Ковалентсіз байланыстар

Ковалентті байланыстармен салыстырғ анда он есе ә лсіз. Ә лсіз байланыстар – бұ л кең істіктік физико-химиялық ә серлесу болып табылады. Сондық тан, олар қ оршағ ан ортаның ө згерістеріне (температурағ а, ортаның рН мә ніне, ерітіндінің иондық кү шіне, т.б.) ө те сезімтал болады.

Сутектік байланыс – бұ л екі электротеріс атомдар арасында, біреуі сутекпен ковалентті байланысқ ан, сутектік «кө пірше» арқ ылы тү зілетін байланыс. Сутектік байланыс ковалентті байланыстан жуық шамамен 10 есе ә лсіз. Егер сутектік байланыстар бірнеше рет қ айталанатын болса, онда полипептидтік тізбекті мық ты ұ стап тұ рады. Сутектік байланыстар қ оршағ ан ортаның ә серіне жә не ол ортадағ ы осындай байланыстарды тү зуге қ абілетті заттардың (мысалы, мочевинаның) болуына ө те сезімтал.

Иондық байланыс – оң жә не теріс зарядталғ ан топтар арасында (қ осымша карбоксилдік жә не аминотоп) қ алыптасады. Олар лизин, аргинин, гистидин, аспарагин жә не глутамин қ ышқ ылдарының радикалдарында кездеседі.

Гидрофобтық ә серлесу – протеин молекуласындағ ы гидрофобтық АҚ радикалдары арасында қ алыптасатын спецификалық емес тартылыс. Ван-дер-Вальс кү ші ә серінен тү зіледі жә не судың итеріп шығ ару кү шімен қ осымша толық тырылады.

Биомедициналық маң ызы. АҚ протеиндер мен пептидтердің қ ұ рылымдық блоктары болып табылады. АҚ -дың метаболизмі нә тижесінде, биологиялық активтілікке қ абілетті қ осылыстар (биогендік аминдер) тү зіледі. Кейбір аурулар АҚ -дың бұ зылуының нә тижесінде дамиды.