Мақаланың құрылымы. Төңкерілген пирамида.

Кә сіби мақ алалар жазғ анда ә детте жалпығ а ортақ халық аралық стандарттар негізіндегі қ ұ рылымдар пайдаланылады. Ол ақ паратты ашық, қ ысқ а жә не тү сінікті етіп ұ сыну ү шін қ ажет. Ә р мемлекеттің дә стү рі ә ртү рлі, сол себепті қ андай да бір стильді екіншісіне қ арағ анда жақ сырақ деудің қ исыны жоқ. Бірақ, тө менде кө рсетілген жаң алық жазу стилі жалпығ а ортақ халық аралық масштабта, соның ішінде ағ ылшын тілді мемлекеттерде кең інен қ олданылады.

Негізгі принцип – оқ ырманғ а артық шылық берілуі. Яғ ни, ақ парат жазылғ ан уақ ытта оны халық тың оқ итыны ескерілуі тиіс дегенді білдіреді. Болғ ан оқ иғ аны ашық баяндау керек, жазылғ ан жайт қ оғ амның назарын аудартып, сол ақ паратты оқ уғ а деген ынталарын оятуы тиіс. Жақ сы жазылғ ан жаң алық сонысымен ерекшеленеді. Оқ ырман нені оқ ығ ысы келеді немесе олар нені білуі керек? Неге олар дә л осы жаң алық ты оқ ып жатыр?

Ә дебиет пен кинода кө пшілік кө ң ілдерінің кө терің кі болғ анын қ алайды. Жазушы оқ ырманның кө ң ілін кө теру ү шін жазу шеберлігін пайдалана отырып, сюжет қ ұ рады. Біртіндеп дамып, оқ ырманды еліте тү сетін сюжеттің міндетті тү рде шарық тау шегі болады. Аудитория туындының сапасын бағ алау ү шін арнайы уақ ытын сарп етеді. Ал жаң алық тың жө ні бө лек. Мұ нда адам ақ парат алғ ысы келеді жә не негізгі ойды бірден білгісі келеді.

Жаң алық ты оқ уғ а деген тә уелділік сезімі мен адамның ө зінің қ атысы аудитория ү шін оң кө рсеткіш жә не бұ л тележаң алық тардағ ы жағ ымды фактор болып есептеледі. Дегенмен, басты мақ сат – ақ паратты тарату. Басылымдар мен веб-сайттарда жаң алық тарды оқ ырманның соң ына дейін оқ итынына немесе мақ аланы басынан аяғ ына дейін қ арап шығ атынына кепілдік жоқ. Автор мұ ны ескеруі керек. Басылымды немесе веб-сайттағ ы материалды оқ ып отырғ ан адамды сыртынан бақ ылап кө рің із. Бұ л жердегі принцип кітап оқ ығ андағ ыдан ерекше. Басылымды қ олына алғ ан оқ ырман бетті, мақ алалардың тақ ырыбын жә не ө зіне ұ нағ ан жаң алық тың алғ ашқ ы сө йлемін тез қ арап шығ ады.

Оқ ырман басылымды бірінші бетінен бастап соң ғ ысына дейін қ арап отырып, ө зін қ ызық тырғ ан мақ алалардың бірін соң ына дейін оқ иды. Немесе кө з жү гіртіп қ арап шығ ады. Басылымда немесе веб-сайттарда оқ ырманның кө зіне тү сетін, оның назарын аудартатын мақ алалар кө п болады. Дегенмен, басылымдардың саны кө п екенін, ал веб-сайттардың санында есеп жоқ екенін де естен шығ армағ ан жө н. Онлайн мақ алаларды кө з жү гірте жылдам-жылдам қ арап шығ уды мең зейтін «серфинг» деген сө з тегіннен-тегін айтыла салмағ ан.

Оқ ырмандардың назарын аудару деген міндеттің ү десінен шығ у ү шін мақ аланың қ ұ рылымына қ атысты ережені сақ тау керек. Халық аралық журналистиканың жазылмағ ан заң ы бойынша, ең маң ызды нә рсе – кульминация, яғ ни шарық тау шегі. Ол мақ аланың ең басында немесе кіріспеде кө рсетілуі керек. Мұ ны «мақ аланың кіріспе сө йлемі» деп те атайды. Ең маң ызды деректер алғ ашқ ы абзацта қ ысқ а ә рі нұ сқ а тү рде, тү сінікті тілмен баяндалады. Осыдан кейін ғ ана материалды баяндау басталады. Ол жерде автор азат жолдарғ а бө лу арқ ылы тақ ырыпты ашып, маң ыздылығ ына қ арай дә йектерді орын-орнымен хабарлайды.