымалдайды

D. 3Na⁺, жасушадан 2K⁺ тасымалдайды

E. 3 Na⁺, жасушадан 3K⁺ тасымалдайды

56. Биологиялық мембрананың негізгі молекулалық компоненттері:

1. Ферменттер, бос радикалдар, липидтер.

B. Ақ уыздар, кө мірсулар, липидтер.

C. Иондар, нуклеин қ ышқ ылдары, су.

D. Фибрилдар, глобулдар, микротү тікшелер.

E. Холестерин, фосфолипидтер, кө мірсулар.

57. Жасуша мембранасы арқ ылы жү ретін оттегі тасымалы:

1. қ арапайым диффузия

B. жең ілдетілген диффузия

C. электродиффузия

D. арнадағ ы иондық тасымал

E. индуцирленген иондық тасымал

58. Егер мембрана арқ ылы ө тетін диффузия стационар болса, онда концентрация градиенті:

1. артады

B. кемиді

C. тұ рақ ты

D. нө лге тең

E. шексіз

59. Стационар емес диффузияда заттың концентрациясы кез келген нү ктеде:

1. тұ рақ ты

B. нө лге тең

C. уақ ытыпен анық талады

D. координатамен анық талады

E. координатамен жә не уақ ытпен анық талады

60. Мембрана арқ ылы иондарды тасымалдаушылардың қ озғ алысы мына ү рдісті қ амтамасыз етеді:

A. қ арапайым диффузияны

B. жең ілдетілген диффузияны

C. электродиффузияны

D. арнадағ ы иондық тасымалды

E. белсенді тасымалды

61. Фиктің диффузия қ ұ былысына арналғ ан тең деуі:

A. .

1. .
2. .
3. .
4. .

62. Молекулалар мен иондардың диффузиясы аз концентрация жақ қ а қ арай жү ретін, ө ріс ә серінен орын ауыстыруы:

A. белсенді тасымал

B. белсенді емес тасымал

C. осмос

D. фильтрация

E. арна арқ ылы ө тетін диффузия

63. Жасуша мембранасындағ ы белсенді емес тасымалмен қ атар молекулалары концентрациясы кө п аумақ қ а қ арай тасымалданатын тасымалдың тү рі:

A. арна арқ ылы диффузия

B. осмос

1. белсенді тасымал
2. жең ілдетілген диффузия
3. тасымалдаушымен жү реитін диффузия

64. Мембрананың ішкі жасушасында қ ызметі ә ртү рлі субжасушалы бө лшектер тү зіледі, олар:

A. лизосомалар, аксоплазма

B. неврилемма, лизосомалар

C. митохондрия, лизосомалар

D. ЭПС, кө мірсулар

E. Эритроциттер

65. Сингер жә не Никольсон (1972ж.) ұ сынғ ан биологиялық мембрана қ ұ рылысының моделі:

A. ''бутерброд''

B. унитарлы

C. сұ йық -мозаикалы

D. Кө мірсулы

E. екі қ абатты

66. Гликолипид:

A. жасушалық беттерде теріс электр зарядтарының пайда болуын қ амтамасыз етеді

B. Биологиялық мембраналар арқ ылы иондардың тасымалдануын қ амтамасыз етеді

C. Арналардың болуын қ амтамасыз етеді

D. Биопотенциалдар арқ ылы заттарды қ амтамасыз етеді

E. Жең ілдетілген диффузияны қ амтамасыз етеді

67. Бірінші типті ақ уыздар:

A. Электростатистикалық ө зара ә серлесуді қ амтамасыз етеді

B. Фагоцитозды қ амтамасыз етеді

C. Жең ілдетілген диффузияны қ амтамасыз етеді

D. Арналардың болуын қ амтамасыз етеді

E. Биопотенциалдар арқ ылы заттарды қ амтамасыз етеді

68. Екінші типті ақ уыздар:

A. Ван-дер- Вальс ө зара ә серлесуін қ амтамасыз етеді

B. Жең ілдетілген диффузияны қ амтамасыз етеді

C. Арналардың болуын қ амтамасыз етеді

D. жасушалық беттерде теріс электр зарядтарының пайда болуын қ амтамасыз етеді

E. Биопотенциалдар арқ ылы заттарды қ амтамасыз етеді