Вопрос 64. «Наша доля» і «Наша ніва» - першыя легальныя газеты на беларускай мове

«Наша доля» — першае легальнае перыядычнае выданне на беларускай мове. Грамадска-палітычная і літаратурная газета (выходзіла з 01.09 да 01.12.1906 г. у Вільні кірыліцай і лацініцай). Выдавалася групай дробна-буржуазнай і леванародніцкай нацыянальнай партыяй «Беларуская сацыялістычная грамада». Рэдагаваў і выдаваў I. Тукеркес. Актыўны ўдзел у стварэнні газеты і выданні першых нумароў прымала Цётка. У перадавым артыкуле да чытачоў газета выступіла за ўдзел у рэвалюцыйным руху, сацыяльную і нацыянальную свабоду, развіццё самасвядомасці рабочых і сялян, асвету, народную мову. Друкаваліся востра-публіцыстычныя і агітацыйныя артыкулы («ІІІто будзе?», «Усяго патроху», «Даход расійскага цара», «Пагром», «Колько стояць рускія генералы?», «Старое лекарства»), у якіх выкрывала антынародную палітыку царызму. Інфармавала пра рэвалюцыйныя падзеі ў краіне. Гэтымі тэмамі і ідэяй прасякнуты надрукаваныя творы Цёткі (верш «Наш палетак» і апавяданне «Прысяга над крывавымі разорамі», першы верш Я Коласа «Наш родны край» (1.09.1906 г. - першае выступленне паэта ў друку), «Беларусам», «Асенні вечар», апавяданне «Слабада» і інш.). Асобным матэрыялам уласцівы хістанні ў бок лібералізму і асветніцтва. Выйшла 6 нумароў. На газеты неаднаразова накладваўся арышт, а рэдактара прыцягвалі да крымінальнай адказнасці. 11.01.1907 па судоваму прыгавору выданне газеты забараняецца, рэдактар прыгавораны да турэмнага зняволення на год.

Газета «Наша ніва» - грамадска-палітычная, навукова-папулярная і літаратурна-мастацкая газета, выдавалася штотыднёва на беларускай мове ў Вільні з 10.11.1906 да 07.08.1915 кірыліцай і лацініцай. Утворана кіруючай групай дробна-буржуазнай леванародніцкай і нацыянальнай партыяй БСГ. Рэдакцыя - выдаўцы С.Вольскі, А.Уласау (з 08.12.1906), Я.Купала (з 07.03.1914-рэдактар. а з 16.05 — рэдактар-выдавец). Сацыяльна-палітычныя пазіцыі газеты — супярэчлівыя, залежылі ад канкрэтнай сітуацыі, светапогляду рэдактара і аўтараў, сумяшчалі ліберальна-асветніцкія і рэвалюцыйна-дэмакратычныя погляды. «Наша ніва», выступаючы супраць вялікадзяржаўнай палітыкі царызму і шавінізму польскіх клерыкальных колаў, у асобных выпадках прапагандавала нацыяналістскія ідэі адасобленага жыцця беларусаў. Выступала за асвятленне вызваленчага руху, цяжкага жыцця беларускіх эмігрантаў, свабоду слова, друку, сумлення, развіццё нацыянальнай культуры ўсіх народаў. Важнай задачай лічыла ўсебаковае развіццё духоўнай культуры беларускага народа, стварэнне арыгінальнага нацыянальнага стылю ў паэзіі, прозе, тэатры, музыцы і выяўленчым мастацтве. Яна падтрымлівала ўсе формы народнай самадзейнасці. Толькі за першыя 3 гады «Наша ніва» надрукавала 246 вершаў 61 паэта, 36 празаікаў, 91 апавяданне, 906 карэспандэнцый. На яе старонках упершыню пабачылі свет многія творы Купалы (паэмы «Курган», «Бандароўна», 170 вершаў і прыкладна 30 артыкулаў), Коласа (125 вершаў, 40 апавяданняў, урыўкі з «Новай зямлі», артыкулы), М. Багдановіча, Цеткі, З. Бядулі, Ц. Гартнага, М. Гарэцкага, К. Каганца. Газета садзейнічала станаўленню беларускай літаратуры (артакулы Багдановіча, Гарэцкага, Палуяна). Яе супрацоўнікі праводзілі арганізацыйна-мастацкую, навуковую працу ў галоўнай беларускай кнігадрукарні, стваралі тэатральна-музычныя гурткі і паўпрафесійныя калектывы, садзейнічалі станаўленню тэатра Буйніцкага, стварылі беларускі музей у Вільні. На старонках «Нашай нівы» складваліся граматычныя нормы беларускай мовы.

Вопрос 65. Вопросы международной жизни и их отражение в СМИ

К сожалению, современное информационное и коммуникационное пространство, характеризующееся глобальными противоречиями сложившихся реальностей распространения новостей между индустриально развитыми и развивающимися регионами, порождающих неравенство и несбалансированности и диспропорции в СМИ. Такая несправедливая практика международного обмена фактами и идеями вызывает закономерное опасение миллионов людей. Массовое распространение сообщений, отвечающее интересам одних государств и ущемляющее политическое, экономическое, социальное и культурное развитие других, является мощным средством геополитического давления на отсталые в технологическом отношении страны. Такое негативное воздействие на равноправный обмен информации является причиной обостренных социально-политических дебатов на уровне глав государств и глав правительств в ООН, ЮНЕСКО, других авторитетных организаций.

Становится очевидным, что не может идти и речи о свободной и отвечающей национальным интересам политике в сфере СМИ без взаимопонимания государств в строительстве справедливого и равноправного информационного и коммуникационного пространства, без ликвидации этих условий в распространении новостей, к подтасовке сообщений и фактов в угоду одних государств и ущемления национальных интересов других. Не удивительно, что в начале 90-х гг. противодействия развивающихся стран при таком положении дел обострились и приняли глобальный масштаб в международных отношениях. Например, встречи глав государств в Мехико, Каире. Эти форумы - свидетельство того, что большинство стран уделяют большое внимание разработке национальной политики в сфере мирового информационного и коммуникационного пространства.

Идея нового информационного порядка содержит два основных момента 1 - необходимость выработки и утверждения норм международного обмена информации на демократичной основе, 2 - необходимость создания систем массовой коммуникации, охватывающей в равной степени весь мир и позволяющей осуществлять этот обмен равномерно, в интересах других стран Сегодня в мире насчитывается около 50 транснациональных информационных корпораций Практически все они находятся в США, Франции, Англии, Германии, Испании. Контролируют 80 % тиража ежедневных газет, 90 % - радио международного диапазона, 95 % мощностей диапазона международного ТВ.