Grabowski J. Sztuka ludowa. Warszawa, 1977. S.

270.

Тамсама. C. 269.

Reinfuss R. Ludowe kowalstwo artystyczne w

Polsce. S. 244—246.

Тамсама. C. 246.

Рождественская С.Б. Русская народмая х у д о ж е -

ственная традмцмя в современном обіцестве. М

С. 169.

ВЫРАБЫ

САЛОМЫ,

ЛАЗЫ,

БЯРОСТЫ,

ПАПЕРЫ

MACTAUKAE СААОМАПАЯЦЕННЕ

АПАІКАЦЫЯ СААОМАЙ ПА АРЭВЕ

I ТКАНІНЕ

ПАЯЦЕННЕ 3 ААЗЫ

ВЫРАБЫ 3 БЯРОСТЫ

ВЫШНАНКІ

Чыста народным відам мастацтва з'яўля-

ецца выраб разнастайных рэчаў з такіх тан-

ных і шырокадаступных матэрыялаў, як са-

лома, лаза, луб, бяроста, корань, чарот і

інш. Гэтыя матэрыяпы ў побыце спавян і ін-

шых еўрапейскіх народаў выкарыстоўвалі-

ся, відаць, яшчэ ў глыбокай старажытнасці,

хоць з-за іх недаўгавечнасці ўзоры вырабаў

не захаваліся. Можна меркаваць, што гэ-

тыя матэрыяпы шырока скарыстоўваліся

дпя вырабу розных бытавых прадметаў

утылітарнага і утылітарна-дэкаратыўнага

Прызначэння.

Археалагічныя дадзеныя, а таксама да-

спедаванні лінгвістаў і этнографаў свед-

чаць, што пляценне з каранёў і галінак

дрэў, распін і траў, поўсці і валасоў было

вядома ў ж о ў эпоху неаліту і папярэднічала

кераміцы і ткацтву'. На думку вучоных,

ужо ў каменным веку бытавапі плеценыя

лапці2. Археолагі мяркуюць пра бытаванне

жылля з плеценымі з лазы і абмазанымі mi-

Han сценамі3. На Папессі такая тэхніка су-

стракалася яшчэ і ў 19 — пачатку 20 ста-

Годдзя.

Выкарыстанне саломы як матэрыялу для

ппяцення адносіцца да больш позняга перы-

Яду, звязанага з пашырэннем земляробст-

ва — мяжы 2—1-га тысячагоддзяў да н.э.

Шырокае культываванне пшаніцы і жыта

забяспечвала чалавека не толькі хпебам,

але і саломай — выдатным матэрыялам,

які не патрабуе спецыяльнай нарыхтоўкі і

заўсёды маецца ў гаспадарцы ў дастатко-

вай колькасці. Роўныя, доўгія, пластычныя

саломіны былі вельмі прыдатным матэрыя-

лам для вырабу разнастайных рэчаў.

Шырокае выкарыстанне саломы як матэ-

рыялу для пляцення абумоўлена таксама

непарыўнай сувяззю яе з аграрна-магічны-

мі ўяўленнямі старажытных земляробаў.

Такая аграрна-магічная сімволіка збожжа,

звязаная з анімістычнымі ўяўленнямі ста-

ражытных земляробаў аб вегетатыўных дэ-

манах хлебных палёў, аб божаствах раслін-

насці, якія паміраюць і ўваскрасаюць, у

трансфармаваным выглядзе захавалася ў

каляндарных звычаях і абрадах, якія садзей-

нічалі развіццю разнастайных формаў на-

роднай творчасці. Яны ж даюць багаты ма-

тэрыял і па выкарыстанні ў народнай абрад-

насці саломы і розных вырабаў з яе, што

выконвалі функцыю забеспячэння будучага

ўраджаю, урадпівасці ЗЯАЛЛІ І сямейнага да-