Дж.Шумпетер бойынша инновациясын түсіндіріңіз. Шумпетер теориясына сәйкес инновацияның түрлерін сипаттаңыз.

Австриялық ғ алым Джозеф Шумпетер XX ғ асырдың 30 – жылдарында инновациялар тү сінігін экономикалық ғ ылымғ а енгізді, жә не оны тұ тынушылық тауарлардың жаң а тү рлерін, жаң а ө ндірістік жә не кө лік қ ұ ралдарын, ө неркә сіптегі ұ йымдастырудың жаң а нысандарын енгізу жә не қ олдану мақ сатында ө згеріс ретінде тү сіндірді. Дж.Шумпетер бойынша, инновация – бұ л тек қ ана жаң ашылдық емес, ол кә сіпкерлікпен тығ ыз байланысты ө ндірістің жаң а функциясы. Инновация – инновациялық қ ызметтің, инновациялық ү рдістің нә тижесі, оның барысында ә ртү рлі қ ызметтер жү зеге асырылады, мысалы: ғ ылыми – техникалық зерттеулер, ө ндіріс, маркетинг жә не менеджмент. Оның «пайдалы инновациялық тиімділігін» анық тау пайдалы функциясы арқ ылы жү зеге асырылады – ол инновацияның жаң ашылдық тан, белгілі бір ашудан ерекшелігі. Ө нертабыстардың ә леуметтік немесе экономикалық қ ұ ндылығ ы болмайды, егерде олар инновацияларғ а айналмаса. Қ Р «Инновациялық қ ызметті мемлекеттік қ олдау туралы» Заң ында инновация деп экономикалық айналыста жү рген жаң а немесе жетілдірілген технологиялық ү рдіс немесе жаң а немесе жетілдірілген тауар ретінде жү зеге асырылғ ан интеллектуалды шығ армашылық ең бек нә тижесі тү сіндіріледі.

Кейіннен 1912 ж. Й.Шумпетер – инновациялардың қ азіргі концепциясының негізін қ алаушы – «Экономикалық даму теориясы» атты ө з ең бегінде алғ аш рет «новатор» жә не «жаң ашылдық» тү сініктерін енгізді. Ө з зерттеулерінде ол инновациялылық пен – яғ ни ө ндіріс кү штерін жаң а ұ йымдастыру, шоғ ырландыруғ а деген қ абілеттерімен сипатталғ ан кә сіпкердің жаң а қ асиетін бө ліп кө рсетті. Бұ л қ абілет тек қ ана кә сіпкерлік пайда алуғ а ғ ана емес, сонымен қ атар ө ндірістің қ олда бар циклдарын жеделдетуге жә не жалпы экономикалық ө суді жылжытуғ а мү мкіндік береді. Шумпетер ө зінің ө зектілігін ә лі кү нге дейін жоғ алтпағ ан инновациялардың келесідей тү рлерін бө ліп кө рсетті:

- жаң а ө нім мен қ ызметтер;

- ұ йымдастырудың жаң а нысандары;

- ө ндірістің жаң а тү рлері;

- қ амсыздандырудың жаң а кө здері;

- ө ткізудің жаң а нарық тары.

«Іскерлік белсенділік циклдары» атты ө зінің теориясында ғ алым гипотезасын шығ арды, оғ ан сә йкес экономикалық дамудың қ озғ аушы кү ші – яғ ни қ ұ рылымдық ө згерістердің циклдың ү рдісінің қ озғ аушы кү ші болып кә сіпкердің инновациялық қ ызметі – тә уекелді бизнес арқ ылы инновацияларды нарық қ а жылжытудың уникалды жә не сирек кездесетін қ абілеті табылады. Сә йкесінше, кә сіпкер экономикалық ө су мен экономиканы бә секелік қ айта қ ұ рылымдаудың тұ рақ ты кө зі болып табылады. XX ғ асырдың 50 – жылдарында американдық ғ алым Роберт Солоу экономикалық ө судің жетекші факторы болып Ғ ТП табылатындығ ына ерекше назар аударады. Дә л осындай бағ алауларды келесідей экономисттер жасады: Джон Кендрик, Эдвард Денисон. Экономикалық ө судегі технологиялық ү рдістің ерекше роліне Саймон Кузнец назар аударғ ан. С.Кузнецтің пікірінше, қ оғ амның қ ажеттіліктеріне қ анағ аттандыратын ұ лттық ө німнің тұ рақ ты ө сіміне технологиялық ө су арқ ылы қ ол жеткізіледі.