Жерге орналастыру, мемлекеттік жер кадастры және жер мониторингісі.

Қ азақ стан Республикасы жер кодексінің 149-бабына сә йкес, жерге орналастырудың мақ саттары мен мазмұ ны:

- жерге орналастыру жер қ атынастарын реттеуге, жерді ұ тымды пайдалану мен қ орғ ауды ұ йымдастыруғ а бағ ытталғ ан, Қ Р жер заң дарын сақ талуаны қ амтамасыз ету жө ніндегі шаралар жү йесі болып табылады.

- Жерге орналастыру меншік нысанына қ арамастан жә не оларда шаруашылық жү ргізу нысанына қ арамастан барлық санаттағ ы жерлерде жү ргізіледі.

Жерге орналастыру жер қ орын басқ аруғ а байланысты мемлекеттік қ ызметтің бағ ыттарының бірі. Жерге орналастыру қ ұ рамын жерді ұ тымды пайдалануды ұ йымдастыруғ а бағ ытталғ ан шаралардың жү йесін қ ұ райды. Жерге орналастыру экономикалық аспект ретінде жер ө ндіріс қ ұ ралы жә не халық шаруашылығ ының салаларының объектілер орналастыратын аумақ тық базисі ретінде жерді ұ йымдастыру. Жерге орналастыру қ ұ қ ық тық аспект ретінде - жер меншік иелері мен жер пайдаланушылардың қ ұ қ ық тарын жү зеге асырудың шарттарын анық тайды. Жерге орналастырудың техникалық аспектісі жобалау, іздестіру, зерттеу жә не тү сіру т.б. Қ Р жер ресурстарын басқ ару агенттілігі жү зеге асырады.

Жерге орналастыру жұ мыстары 5 шілде 1997 жылы қ абылданғ ан Қ Р Ү кіметінің «Қ Р Жерге орналастыру жү ргізудің тә ртібі туралы» ережеге сә йкес жү ргізіледі.

Жерге орналастыру процессінің кезең дері:

Жерге орналастыру ә рекеттері ө ндірісін қ озғ ау;

Дайындық жұ мыстары;

Болжауларды, сызбаларды, жерге орналастыру жобаларын ө ң деу;

Жобаны жерге кө шіру;

Жерге орналастыру қ ұ жаттарын рә сімдеу жә не беру;

Жер меншік иелері мен жер пайдаланушылардың жерге орналастыру жобаларының орындалуын бақ ылау.

Жер мониторигісі – жер қ орын мемлекеттік басқ арудың негізгі бастаушы элементі. Жер мониторигісі болып жатқ ан ө згерістерді уақ ытылы анық тау оларды бағ алау одан ә рі дамуын болжау жә не кері ә сері бар процесстерді болдырмау мен оның зардаптарын жою жө нінде ұ сыныстар ә зірлеу мақ сатында жү ргізілетін жер қ орының сапалық жә не мө лшерлік жай-кү йін базалық жедел мерзімді байқ ау жү йесін білдіреді. Жер мониторигісі мақ саттары, міндеттері, қ ұ рылымы оның жү зеге асырылу тә ртібі 19 қ ыркү йек 2003 жылғ ы Қ Р Ү кіметінің қ аулысымен реттеледі.

Мемлекеттік бағ дарламағ а сә йкес, жер мониторингісін жү ргізу бюджеттік қ аражат есебінен қ аржыландырылады.

Мемлекетаралық жә не халық аралық жер мониторигісін қ аржыландыру Қ Р басқ а мемлекетпен жасағ ан шарттармен келісімдерге сә йкес жү ргізіледі.

Жер мониторигісі міндеттері:

- жер жай-кү йінің ө згерістерін уақ ытылы анық тау, оларды бағ алау, болжам жасау жә не кері ә сері бар процесстерді болдырмаумен зардаптарын жою жө нінде ұ сыныстар ә зірлеу;

- мемлекеттік жер кадастрын жү ргізуді, жерге орналастыруды, жерді пайдалану мен қ орғ ауды бақ ылауды жә не жер ресурстарын мемлекеттік басқ арудың ө зге де функцияларын ақ паратпен қ амтамасыз ету.

Жер мониторигісін жү ргізу барысында жердің сапалық жағ дайына ә сер ететін келесідей процесстер анық талады:

1. Эволюциялық (дамудың табиғ и тарихи процестерімен байланысты);

2. Кезең дік (кү ндік, мезгілдік жә не басқ а да сипаттағ ы ө згерістер);

3. Антропогендік (адам қ ызметімен);

4. Тө тенше жағ дайлар (экологиялық апаттар);

Жер мониторингісі ақ параттық қ айнар кө зіне бақ ылаудың, зерттеудің, инвентаризациялаудың нә тижелері, архивтік мә ліметтер жә не жер сапалық жай-кү йі туралы басқ а да мә ліметтер жатады. Жер мониторингісін объектісі – меншік нысанына, ведомстволық бағ ыныштылығ ына қ арамастан барлық Қ Р жері танылады.