У напрамку задавальнення бытавых патрэб.

Мастацкае аблічча ганчарнага посуду ства-

ралася за кошт своеасаблівай пластычнасці

і скульптурнасці, яскрава выяўленых пры-

родных уласцівасцяў матэрыялу. Для

традыцыйных народных ганчарных вырабаў

Беларусі яркі роспіс ці багаты ляпны дэкор

нехарактэрныя. Дэкор абмяжоўваўся га-

Цацкі *Коннікі*•. 1930-я гады. Гліна, эмалі,

глазураванне. Ракаў Валожынскага раёна.

МСБК.

лоўным чынам сціплымі хвалістымі і пра-

мымі паяскамі, прадрапанымі ці ангобнымі.

У большасці выпадкаў месцаразмяшчэнне

дэкору знойдзена досыць удала, паяскі

падкрэсліваюць кругавы, вярчальны хара-

ктар вырабаў, геаметрычныя і стылізаваныя

раслінныя ўзоры акцэнтуюць найбольш

прыкметныя часткі. У роспісах амаль не су-

стракаюцца канкрэтныя формы, паколькі

майстры, па-першае, карысталіся абмежа-

ванымі сродкамі дэкору, па-другое, раз-

глядалі паверхню вырабаў не як карцінную

Плоскасць, а як форму, якая патрабуе за-

вяршэння сродкамі дэкору.

Такія мастацкія асаблівасці беларускай

народнай керамікі адрозніваюць яе ад вы-

рабаў паўднёвых суседзяў (напрыклад, За-

карпацця), якія надавалі вялікае значэнне

мастацкай расфарбоўцы посуду. У той жа

час беларуская народная кераміка выяўляе

амаль поўныя ці блізкія аналогіі з вырабамі

Цэнтральнай Расіі, Літвы, Латвіі, паўночнай і

ўсходняй Украіны, суседніх тэрыторый

Польшчы, утвараючы значны адзіны арэап

Ганчарства

у лясной паласе Усходняй Еўропы. Най-

больш прыкметнымі з'явамі ў гэтым арэале

можна лічыць чорнаглянцаваную і бела-

гліняную з ангобнай размалёўкай кераміку,

прычым лепшыя яе ўзоры адзначаны якраз

на Беларусі — у Гарадной і Пружанах.

Дробная пластыка таксама цалкам

укладваецца ў стылістыку гэтага віду наро-

днага мастацтва ўсходніх славян і іншых су-

седніх народаў. Яе практычна не закрануў

параўнаўча позні дэкаратывізм, у боль-

шасці выпадкаў яе характар выяўляе ста-

ражытнае магічнае паходжанне.

Адзначаныя асаблівасці тлумачаць сціп-

лае бытаванне фігурных ляпных вырабаў —

сустракаліся яны спарадычна, вытворчасць

іх была справаю асобных найбольш умелых

майстроў, не ператварыўшыся ў шырока-

развіты промысел (як, напрыклад, у Ска-

піне ў Расіі).

У нашы дні народны ганчарны промысел

Перажывае прыкметны заняпад. Маштабы

яго мінімальныя, асартымент вырабаў мо-

цна звузіўся, формы здрабнелі і спрас-

ціліся. Разам з тым апошнім часам адзнача-

Майстрыха-цацачніца П.Шматко з Зембіна

Барысаўскага раёна. 1990.

ецца стабілізацыя гэтага працэсу, у некато-