Зи генг Ватан

Бубайрин Ватан…

Зи чил – генг, масан...

Вахтунилайни яргъи я зи чуьл!

… Зун мадни рекьиз физва, диде-чан.

Кутазва на зи яйлухдик накьв-чил.

Запаб хьиз хура твазва на ам зи...

Яргъа, лап яргъа гьалда за уьмуьр.

Ашукь жеда зун гуьзелдал назик.

Дарих хьайила, кхьида шиир.

Са карда магълуб хьайитIа эгер,

Маса кIвалахда ажуздач за жув.

На зун магълуб жез ханвани мегер?

Ваъ, на ханва зун гун паталди лув!

Алукьда са вахт, шадвиляй чIехи

Зи руьгьдиз лув гуз кIан жеда яргъаз –

Маса чилерал, гъетерал экуь,

Фикирда даим хайи чил аваз.

Амма фейила зун рекьин са пай,

Кьурада зи сес, бес жедач гьава...

Дидеди вугай накьв аваз гъапа,

Хгуда за лув Ватандиз цавай!..

* * *

Камаллу СтIал Сулейманаз

Яб це, чил!

Шумуд йис фена бада, за

Гъиле кьун тавуна къилав квай дергес,

Гьисс тийиз атирар векьерин таза,

Ван тежез къушарин ва къавахрин сес,

Аламач зи рикIел цанвай чилин ранг,

Аламач капал зи адан мили ял.

Гьавиляй зи кьилел, белки, къвазва жанг,

Гьавиляй сух жезва зи фикирриз тIал.

Накьвадин хура хьиз, лежбердин иви

Зи рикIе, дамарра ргазвачни бес?

Ингье къе хтана шегьердай, за ви

Жигеррай, хайи чил, чIугвазва нефес.

Накъвари кьунва зи туьд, тийиз инсаф,

Гуя зи кузва хур, гуя гьамиша

АкIана амукьда туьтIуьхда са гаф

Элкъвенвай чилихъ зи:

«Багъишламиша!»

* * *

...Вал хьанва хер.

Агъузмир кьил!

Ваз течиз туш, гуьзетзава хзанди вун.

Белки, ахкваз кIанзава ваз

Лацу къугьар вили вирел,

Эхиримжи сефер шаддиз

Гьейран хъжез гуьзелвилел?

Ваъ, рекьимир... Минет туш им – амма чир хьухь,

Ваз ихтияр авач уьмуьр такIан жедай!

...Дуст кас, ви рикI тIарзавани?

КичIе жемир – алатда тIал.

Фад гадар а дарманар на,

ЭкъечI экуь дуьньядиз вун!

Са касдизни таниш тушир,

Гьатта жуван дустунизни –

Хатадайни лугьуз тахьуй: икрагь хьанва уьмуьрдикай!

Кьуьзуь хьуй вун, жегьил хьуй вун,

Амма, чир хьухь, ава къанун:

Къуй тIар хьурай ви кьил, ви рикI, амма… амма –

Ваз ихтияр авач уьмуьр такIан жедай!

...Заз ван хьана – ваз хьанва дерт,

Ви гьалдикай хабар я заз.

Элкъуьгъ кьулухъ, гадар еб-цIил.

Де им гьихътин кIвалах хьурай,

Жува жув куьрс авун, кIвалер кана лугьуз?

Чна чIагай цIийи кIвалер эхцигда ваз.

Ваз ихтияр авач уьмуьр такIан жедай!

...Руг хьиз куьгьне цларилай,

За чинилай дертлу цавун

Чукурда циф, булутрин цIиргь,

Чими капув ифирда рагъ,

Адан са кIус къачуда за,

Аби цавал атIуда за:

Буьркьуьди хьуй,

Къуй лалди хьуй,

Къуй набуд хьуй техъжер дири,

Гьихьтинди вун хьайитIани,

Къуй лап накь на кучудна ви авай са хва,

Къуй вун мягьтел жез амукьрай

Дидедин сур кьурунал фад,

Дустарини вун маса гуз хьайитIани,

Жува жуваз къаст ийиз вун фейитIани –

Ваз ихтияр авач уьмуьр такIан жедай!

Нин умудар атIанватIа уьмуьрдикай,

Эхиримжи сефер цавуз кихлигайла,

Къуй куькIуьрай адан кьилел, цIайлапан хьиз:

«ВАЗ ИХТИЯР АВАЧ УЬМУЬР ТАКIАН ЖЕДАЙ!»

Туьркмен чIалай.

III

Гьамзат ЦIадаса