Озғалтқыштың құрылымы, түрлері, ерекшеліктері?

Жылу қ озғ алтқ ыштары екі негізгі топқ а бө лінеді.

1. Сырттан жанатын қ озғ алтқ ыштар.

2. Іштен жанатын қ озғ алтқ ыштар.

Іштен жанатын қ озғ алтқ ыштарда механикалық энергия жұ мыс цилиндрінің ішінде жанатын жанармай энергиясынан пайда болады. Мұ ндай қ озғ алтқ ыштарғ а піспекті (піспекді), роторлы-піспекті, біріктірілген қ озғ алтқ ыштар, газды турбиналар жә не реактивті қ озғ алтқ ыштар жатады. Қ озғ алтқ ыштың тұ рқ ысы (остов) қ осиінді-бұ ғ ақ ты механизмнің қ озғ алмалы бө лшектерін ұ стап тұ ратын қ озғ алмайтын бө лшектерден тұ рады: фундаменттік қ аң қ а немесе поддон, картер, цилиндрлер, цилиндрлер қ ақ пағ ы (бастиегі).

Блок-картер қ озғ алтқ ыштың негізі (остов) болып келеді.Онда қ озғ алтқ ыш механизмдері мен жү йелерінің барлық негізгі бө лшектері қ ондырылады. Блок-картер қ озғ алтқ ыштың негізі (остов) болып келеді.Онда қ озғ алтқ ыш механизмдері мен жү йелерінің барлық негізгі бө лшектері қ ондырылады.

Цилиндрлер бастиегі жану камерасын, кіргізу жә не шығ ару клапандарын, тұ тандыру шамдарын немесе бү ркігіштерді орналастыруғ а арналғ ан жә не шойыннан немесе аллюминий қ орытпаларынан жасалғ ан қ ұ йылма болып келеді.

Қ осиінді-бұ лғ ақ ты механизм ілгері-кейінді бағ ыттағ ы тү зу сызық ты қ озгалысты айналмалы қ озгалысқ а тү рлендіру қ ызметін атқ арады. Бұ л маханизм сақ иналы мойынтіректерден, мойынтіректері бар бұ лғ ақ пен оның саусағ ынан, тірек мойынтіректері бар иінді біліктен, бір блокқ а біріктірілген цилиндрлер блогынан, цилиндрдің ү стін жауып тұ ратын цилиндрлер бастиегінен жә не тегершіктен кұ ралғ ан.

Қ озғ алтқ ыштың жұ мыс тактысына байланысты цилиндрді ашып немесе жауып отыру кызметін.

газ тарату механизмі атқ арады. Газ тарату механизмі клапандардан, жұ дырық ты біліктен жә не қ озғ алтқ ыш механизмінен қ ұ ралады.

Қ озғ алтқ ыштың қ оректендіру жү йесі оны жұ мыс істеуіне қ ажетті ауамен жә не жанар маймен қ амтамасыз ету қ ызметін атқ арады. Оның қ ұ рылысы қ озғ алтқ ыштың тү ріне қ арай ө згеше жасалады.

Қ озғ алтқ ыштың майлау жү йесі қ озғ алатын бө лшектердің араларындағ ы ү йкелісті азайту қ ызметін атқ арады. Бө лшектер аралығ ындағ ы ү йкелісті азайтпағ ан жағ дайда олар қ атты қ ызады жә не тозып кетеді. Сондық тан, ү йкелетін екі бө лшек аралығ ына майлайтын сү йық жіберіледі. Мұ ндай жағ дайда ү йкелетін екі бө лшек бір-бірімен жанаспайды да, майлайтын сұ йык арқ ылы қ озғ алады. Сө йтіп, ү йкеліс кү ші азаяды.

Салқ ындау жү йесі. Салқ ындау жү йесі қ ұ рылысына қ арай сумен жә не ауамен салқ ындату жү йесі болып екіге бө лінеді. Олардың бірінші тү рінде бө лшектердегі жылуды су арқ ылы, ал екіншісінде ауа арқ ылы сыртқ ы атмосферағ а тасымалдайды.

Тұ тандыру жү йесі. Қ озғ алтқ ышты жұ мысқ а қ осу ү шін алдымен оның білігін айналмалы қ озғ алысқ а келтіру керек. Ол ү шін иінді білік оталдырғ ыш қ ондырғ ының кө мегімен айналдырылады. Оталдырғ ыш қ ондырғ ылар жұ мыс принциптеріне қ арай негізгі екі тү рге бө лінеді. Біріншісінде қ озғ алтқ ышты оталдыру ү шін іштен жанатын карбюраторлы қ осалкы қ озғ алтқ ыш, ал екінші тү рінде тұ ракты тоқ пен жұ мыс істейтін электр қ озғ алтқ ышы (стартер) қ олданылады. Оталдырғ ыш қ ондырғ ылардың қ осымша ү ш тү рікездеседі: тұ тқ а арқ ылы қ олмен оталдыру; қ ысылғ ан ауамен жә не сұ йтылғ ан газбен.