Кариб дағдарысы

1959 жылы 1 қ аң тарда Кубада революция жең іске жетті. Оның басында 32 жасар партизандық кө сем Фидель Кастро тұ рды. Жаң а ө кімет американдық ық палғ а қ арсы кү рес бастады. Кең ес Одағ ы Куба революциясын қ олдады. Бірақ Гавана ө кіметі АҚ Ш-тың қ арулы басып кіруінен қ орық ты. 1962 жылы Никита Хрущев аралда кең ес ядролық ракеталарын орнатуғ а ұ сыныс жасайды. Куба келісімін беріп, 1962 жылы жазда аралғ а 42 ядролық ракеталар жіберіледі. Ракеталардың жеткізілуі қ ұ пиялы тү рде болса да, кыркү йек айында АҚ Ш ол туралы біліп қ ояды. 4 кыркү йекте президент Джон Кеннеди АҚ Ш-тан 150 шақ ырым жерде кең ес ядролық ракеталарын кө ргісі келмейтіндігін мә лімдейді. Жауап ретінде Хрущев Кубада ешқ андай ядролық қ ару жоқ деп сендіреді. 14 қ азанда американдық ұ шқ ыш-барлаушысы ә уеден ракеталардың аумағ ын тү сіріп алады. 22 қ азанда президент Кеннеди ө з халқ ына радио жә не теледидар арқ ылы ү ндеу салады. Ол Кубада кең ес ракеталарының аң ғ арылғ анын айтып, КСРО-дан оның ә кетун талап етті. 24 қ азанда КСРО-ның ө тінішімен БҰ Ұ Қ ауіпсіздік Кең есі жиналады. Кең ес Одағ ы Кубадағ ы ракеталардың бар екенін мойындамайды. 23 қ азаннан Москва жә не Вашингтон арасында ресми хат алмасу басталады. 26 қ азанда Хрущев Кеннедиге достастық келісімін жібереді. Ол Кубада Кең ес қ аруының бар екенін мойындайды. Хрущев Кеннедиге Кубағ а шабуыл жасамауғ а мә жбү р етеді. Сонда ғ ана Кең ес Одағ ы аралдан қ аруын ә кетеміз деді. АҚ Ш келісімін береді. Сонымен бейбітшілікке алғ ашқ ы қ адам жасалынады.

Бірақ 27 қ азанда Куба дағ дарысының «Қ ара сенбісі» басталды, мұ нда ә лем соғ ысының басталуы тым ық тимал болды. Осы кү ндері Куба ү стінен кү ніне екі рет АҚ Ш ұ шақ тарының эскадрильясы ө тетін. 27 қ азанда Кең ес ә скерлері Кубада осындай АҚ Ш-тың ұ шқ ыш-барлаулаушысын ракетамен соғ ып жібереді. Ұ шақ тың пилоты Андерсон қ аза тапты. АҚ Ш президенті Кең ес ракета базасын атқ ылауғ а жә не аралда ә скери атака бастауғ а шешім қ абылдайды.

Бірақ 28 қ азанда, жексенбі кү ні Кең ес басшылары Америка шарттарын қ абылдайды. Кубадан ракеталарды ә кету Куба басшыларынсыз шешіледі. Халық аралық шиеленіс 28 қ азаннан кейін тү се бастайды. Кең ес Одағ ы Кубадан ө з ракеталарын жә не бомбардировщиктерін ә кетеді. 20 қ арашада аралдан тең із блокадасын шешеді. Кубалық немесе Кариб дағ дарысы бейбіт шешіледі.

Вьетнамда соғ ыс Тонкин шығ анағ ында болғ ан оқ ыс оқ иғ адан басталды. Сол уақ ытта ДРВ-ның жағ а кү зеті Оң тү стік Вьетнам ө кіметіне партизандармен кү ресінде кө мектесіп жатқ ан американдық эспиндерді атқ ылады. Осыдан соғ ыс ашық соғ ысқ а ұ ласты. АҚ Ш-қ а бұ л соғ ыс нағ ыз масқ арағ а айналды. Соғ ысқ а қ арсы демонстрациялар елді дү р сілкіндірді. Жастар мағ ынасыз соғ ысқ а қ арсы шық ты. 1975 жылы АҚ Ш ө з миссиясын орындағ анын жариялап, контингенттен ә скерін эвакуациялады. Соғ ыс америка қ оғ амын дү р сілкіндірді жә не ірі реформаларғ а алып келді. Соғ ыстан кейінгі дағ дарыс 10 жылғ а созылды. Бұ ның бә рі немен аяқ талары қ иынғ а соғ ар еді, егер ауғ ан дағ дарыс болмаса.