Экспарт, уключапа разнастайны асарты-

мент жаночых блузак і сукенак, мужчын-

скіх кашуль, абрусаў, штораў, посцілак,

падушак, аздобленых ручной і машыннай

вышыўкай. Гэтыя вырабы з поспехам дэ-

манстраваліся на рэспубліканскіх, усесаю-

зных і міжнародных выстаўках: у Мінску

(1939), Маскве (1938, 1940), Парыжы

(1925, 1937, 1939), Нью-Йорку (1937, 1939)

Дзяўчына ў касцюме нявесты. 1950-я гады.

Радастава Драгічынскага раёна.

Ткацтва і вышыўка

і інш.19 Аднак ужо тады выявіўся крыху

аднабаковы падыход да арганізацыі работы

арцеляў: у іх прадукцыі пераважапі вырабы

з вышыўкай як больш рэпрэзентатыўным

відам мастацтва, традыцыйнаму ткацтву

ўвагі надавалася прыкметна менш.

У пасляваенныя часы былі адноўлены як

старыя арцелі, так і створаны новыя, у тым

ліку і ў заходняй Беларусі («Чырвоная вы-

шывальшчыца» ў Полацку, «Адраджэнне»

ў Гродне, «8-га Сакавіка» ў Пінску і інш.). У

сярэдзіне 50-х гадоў з 21 арцелі мастацкіх

промыслаў 19 займаліся выпускам стро-

чавышываных вырабаў, асартымент якіх

налічваў больш як 30 назваў: кашулі муж-

чынскія беларускія, украінскія, «гуцулкі»,

вышываныя сукенкі, блузкі, абрусы, тканыя

хусткі, шалікі, мужчынскія паясы і гальш-

тукі, дываны, вязаныя вырабы і інш. Як ві-

даць з асартыменту, далёка не ўсе вырабы

мелі адносіны да традыцый беларускага на-

роднага ткацтва і вышыўкі. Мясцовыя дася-

гненні нярэдка ігнараваліся, і ў той жа час

выкарыстоўваліся больш яркія і эфектныя

ўзоры суседніх народаў, у прыватнасці

Жанчына ў касцюме жняі 1920-х гадоў. Вялі-

кая Гаць Івацэвіцкага раёна.

Украіны. Садзейнічала гэтаму і практыка

запрашэння выпускнікоў з мастацкіх ву-

чыпішчаў суседніх рэспублік, паколькі ўла-

сных спецыялістаў для мастацкіх промы-

спаў не хапала. I хоць у друку былі спробы

крытычна асэнсаваць становішча ткацка-

вышывапьных арцеляў20, мастацкі ўзровень

прадукцыі адлюстроўваў уплыў тагачаснай

канцэпцыі станкавізацыі, якая закранула на-

ват ткацтва, што прадаўжала развівацца ў

натуральным асяроддзі. На выстаўках по-

бач з традыцыйнымі вырабамі актыўна пра-

пагандаваліся тканыя і вышываныя дываны,

пано, ручнікі з партрэтамі вядомых прад-

стаўнікоў культуры, партыйных і дзяржаў-

ных дзеячаў, адпюстраваннямі сюжэтна-тэ-

матычнага плану, савецкай эмблематыкай і

Ткацтва, вышыўка, карункапляценне зай-

маюць досыць прыкметнае месца і ў суча-

снай сістэме мастацкай прамысловасці.

Практычна кожная фабрыка мастацкіх вы-

рабаў выпускае тканыя і вышываныя рэчы,

якія нярэдка складаюць асноўную частку

прадукцыі. Аднак колькасныя дасягненні,

Жанчыны ў традыцыйных касцюмах 1920-х

гадоў. Дзівін Кобрынскага раёна.

Народнае мастацтва Беларусі

на жаль, далёка не заўсёды сведчаць пра

высокую якасць гэтых вырабаў, вельмі не-

аднародных і па мастацкіх паказчыках, і па

адносінах да традыцый, што адлюстроўвае

вельмі неадназначны стан мастацкіх про-

мыслаў як адной з формаў бытавання суча-

снага народнага мастацтва рэспублікі.

Вялікая разнастайнасць відаў народных

тканін, тэхнік ткацтва і вышыўкі, асаблівас-

цяў дэкору, характару лрызначэння выра-

баў ставіць пытанне пра класіфікацыю тка-

нін. Падыход да гэтай праблемы разнастай-

ны. Адны (галоўным чынам мастацтвазнаў-

цы) разглядаюць мастацкія вартасці ткацтва

ў агульных рысах, без класіфікацыі і тыпа-

лагізацыі вырабаў, другія — па рэгіёнах,

трэція — у адпаведнасці з тэхналогіяй і г.д.

Аднак большасць даследчыкаў, якія займа-

юцца пытаннямі ўсходнеславянскага тка-