Азіргі кездегі биология жетістіктері

Биология – тірінің дамуы жә не оның пайда болуы, оның қ ұ рылымы, ұ йымдасу формасы жә небелсенділік тә сілдері туралы ғ ылым. Заманауи биология кө з алдың да ө згеріп жатқ ан динамикалық білім болып саналады. Жаң а эксперименталды мә ліметтердің лавинтә різді жинақ талуы оны теориялық сипаттау жә не тү сіндіру мү мкіндіктерінен озып отырады. Биология жә не химия, биология жә не физика, биология жә не антропология жә не т.б. пә наралық зерттеулардің саны ө суде. Бұ л ө з кезегінде биологияғ а мү лдем бө тен ә дістер мен қ ұ ралдарды қ олдануды қ ажет етеді. Биологиялық білімнің ішкі кешенінде 50 ден аса ғ ылым есептеледі, олардың ішінде: ботаника жә не зоология, генетика жә не молекулалық биология, анатомия жә не морфология, цитология жә не биогео-ценология, биофизика жә не биохимия, палеонтология жә не эмбриология, эволюционная биология жә не экология жә не т.б. бұ ндай ғ ылыми пә ннің кө птү рлілігі зерттеу объектісі – тірі материяның кү рделілігімен тү сіндіріледі.

Биология пайда болды жә не ү лкен эмперикалық материалдың талдаулары мен классификациясын жү зеге асыра отырып, ұ зақ уақ ыт бойы сипаттағ ыш ғ ылым ретінде дамыды. Заманауи биологияның алдында алі кү нге дейін тірі ағ залардың барлық алуантү рлілігінің классификациясының міндеттері тұ р. Қ азірге дейін тек бір, екі ғ ана бар тү рлер сипатталғ ан, бұ л 1, 2 млн жануарлар,, 500 мың ө сімдік, жү здеген мың саң ырауқ ұ лақ тар, шамамен 3 мың бактериялар жә не т.б. бұ ғ ан қ арамастан заманауи биологияда айтарлық тай ә дістемелік ө згерістер болды. XX ғ асырда биологиялық білім тү сіндірмелі сипатта болды. Заманауи биология генетикалық жә не жү йелі-қ ұ рылымдық тә сілдерді қ олданады. Бірінші жағ дайда тірі материияның пайда болуы мен эволюциясын, себептерін, механизмдері мен биогенездің ерекшеліктерін қ арастырады. Екінші жағ дайда тірінің ұ йымдасуының ә ртү рлі дең гейін, олардың функциялануының себептерін, ө зарабайластарының ерекшеліктерін жә не т.б. зерттейді.

Биологиялық білімнің даму сатысының ерекшеліктері оның басқ а жаратылыстану-ғ ылыми кешеннің басқ а ғ ылымдарымен, гуманитарлық жә не қ оғ амдық білімдермен тығ ыз байланысы болып табылады. Биофизика жә не биохимия, молекулалық биология жә не генетикадағ ы жетістіктер тірінің болмысы туралы білімнің кемшілігі туралы айтуғ а мү мкіндік береді. Бірақ, тіршіліктің қ ұ пиясын ашуғ а жақ ындағ ан адамзат кө птеген дү ниетанымдық мә селелерге тап болады. Тірі қ алу жә не ө зін сақ тау мақ сатында осы мә селелерді шешу қ ажет. Осығ ан байланысты заманауи биологияның кейбір мә ліметтері философиялық ойлауды жә не сипаттауды қ ажет етеді.

Заманауи биология барлық дең гейде тірі материяның бірлігін дә лелдейді. Тірінің ә лемін ү лкен жү йенің жү йесі ретінде санап, басқ а ерекше байланыс типтерімен қ осылады. Білімнің дамуы тіршілік болмысы туралы ұ ғ ымның біртіндеп трансформациялануына ә келеді, космостық жә не биологиялық эволюция бірлігіне, адамдағ ы биологиялық жә не қ оғ амдық арақ атынастарғ а ә келеді.