Куфар. Пачатак 20 cm. Дрэва, метал, рос-

піс. Гродзенскі раён. Гродзенскі гісторыка-

археалагічны музей.

каецца на Панямонні. У іншых рэгіёнах бы-

туюць аднатонныя крашанкі ці спрошчаныя

варыянты васкавання: накапванне воску

свечкай, нанясенне яго запалкай і інш. Су-

стракаюцца і яўна самадзейныя варыянты:

наклейванне кавалачкаў ізаляцыйнай стуж-

кі, пластыліну і г.д.

Аднак у сувязі з адраджэннем традыцый-

ных народных звычаяў і абрадаў расце ці-

кавасць і да традыцыйных прыёмаў і маты-

ваў дэкаравання пісанак. Амаль забыты від

народнага мастацкага роспісу зноў займае

сваё месца ў народным побыце — як у вё-

сцы, так і ў горадзе.

цаёмісты спосаб дэкаравання мэблі, по-

суду, інтэр'ера. Удасканаленне выязнога

Транспарту, выдзяленне спецыяльных яго

відаў з рэпрэзентатыўнымі мэтамі выклі-

кала развіццё розных спосабаў яго дэкара-

Вання — як ужо разгледжанага каваль-

скага, так і распіснога.

Аднак меркаваць пра ўсе гэтыя віды рос-

Фрагмент дэкору куфра. 1954. Дрэва, рос-

піс. Агова Іванаўскага раёна. БДМНАП.

Куфар. Пачатак 20 cm. Дрэва, метал, рос-

піс, акоўка. Валожынскі раён.

Народнае мастацтва Беларусі

пісу сёння цяжка. Значныя змены ў тра-

дыцыйным інтэр'еры не спрыялі захаванню

як узораў распіснога дэкору, так і яго

традыцый, якія не адпавядалі патрэбам сён-

няшняга побыту. Пра многія віды роспісу

можна меркаваць толькі па ўспамінах ін-

фарматараў. Згодна з імі, беленыя сцены

печаў, галоўным чынам на Папессі, дзе

больш прыкметна выявіўся ўплыў традыцый

украінскага народнага мастацтва, аздаблялі

кветкавымі матывамі, звычайна ў выглядзе

букета ці вазона. Аднак печы штогод (звы-

чайна да Вялікадня) прынята было бяпіць на-

нава, таму, зразумела, старыя ўзоры не

маглі захавацца, а сучасныя будаўнічыя ма-

тэрыялы як аб'ект для прадаўжэння трады-

цый роспісу ўжо не падыходзяць. Можна

меркаваць, што яго характар быў у стыпі

паліхромнай вышыўкі гладдзю, якая ў 20 ст.

Набыла значнае пашырэнне, а таксама рос-

пісу па тканіне, шкле, дрэве і інш.

Паводпе звестак тых жа інфарматараў,

распісваўся выязны транспарт: сані, вазкі,

дугі. Традыцыя аздаблення выязнога транс-

парту паспела нават замацавацца ў фапь-

Л.Д оўгер. Куфар. 1950. Дрэва, роспіс.

Агова Іванаўскага раёна.

клоры (вазок мапяваны). Актыўней гэты від

дэкору развіваўся на паўночным усходзе

Беларусі, дзе, відаць, аказвапі ўплыў тра-

дыцыі рускага роспісу на гэтых відах транс-

парту. Невялікія вузкія плоскасці, прыда-

тныя для дэкаравання, выклікапі іншы яго

характар — геаметрычны дробнаўзоры-

Сты.

Скупыя звесткі і нешматлікі рэчавы матэ-

рыял не даюць яснага ўяўлення і пра дэкор

мэблі. Можна толькі сцвярджаць, што тра-

дыцыйныя віды мэблі (сталы, лавы, капыс-

кі), як і некаторыя новыя (ложкі, крэслы),

роспісу не мелі, што характэрна таксама і

для сумежных тэрыторый — Літвы, Поль-

шчы. Дэкараваліся тыя віды мэблі, якія па-

чалі выконваць у народным побыце рэпрэ-

зентатыўныя мэты, — шафы, пасуднікі і

г.д. Аднак часцей за ўсё аздаблялася мэ-

бля, звязаная з вясельнымі абрадамі, —

куфры. Выраб іх вырас у шырокаразвіты

промысел, які пакінуў значны дакумента-

льны і рэчавы матэрыял, што дазваляе даць

не толькі агульную характарыстыку гэтага

Куфар. 1950-я гады. Дрэва, роспіс. Агова

Іванаўскага раёна. БДМНАП.

Роспіс

віду народнага роспісу на Беларусі, але і

вызначыць рэгіянапьныя яго віды.

Да сярэдзіны 19 ст, (а ў некаторых вы-

падках — і да канца яго каштоўнае адзен-