Манументальнасць, подых суровага часу.

Вільчакі на стрэхах беларускага жылпя на-

гадваюць архаічных ідалаў. Формы выдзеў-

банага посуду лаканічныя, цяжкаватыя, ма-

нументальныя, часам яны проста паўтара-

юць форму драўніннай нарасці. Архаічныя

праявы заўважаюцца і ў вырашэнні глінянай

пластыкі, выдзеўбанага посуду, саламяных

вырабаў, арнаментыкі пісанак і інш. Нават у

больш позніх узорах народнага мастацтва з

яго развітымі сістэмамі расліннага і заа-

морфнага характару, інтэнсіўнымі коле-

рамі і складанымі кампазіцыйнымі выра-

шэннямі прыкметны зварот народных май-

строў да старажытных матываў.

Досыць выразна архаічны пачатак выяў-

ляецца і ў больш рафінаванай культуры

ткацтва і вышыўкі. Відаць гэта, напрыклад,

у вышываных дыванах паўночнага захаду

Беларусі, дзе фігуры людзей, жывёл і пту-

шак, дрэвы, кветкі і плады паўстаюць перад

намі ў вельмі абагульненым, схематычным

выглядзе. Асабліва выразна старажытныя

рысы выявіліся ў вышыўцы на адзенні і

ручніках. У малюнку і каларыстыцы пера-

борных дываноў і посцілак 1-й паловы 20

ст. таксама адчуваецца ўплыў гэтага суро-

Вага, манументапьнага стыпю.

У часы сярэднявечча прыкметныя сацы-

яльныя змены ў грамадстве выклікалі ў га-

радскім, рамесніцкім асяроддзі практыку

іншага разумення свету і з'яваў, што выклі-

кала развіццё парапельнага традыцыйнаму,

апе іншага напрамку ў мастацтве Беларусі.

У часы Кіеўскай Русі разам з народным ма-

стацтвам, якое нібы закансервавалася на

многія стагоддзі, развіваецца і прафесійнае

гарадское рамяство, што актыўна арыента-

валася на дасягненні блізкіх і далёкіх сусе-

дзяў. Прыкметна развіваўся гандаль, ра-

знастайныя тавары прывозілі з Сярэдняй

Азіі, Бліжняга Усходу, Заходняй Еўропы, a

туды вывозілі вырабы рамеснікаў старажы-

тнарускіх гарадоў8.

Такая гарадская, рамесніцкая культура

часам уяўляецца занесенай збоку. Нярэдка

Жыллё паўднёвага ўсходу Гомелыйчыны.

Я гады. Ветка.

Народнае мастацтва Беларусі

Яе называюць дружынна-баярскай, бо яе

лепшыя і найбольш дасканапыя ўзоры са-

праўды прызначаліся для вышэйшага

саслоўя'. Аднак і ў гэтай кулыуры, наро-

джанай у выніку складаных міжнародных

узаемасувязяў, адчуваецца глыбока трады-

Цыйная аснова. Такое пастаяннае перапля-

ценне традыцыйнага народнага мастацтва і

дасягненняў прафесійнага гарадскога рамя-

ства прыкметна адчуваецца і ў наступныя

стагоддзі.

3 13 ст. Беларусь уваходзіла ў склад

Вялікага княства Літоўскага, а паспя Люб-

лінскай уніі (1569) і да ўключэння ў Расій-

скую імперыю (канец 18 ст.) — Рэчы Пас-

палітай. Гэта аказала прыкметны ўплыў на

культуру Беларусі, якая ў значнай ступені