Адамның пайда болуындағы еңбектің рөлі

Кез келген ең бек қ ұ ралдарын дайындау ү шін адам ең бек етуі қ ажет. Ең бек қ ұ ралдарын жасау қ ол арқ ылы жү зеге асады. Фридрих Энгельс адамның қ алыптасуындағ ы ең бектің рө лін жоғ ары бағ алады. Ол:

" Ең бек — адамзат ө мірінің бірінші негізгі шарты, адамды адам еткен ең бек деген дә режеде айтуғ а тиістіміз",

— деп жазды. Олай болса, ең бек антропогенездің басты ә леуметтік қ озғ аушы кү ші болды. Адам ө з ең бегі арқ ылы ең бек қ ұ ралдарын жасай алады. Кейбір адамтектес маймылдар қ арапайым қ ұ ралдарды пайдалана алғ анымен, ең бек қ ұ ралдарын жасай алмайды. Жануарлар табиғ атқ а ө з тіршілік ә рекеті арқ ылы ғ ана ә сер етеді. Ал адам ө зінің саналы ең бегі арқ асында табиғ атты ө згерте алады. Адамның табиғ атқ а ә сері орасан зор жә не сан қ илы болады. Ең бек етудің нә тижесінде біздің ежелгі маймылғ а ұ қ сас ата тегімізде морфологиялық жә не физиологиялық ө згерістер пайда болды. Оны антропоморфоз деп атайды. Адам ө з ең бегі арқ ылы ө зіне де ө згерістер енгізді. Ең бек — адам эволюциясына тә н негізгі фактор. Маймылдар алғ ашында ағ аш басында ө рмелеп жү ріп тіршілік еткен. Кейіннен ағ аштан жерге тү сіп кү н кө рген. Олардың тіршілігіндегі бұ л ө згеріс бірте-бірте екі аяғ ының кө мегімен тік жү ріп, ө мір сү руіне жағ дай жасады. Адамның екі аяғ ымен тік жү руі — " маймылдан адамғ а ө туде шешуші қ адам болды" (Энгельс). Тік жү рудің нә тижесінде адамның омыртқ а жотасында " S" ә рпі тә різді иіліс-бұ рылыс пайда болып, ол Денеге солқ ылдақ тық қ асиет берді. Ал аяқ тың басы (табан сү йектері) кү мбездене тү сті, жамбас сү йектері жалпайып, сегізкө збен байланысы артты, жақ сү йектері бұ рынғ ыдан жең ілдене тү сті. Мұ ндай ө згерістер тұ қ ым қ уалаушылық тың нә тижесінде, миллиондағ ан жылдар бойы жү ріп отырды. Сондық тан да адам бірден тік жү ріп кеткен жоқ. Тік жү руге кө шудің де ө з қ иындық тары болды. Тік жү ру жү ріс жылдамдығ ын баяулатты, сегізкө здің жамбаспен тұ таса байланысуы ұ рпақ тууды қ иындатты. Адам денесінің ауыр салмағ ы жалпақ табандылық қ а жағ дай жасады. Оның есесіне қ олдың жерден босауы ең бек қ ұ ралдарын жасауғ а едә уір жең ілдік туғ ызды. Қ орыта айтқ анда, тік жү руге кө шу адам эволюциясындағ ы ең негізгі басқ ыш болды. Адамның алғ ашқ ы қ алыптасу кезең інде қ ол нашар дамығ андық тан, ол қ арапайым ғ ана қ ұ ралдар жасай білді. Бірте-бірте осындай белгілер тұ қ ым қ уалау арқ ылы ұ рпақ тарғ а беріліп отырды. Ф. Энгельс: " Қ ол — ең бек ету қ ұ ралы ғ ана емес, сонымен бірге — қ ол ең бектің ө з жемісі", — деп тү сіндірді. Маймылғ а ұ қ сас ата тектеріміз алғ ашында ө здері ө мір сү рген жерлердегі тастан, жануар сү йектерінен ө те қ арапайым қ ұ ралдар жасап пайдаланды. Мұ ның ө зі олардың ой- ө рісіне, мінез-қ ылығ ына ә сер етті ә рі ең бек қ ұ ралдарын жетілдіре тү суіне де септігін тигізді. Адамның ең бек етуге дағ дылана тү суі антропогенездегі ә леуметтік ә серлердің ық палының артуына септігін тигізеді. Биологиялық заң дылық тардың адам ө міріне ә сері бірте-бірте бә сең дей тү сті.