Леуметтік сала

Ұ лыбританияда балалар орталығ ын қ ұ ру бойынша пилотты жобалар сә тті енгзілді. Мұ ндай орталық тар балаларғ а кү ндізгі қ арау бойынша қ ызметтер кө рсетеді; яслилері бар; ата-аналармен оқ у сабақ тарын жү ргізеді, балалардың мектеп ө міріне белсенді қ атысады жә не белсенді жә не мү дделі ата-аналарды балаларғ а блім беру жә не тә рбиелеу сапасын арттыру бойынша мә селелерді шешуге тартады.

Сондай-ақ мектеп ғ имараттарын (жә не бірқ атар басқ а мекемелер) салуғ а жә не жабдық тауғ а қ ойылатын талаптар ә зірленген. Мысалы, кө п қ абатты мектептерде ә рбір қ абат ойындарғ а арналғ ан қ ұ ралдар мен орын-жайлармен жабдық талуы тиіс.

Халық саны 1, 3 млн. тұ рғ ынды қ ұ райтын, Ресифе (Бразилия) қ аласында қ аладағ ы жұ мыспен қ амту санының ө суіне кө мектескен қ атты қ алдық тарды жинау жә не жою бйоынша жоба іске асырылды. Жоба бойынша жауапты тұ лғ а тазалақ ыты сақ тауды қ амтамасыз ететін жә не қ ала инфрақ ұ рылымына қ ызмет кө рсететін Urban Cleaning and Maintenance коммуналық ұ йымы тағ айындалды.

Жобаны ә зірлеу жә не іске асыурдың себебі, ү й шаруашылық тарының ө з тіршілік ә рекетінің қ алдық тарымен ө зен бассейндарын ластаудың жоғ арғ ы дең гейі болды. Жоба мақ сатына адамдардың қ оршағ ан ортағ а қ атынасын ө згерту, жергілікті жерлерде қ алдық тарды бө луді ұ йымдастыру, оларды одан ә рі жою болып табылды. Жобаны іске асырудың екі жылынан кейін ө ң делетін материалдардың кө лемі ұ лғ айды, ө зендік су қ оймаларына тү сірілетін қ атты қ алдытар кө лемі азайды, ө з кезегінде бұ л ауыз су сапасының жақ саруына ә сер етті.

Халық ты экологиялық жә не гигиеналық оқ ыту нә тижесінде адамдар қ алдық тарды бө луді ү йренді, кейбіреулер ү шін бұ л табыс кө зіне айналды (жинап алып, ө ң деуші кә сіпорындарғ а сату).

Қ алалық жоспарлау жә не даму

Ванкувер (Канада) қ аласында жергілікті басқ ару оргнадары қ ала тұ рғ ындары мен кә сіпкерлерге қ алық дизайн, ә леуметтік бағ дарламалар жә не т.б. жө нінде шешім қ абылдауғ а қ атысудың кең мү мкіншіліктерін ұ сынады. Атап айтқ анда, Ванкуверде жә не Канаданың басқ а қ алаларында олардың ойы бойынша олар тұ ратынауданның пролемаларын шешетін жерглікті жобаларды ә зірлеу жә не іске асыру ү шін қ ала тұ рғ ындарына ақ шалай қ аражат бө лу тә жірибесі қ олданылады.

Финляндиияда пә терлерге арналғ ан мемлекеттік жә рдемақ ылардың екі тү рі бар. Біріншілеріне табысы жоғ ары емес адамдар ү міт арта алады. Бұ л жә рдемақ ы пә терді жалдау шығ ындарын жабуғ а арналғ ан. Екінші жә рдемақ ы тү рі пә терді сатып немесе салу ү шін ұ сынылады. Ол банк несиесінің пайыздары бойынша жең ілдіктер болып табылады. Егер финн мұ ндай жә рдемақ ы тү рін пайдалануды шешсе, ол онда ө зіне ірі пә тер алуғ а мү мкіншілігі болмайды. Сонымен бірге ол ө з жанұ ясы ү шін сатып алатын немесе салатын, сонымен бірге несие бойынша жең ілдіктерді пайдалануды шешкен адам ү шін пә тер кө лемін банк белгілдейді. Мемлекет сондай-ақ пә терді алғ ашқ ы рет сатып алатын жастарды несиелік пайыздар бойынша жең ілдіктермен қ олдайды.

