Судың да сұрауы бар

Дү ниенің тө рт негізі болып табылатын от, топырақ, су, ауағ а байланысты да тыйым сө здер ө те кө п. Осы тө рт негіз болмаса, ә лем жаратылмас еді. Ө йткені оларсыз тіршілік жоқ. Сондық тан олар – киелі. Су – Алла тағ аланың жан иесіне жасағ ан сыйы. Ауылдың балалары суғ а қ атысты, мысалы, «суғ а тү кірме», «суғ а дә рет сындырма», «суғ а қ оқ ыс тө кпе» деген сияқ ты тыйым сө здерді жадынан шығ армауғ а тырысады. Айталық, кү ні бү гінге дейін ауыл балалары суғ а шомылып жү ріп жең ілдегісі келгенде судан шығ ып, қ ажетін ө тейді. Қ алай десек те, ауыл балаларының аталары мен ә желері айтқ ан тыйым сө зге мә н беріп, ү лкендердің айтқ андарын екі етпеуге бейім болып ө сетіні анық. Ала-қ ұ ла неше тү рлі ұ лттың басы қ осылғ ан қ аланың балаларында ондай ә дет жоқ. Біздің жасымыздағ ы адамдардың кішкентайынан осындай тыйымды қ ұ лағ ымызғ а қ ұ йып, санамызғ а сің іргендіктен суғ а тү кіру, суғ а қ оқ ыс тө гу, суғ а дә рет сындыру деген сияқ ты жаман ә деттерден аулақ болып ө стік. Бала кезімізден бұ лақ тың кө зін тазалауды парыз деп білдік. Ә сіресе, наурыз кезінде. Ата-ә желеріміз: «Бұ лақ тың кө зін ашу – Меккеге сапар шеккендей сауабы ү лкен, қ асиетті іс. Су бар жерде тіршілік бар, бұ лақ тың кө зі ашылса, су мол болады. Су мол болса, шө п те, гү л де жайқ алып ө седі, егін бітік шығ ады. Адамдар мен жан-жануарлар тоқ болады, олар тоқ болса, бір-біріне қ астық жасамай, бейбіт жү реді. Бастау-бұ лақ тардың кө зін ашқ андарың – ө мір-тіршіліктің де кө зін ашқ андарың», – дейтін еді. Осыны естігенде тіршіліктің тірегі бізге қ арап тұ рғ андай қ анаттанып, бірде-біріміз қ алмай, бұ лақ тар мен тұ нбалардың кө зін ашып, су ағ атын жылғ алардың жолын тазалауғ а кетуші ек. Бұ л – біз ү шін ө зінше бір ғ ажайып серуен секілді еді ә рі табиғ атты аялаудың, қ орғ аудың талғ амы мол тамаша ү лгісі, халық ө негесі болатын.

Қ азіргі уақ ытта Жер шарында жыл ө ткен сайын ауыз судың қ адірі біліне тү суде. Дү ние жү зінің кө птеген елінде су сатушылар ү йреншікті кө рініс болып саналады. Дамушы елдердің кейбіреулерінде от басының табысының 10 проценті су сатып алуғ а кетеді. Грек елінің кейбір ө ң ірлерінде су алыстағ ы таудан тасылып ә келінетіндіктен шараптан қ ымбат бағ аланады.Су цистернамен ә келінетін ауылдар ө з елімізде де кездеседі.

Гонконг, Сингапур суды кө рші елден сатып алады. Австралиялық тар Альпі мұ здық тарының суын Германияғ а апарып 2 литрлік қ ағ аз қ ұ тыларғ а қ ұ йып сатады.Европаның бірсыпыра шикізаттары бә рінен де гө рі су мың есе артық тұ тынады.Бұ лардың бә рінен кейін жалпы Жер шарында тұ щшы су қ орының шектеулі екені анық кө рінеді.

Азақ та «судың да сұ рауы бар» деген мақ ал бар. Тү сіне білген адам мұ ның астарында ү лкен мә н жатқ анын біледі. Су – Жаратқ ан иеміздің жан иесіне жер бетінде тіршілік етуі, ө мір сү руі, қ ам-қ арекетін жасауы ү шін тартқ ан сыйы. Ол адамның қ олымен жасалатын нә рсе емес. Алла тағ аланың адам ү шін жаратқ ан ұ шан-тең із байлығ ы болғ андық тан суды да қ адірлеп, бағ асын тү сініп, орнымен қ олданып ә рі аялай білуіміз керек. Суды аялай алмағ анымыздан Аралымыз тартылып кетті. Неше тү рлі тоспаларды жасап жү ріп, тең ізімізден айырылдық. Бұ л – адамзаттың қ олымен жасалғ ан қ асірет. Ендеше, суғ а қ атысты айтылатын ә рбір тыйым сө здің астарында да ө зіндік мә н бар.