Тамыр қабырғаларының бүліністерінен дамитын геморрагиялық диатездер

Тамырдың бү ліністерін вазопатиялар деп атайды. Олар тұ қ ым қ уатын жә не жү ре пайда болғ ан (жұ қ палардың, уыттардың ә серлерінен, иммундық жә не зат алмасу бұ зылыстарынан) – деп ажыратылады. Вазопатиялар негізінен, шағ ын мө лшердегі қ ан кетулерге ә келеді.

Тұ қ ым қ уатын телеангиэктазиялар (Рандю-Ослер-Вебер ауруы). Бұ л ауру ұ рпақ тан ұ рпақ қ а аутосомды-ү стем тү рде тарайды жә не гендік ақ аудың нә тижесінде қ ан тамырлары қ абырғ аларының кейбір жерлерінде еттік қ абат жә не серпімді қ абық болмай, тек тамырдың ішкі қ абығ ынан тұ рады. Осындай жерлері кең ейіп, керіліп кетеді. Бұ ндай ө згерген қ ан тамырларының қ абырғ аларына тромбоциттер жабыса алмайды. Содан осындай жұ қ арғ ан жерлерінің жыртылып кетуінен тері мен шырышты қ абық тарғ а қ ан қ ұ йылулар байқ алады (-сурет).

Жү ре пайда болғ ан вазопатиялар. Жү ре пайда болғ ан тамыр бү ліністеріне, қ анағ ыш васкулиттер, жұ қ палы аурулар кездеріндегі бө ртпелер, С-витамині жеткіліксіздігінде дамитын қ ұ рқ ү лақ дерті т.с.с. жатады.

- сурет. Тұ қ ым қ уатын телеангэктазия.

Геморрагиялық васкулит (Шенлейн-Генох ауруы). Бұ л ауру иммундық кешендік дерттерге жатады. Бұ л дерт кезінде майда тамырлардың бү лінуі антиген-антидене (АГ-АД) иммундық кешені мен комплементтің ә серлерінен дамиды. Ол жұ қ палы, вирустық аурулардан, екпелерден, дә рілер қ абылдағ аннан кейін дамиды. Сонымен қ атар дененің мұ здауы, кү нге кү ю, жарақ ат, жә ндіктерді жоятын химиялық заттар, қ ұ рттар геморрагиялық васкулиттің дамуына ә келуі мү мкін (-сурет).

- сурет. Шенлейн-Генох ауруы.

Геморрагиялық бө ртпелер кө птеген жү қ палы аурулар кездерінде (бактериялық эндокардит, бө ртпе сү зек, қ ызамық, қ ызылша, шешек, індетті гепатит т.с.с.) байқ алады жә не олар антиген-антидене кешендерінің ә серлерінен, қ ан ұ ю факторларының артық пайдаланылуларынан жә не қ ан қ атпаларының тамырлардың эндотелий жасушаларын тікелей бү ліндірулерінен дамиды.

Қ ұ рқ ұ лақ (скорбут) кезінде қ ызыл иектен т. б. ағ залардан қ ан кетулері С-витамині жетіспеуінен болады. Бұ л витамин қ ылтамырлардың қ абырғ аларының тірегін қ ұ ратын гликозамин-гликандардың тү зілуі ү шін қ ажет. Сол себептен С- витаминінің аздығ ынан гликозамингликандардың тү зілуі болмайды да, қ ылтамырлардың ө ткізгіштігі қ атты кө теріліп кетеді.