Дәріс 13. Шнекті, бұрандалы жұмысшы органдар

1. Шнекті, бұ рандалы жұ мысшы органдар

2. Шнектер мен бұ рандалардың технологиялық есептеуі

Шнекті, бұ рандалы жә не қ алақ шалы жұ мысшы органдар кең інен тарағ ан. Олар сусымалы, кесек, кө лемді сонымен қ атар ет жә не басқ а да ө німдерді, ашық немесе жабық науа мен бағ ыттаушы бойынша, жә не конвейер рельсі бойымен даналы жү ктерді тасымалдауғ а арналғ ан.

Технологиялық жабдық тарда шнектер мен бұ рандалар қ осалқ ы рө л атқ арады.

Мысалы:

- ет ұ сақ тағ ыштарда бұ рандалар пышақ пен тор жиынтығ ы тү ріндегі ұ сақ тағ ыш механизмге етті тек тасымалдайды;

Бұ ранда мен шнек бір-бірінен келесідей ерекшеленеді: бұ ранда - тұ тас бө лшек, ал шнек білікке пісіріліп бекітілген майысқ ан серіппелі жазық немесе пластиналардан тұ рады.

Шнектер мен бұ рандалардың технологиялық есептеуі

1. Тасымалдау жылдамдығ ы. Ол жү ктің сипатына тә уелді.

u = h·n/60, м/с

немесе

u = h·n, м/мин

мұ нда h - шнектің қ адамы, м; n - шнек білігінің минутына айналыс саны.

Шнектің қ адамы ә детте оның диаметріне қ атысты таң далады. Сә йкесінше, h = (0, 8 - 1, 2)D.

Кө птеген жағ дайда келесі тең деулер тү рінде алынады:

- шнек қ адамының кіші мә ні h = (0, 4 - 0, 8)·D;

- шнек қ адамының ү лкен мә ні h = до 2·D,

Дегенмен, мұ ндай нұ сқ алар даналы емес ө німдерді тасымалдау кезінде туындайды.

Шнектің қ адамы (h), диаметрі (D) жә не арна бұ рышының (a) арасында тө мендегідей байланыс бар. Егер шнек арнасын шнектің диаметрі бойынша тұ ғ ызсақ, онда катетті (ү лкен) тікбұ рышты ү шбұ рыш аламыз:

- h - шнек қ адамы, м;

- p·D = 2·p·r_а - шнектің сыртқ ы диаметрі бойынша арнаның ұ зындығ ы (D) немесе радиусы (r_а), м.

Сонда, ү лкен диаметр бойынша шнек арнасы бұ рышының тангенсі:

tg a_б = h/(2·p·r_а) либо h = (2·p·r_а)·(tg a_б)

Осындай ретпен шнек білігінің диаметрі бойынша тұ рғ ызуғ а болады. Нә тижесінде катетті тікбұ рышты ү шбұ рыш (кіші) алынады:

- h - шнек қ адамы, м;

- p·d = 2·p·r - шнектің ішкі диаметрі бойынша арна ұ зындығ ы немесе радиусы, м.

2. Даналы жү ктерді тасымалдауғ а арналғ ан шнекті конвейерлердің ө німділігі:

М_дана = 3600 u/L₀ = 60 h·n/L₀, дана/сағ

мұ нда u - тасымалдау жыладмдығ ы, м/с;

h - шнектің қ адамы, м;

L₀ - жү ктер арасындағ ы қ ашық тық, м;

n - минутына айналыс саны.

Дегенмен, бұ л формуланы келесі параметрлермен толық тыру қ ажет:

М_дана = 3600 u·j·z /L₀ = 60 h·n·j·z /L₀, дана/сағ

мұ нда j - конвейердің максималды ө німділігін пайдалану коэффициенті;

z - ә рбір жү ріс механизміне ілінетін жү ктер саны.

3. Бұ ранда немесе шнек ө сі бойымен жү кті тасымалдау кезінде туындайтын Р қ осынды кедергісі, Н. Ньютон заң ына сә йкес:

Р = k·L(q + q_о)·g/L_О, Н

мұ нда k - тартылыс коэффициенті;

L - шнектің жалпы ұ зындығ ы, м;

L₀ - жү к тасымалдайтын жү ріс механизмдері арасындағ ы қ ашық тық, м;

q, q_о - сә йкесінше жү ріс механизміне тү сетін жү ктің массасы жә не жү ріс механизмінің массасы (троллей), кг.

4. Даналы жү ктерді тасымалдауғ а арналғ ан шнекті конвейер қ озғ алтқ ышының N қ уаты:

N = P·u·h_а/1000·h, кВт