Патогенез

Гайморит инфекцияның жоғ арғ ы жақ сү йек қ ойнауына ө туінен дамиды. Инфекцияның гаймор қ ойнауына ө ту жолдарына байланысты, гаймориттер мына тү рлерге бө лінеді: одонтогенді, риногенді, гематогенді, жарақ аттық жә не аллергиялық.

Одонтогенді гайморит кө бінесе қ абынғ ан периодонттан таралғ ан инфекция себебінен дамиды (кө бінесе – жоғ арғ ы кіші жә не ү лкен тү бірлі тістер, сирек – ит тістер), жедел жә не созылмалы перидонтиттердің ошақ тарынан.

Одонтогенді гайморит негізінен тіс периодонттары аймағ ында шоғ ырланғ ан инфекциялық ошақ тарынан (жоғ арғ ы кіші жә не ү лкен азу тістері, сирек - ит тістері) дамиды. Инфекцияның таралу жолдары ә ртү рлі, солардың ішінде тіс тү бір ұ штары гаймор қ ойнауы тү бінің кілегей қ абығ ына жақ ын орналасуы шешуші рө л атқ арады. Эмбриогенездің 10 аптасынан бастап адам ұ рығ ында гаймор қ ойнауы ірілене келіп, ө лшемі 15-40 см³ жетеді. Ә детте кіші жә не ү лкен азу тістері тү бірлерінің ұ штары мен гаймор қ ойнауы тү бінің аралығ ы орта шамамен 0 - 10-12 мм қ ұ райды. Осығ ан байланысты, кө пшілік жағ дайда тіс тү бірлері мен гаймор қ ойнауың кілегей қ абық аралығ ының сү йек табақ шасы ө те жұ қ а, кейде оның ө зі тіптен болмауы да мү мкін. Мұ ндай жағ дайда олардың арасын тек кілегей қ абық ғ ана шектеп, тістердің тү бір ұ штары қ ойнаудың ішіне кіріп тұ рады.

Жоғ арғ ы жақ сү йек қ ойнауының кілегей қ абығ ы кө п қ абатты жыпылық тағ ыш эпителимен астарланғ ан. Қ ойнаудың қ абынуында жыпылық тағ ыш эпителидің механикалық тазартқ ыш қ ызметі бұ зылады, бара келе ол мү лдем жойылып, жергілікті жасушалық иммунитеті зардап шегеді. Осындай ө згерістердің нә тижесінде шартты патогенді микробтардың белсенділігі артады жә не гаймор қ ойнауында бұ рынан ұ йқ ыдағ ы микроптар бас кө тереді. Бұ ғ ан қ оса, қ ойнаудың кілегей қ абығ ы астында шел қ абыты болмай, оның бірден сү йекқ абында жатуы, қ абыну процестің сү йекке, одан кері қ арай периодонтқ а, тіс ұ лпасына тез ө туне себеп болады.

Гаймор қ ойнауының кілегей қ абығ ы мен тіс тү бір аралығ ының сү йек табақ шасы қ алың болғ анғ ың ө зінде, ол гранулденуші немесе гранулематозалы периодонтиттерде мү жіліп бұ зылады, бара келе мү лдем сорылып тіс тү бір айналасындағ ы инфекция гаймор қ ойнуының кілегей қ абығ ына кедергісіз ө теді Гаймор қ ойнауы тү бінің сү йек қ абырғ асы ұ ралардың, ұ ра-гранулемалардың біртіндеп ө суінен немесе олардың ірің деуінен де бұ зылуы мү мкін. Сондай-ақ, алвеолалық ө сіндіге (тіс ұ яшығ ына) жасалатын операцияларында гаймор қ ойнауының қ абырғ алары жарақ аттанып, жыланкө здің қ алыптасуы ауыз қ уысынан инфекцияның ө туіне жол ашып, гаймориттің дамуына себеп болады.И.Г. Лукомский одонтогенді гаймориттерді даму себебіне (патогенезіне) қ арай екі тү рге бө леді: одонтогенді токсикалық (катаралді) жә не одонтогенді инфекциялық.

Однтогенді токсикалық гайморит микробтардың гаймор қ ойнауына ө туінен емес, алвеолалық ө сіндідеғ і немесе периодонтта ө тетін қ абыну процесіің ө німдерін қ ойнауғ а ө туінен дамиды. Бұ л шектелген катаралді қ абыну процесі болғ андық тан, кешенді (жалпы жә не жергілікті) емін жү ргізу жақ сы нә тиже береді.

Одонтогенді инфекциялық гайморит алвеолалық ө сідіден инфекцияның тікелей немесе қ ыл қ ан тамырларымен гаймор қ ойнауының кілегей қ абығ ына енуінен дамиды. Қ абыну процесі созылмалы кезең ге ауысуында, гаймор қ ойнауының инфекциялық ошағ ын хирургиялық ә діспен емдеуді, яғ ыни гайморотомия операциясын жасауды қ ажет етеді.