Емтихан билеті № 5

1.Кө не Рим ә дебиеті - антикалық ә дебиеттің екінші бө лігі, б.д.д. ІІІ ғ. ортасында Жерорта тең ізінің батыс жағ алауында, Италияда ө ркендей бастайды. Рим ә дебиеті грек ә дебиетімен байланысты болды. Рим ә дебиеті грек ә дебиетімен бірге дамығ ан, бірақ ол латын тілінде шығ арылды, себебі Рим латын тайпаларының орталық қ ауымы болды. Римде қ ұ л иеленушілік қ оғ амның дамуы Грекия қ оғ амының дамуындай Рим ә дебиеті грек жә не Батыс Еуропа ә дебиеттері арасына байланыс жасады. Қ айта ө ркендеу дә уірінде де, XVII-XVIII ғ ғ.да антикалық ә дебиет тек рим ә дебиеті арқ ылы танымал болды. Сол кездерде грек драматургтары Эсхил, Софокл, Еврипидтен гө рі рим драматургы Сенека танымал болғ ан, ал еуропалық эпостан Гомердің поэмалары емес, Вергилийдің «Энеидасы» кө бірек танылғ ан. XVIII ғ. ғ ана грек ә дебиетіне кө ң іл бө лінді, ал ХІХ ғ. рим ә дебиетін дұ рыс бағ аламай, таза еліктеу ә дебиеті деп қ арағ ан. Екі ә дебиеттің кө п ұ қ састығ ы болса да, жас рим ә дебиеті ерте дамығ ан грек ә дебиетінен тә уелді болса да, рим ә дебиеті грек ә дебиетінің жә й кө шірмесі емес. Оның да кө п ө згешелігі бар. Рим ә дебиеті грек ә дебиетінің жанрларын пайдаланып, оларды ө згертіп, жаң а тү рде дамытты. Мысалы, грек трагедиясында хордың қ атысуы міндетті болды, ал рим ә дебиетінде оның қ ажеттілігі болғ ан жоқ. Рим ә дебиетінің дамуы, оның «алтын дә урі», Рим империясының пайда болуы мен кү йреуі антикалық ә лемнің дамуының соң ғ ы кезең іне келді. Рим ә дебиетінің кезең дерге бө лінуі ә деби латын тілінің дамуымен сә йкес келеді.Ежелгі кезең – рим ә дебиетінің пайда болуына дейін (б.д.д. 240 ж, дейін).Архаикалық кезең – Цицеронның ә деби қ ызметіне дейін (б.д.д. 240ж.- 81 жж.).Рим ә дебиетінің «алтын дә уірі»: 1) Цицеронның заманы – рим прозасының гү лдену кезең і (б.д.д.81-43 жж.); 2) Августың заманы – рим поэзиясының гү лдену кезең і (б.д, д. 43-14 жж.).Рим ә дебиетінің «кү міс дә урі» (14-117 жж.).Соң ғ ы императорлық кезең (117-476 жж.).

2. мелика немесе лирика.

Мелика ө з алдына тағ ы екі категорияғ а бө лінеді: монодикалық (жеке адаммен орындалатын) жә не хор лирикасы. Лириканың негізгі тақ ырыбы – махаббат, сү йіспеншілік. Бұ л тақ ырып ежелгі ақ ын-ә йел Сапфоның ө лең дерінде бейнелеуін тапты. Лесбос аралының тұ рғ ыны Сапфо ө лең дері махаббат, сұ лулық, нә зіктілік, табиғ ат тақ ырыптарына арналғ ан.

3. Гесиод - кө не грек ақ ыны. «Теогония» (қ ұ дайлардың шығ уы) жә не «Ең бектер мен кү ндер» аталатын поэмалардың авторы. «Теогонияда»тіршіліктің бастауын іздеуге талпынғ ан.^[1] древнегреческий поэт и рапсод, представитель направления дидактического и генеалогического эпоса. Другая поэма Гесиода, «Теогония» (др.-греч. Θ ε ο γ ο ν ί α), является попыткой привести в систему разноречивые эпические сказания о богах и связать богов в единое генеалогическое древо, начиная от предвечных Хаоса, Геи и Эрота и кончая Зевсом, устроителем нынешнего миропорядка, и его потомками.