Бү гін кө ппә тері ү йлерді қ айта жаң арту бойынша жобалар ел бойынша іске асырылуда, кейбір кездерге қ айта жаң артылуғ а бү кіл шағ ын аудандар қ ойылады.Тұ рғ ын-ү й қ орын жаң артуғ а мемлекетте қ атысады. Оның кө мегі ол банктегі несие бойынша кепіл болып табылады. Ү йді кү рделі жө ндеу ү шін жө ндеуге қ ажет шығ ындардың 80% мө лшерде жең ілдетілген несие алығ а болады. Мемлекет қ олдануының арқ асында 16 жылдық мезімге алуғ а болатын мұ ндай несиенің пайыздық ө лшемі жылына 3, 5% аспайды.

Берлин – автомобильдер емес, тұ рғ ындар мен қ онақ тар ү шін қ ала, бірақ замануи коммуникациялармен. Берлиннің қ ала қ ұ рылсы тұ жырымдамасы (бұ рың ғ ы шығ ыс германия аумағ ында) ө з кү шін дә стү рлі еуропалық қ алаларғ а тә н дең гейге дейін қ ұ рылыс тығ ыздығ ынжоғ арлату арқ ылы «қ ысқ а жолдар қ аласын» қ ұ руғ а талпынуда. Бұ л кең автотрассаларды «кері салуды» қ ажет етеді жә не ө мір дең гейі мен қ ала орталығ ында болу сапасын арттырады. Бұ л тұ жырымдаманы іске асырудың мысалы жү здеген жылдар бойында Потсдам алаң ы мен Александерплатцты қ осатын торап болып саналғ ан Шпителльмаркт ауданын жаң арту боып табылады.

Шпителльмаркт ауданындағ ы біріккен Берлинге мұ рағ а қ алғ ан сегіз жолақ тық автокө лік қ озғ алысын «кері салу» арқ ылы қ ысқ арту жө нінде шешім қ абылданды. Бұ л қ алалық алаң қ ала тұ рғ ындары мен қ онақ тары ү шін коммуналдық торап болды.

Біріккен қ аланың жү к жә не жолаушылар тасымалындағ ы қ ажеттіктерін қ анағ атандыру ү шін тө рт кө лік қ ұ ралын бірың ғ ай желіге біріктіруге шешім қ абылданды: бағ дарларының ұ зындығ ы 300 км электричка; желілерінің ұ зындығ ы 167 км болатын метро; ұ зындығ ы 411 км болатын трамвай жолдары, автобус бағ дарлары (1855 км). Қ айта жаң арту жә не бағ дарлар желілерін кең ейту арқ асында Берлин орталығ ындағ ы жолаушылар тасымалы 80% муниципалды жолаушы кө лігімен, ал 20% - автомобильде іске асырылуы тиіс берлин Сенатының қ аулысын іске асыру мү мкін болды. Техникалық инновация ретінде аспалы магнитті «Трансрапид» жолын салу болады (федералды ө кімет 2 млрд. евро қ аржы бө лді), оны салу 2005 жылы аяқ таулы тиіс. Бұ л жол Гамбург жә не Берлинді қ осады, жол уақ ыты бір сағ аттан кем болады.

Ұ лыбританиядағ ы орнық ты жә не қ ауіпсіз ғ имаратар жө ніндегі 2004 жылғ ы Актіге сә йкес ғ имараттар орнық ты даму талаптарына сә йкес боуы тиіс, атап айтқ анда ғ имараттарды салу кезінде экологиялық нормалар сақ талуы тиіс, энергия мен суды аз пайдалануғ а кө мектесетін материалдар қ олданылуы тиіс.