Дрозофиланың даму ерекшеліктеріне тоқталыңыз.

Дрозофила ғ ылыми мақ сатта жә не генетикалық зерттеулерде қ олданғ анда ө те қ олайлы обьект болып табылады. Дрозофила шыбынының 4-ерекшелігі бар: 1.Жұ мыртқ адан еркек шыбынның дамуының аз уақ ыт аралығ ында ө туі.

2.Ұ рпақ беруінің жоғ арылығ ы

3.Тұ қ ым қ уалаушылық тағ ы мутацияғ а байлығ ы

4.Хромосома сандарының аздығ ы

Дрозофила жұ мыртқ асының (ұ зындығ ы 0, 5 мм) екі қ абаты болады: сарысы жә не хорионы. Жұ мыртқ аның алдың ғ ы тесігі (микропиле) болады, ол сперматозоидтардың енуіне қ ажет болып келеді. Жұ мыртқ аның артқ ы жағ ында сабағ ы (филаменттері) болады, олар жұ мыртқ аның сұ йық ортағ а тү суден сақ тайды. Дрозофила жалпы буынаяқ тылар типі, қ осқ анаттылар класына жатады. Жұ мыртқ аның орналасуы мозайкалы.

Дрозофиланың даму кезең дері: dr.melanogaster-дің 4 даму циклі бар: Жұ мыртқ а 2-3 сағ ат- 20-22 сағ ат; Дернә сіл 20-22 сағ ат – 120 сағ ат; Қ уыршақ 70-72 сағ ат; Имаго

Даму кезең дерін бірнеше сатығ а бө ліп қ арастыруғ а болады:

- Ерте эмбриондық кезең (ұ рық танудан кейін) 2-3 сағ ат целлюларизацияғ а дейінге кезең 20-26 сағ.

- кеш эмбриондық кезең (целлюляризациядан дернә сілдің пайда болғ анғ а дейінгі кезең)

- дернә сілдік кезең дернә сілдің пайда болағ ннан бастап қ уыршақ пайда болғ анғ а дейінге кезең.

- қ уыршақ кезең і – қ уыршақ кезең інен имагоғ а дейінгі кезең

Дернә сілдің кезең нің ө зі 3 кезең нен: - I-кезең дегі дернә сіл; -II-кезедегі дернә сіл; -III-кезең дегі дернә сіл; Бір кезең нен екінші кезең ге ө туі тү леу процесінің нә тижесінде экдизон деген гормон ә серімен жү реді. Тү леу дегеніміз кутикулалық тү зіліс пен сыртқ ы жабынның алмасуы. Қ уыршақ кезең і (қ уыршақ кезң інен имагоғ а дейін 70-72 сағ ат аралығ ында) Осы кезең дер 9 кү н ішінде жү реді. Дрозофиланың жұ мыртқ а кл/ң пісіп жетілуі, жалпы жетілген аналық дараның премордиальды (алғ ашқ ы фолликула немесе презумптивті) жыныс кл. 4 реттік бө лінуден ө теді, нә тижесінде 16 кл. пайда болады. Осы 16 кл. ішінде бір ғ ана клетка жұ мыртқ а клеткасына айналады. Қ алғ аны қ оректендіруші клеткаларғ а айналады. Фолликулярлы клетканың қ оректендіруші клеткадан айырмашылығ ы олар соматикалық клеткадан шығ ады. Вителинді қ абық жұ мыртқ а кл. плазмалық мембранасын қ оршап тұ ратын спермийдің енуін қ амтамасыз ететін клеткадан тыс зат. Қ оректендіруші клеткамен ооцит арасындағ ы байланыс цитоплазмалық кө пір немесе сақ иналы канал деп аталады. Оогенез кезінде қ оректендіруші клеткадан плазмағ а белок, РНК, полисахаридтер, липидтер тасымалданады. Кейде митохондрия мен органеллалар да тасымаланады. Алғ ашқ ы 9 рет бө ліну кезең і 10 минут уақ ыт алады. Цитокинез процесі болмайды (сұ йық тық тардың бө лінуі). Кариокинез ядроның бө лінуі. Синцитий бір цитоплазмадағ ы ядролар жиынтығ ы. 9 рет бө лінуден кейін ядролар артқ ы полюсқ а жинақ талады, оны полярлы плазма деп атайды. Алғ ашқ ы клетка қ ұ рылымдары тү зіле бастайды.