Царская брама. Пачатак 19 cm. Дрэва, са-

лома, кавалачкі тканін, пляценне. Лемяшэ-

вічы Пінскага раёна. НММ.

настанныя, аднак гэта толькі меркаванне,

бо дастатковай колькасці старых узораў

такіх вырабаў, на жаль, не захавалася.

3 асаблівым майстэрствам пластычныя і

дэкаратыўныя якасці саломы выявіліся ў вы-

рабе рэчаў з пераважнай мастацкай функ-

цыяй — шкатулак і куфэркаў. Хоць яны не

пазбаўлены утылітарнасці, аднак скары-

стоўваліся галоўным чынам як яўна дэка-

ратыўная дэталь сціплага традыцыйнага

інтэр'ера, нярэдка выконвалі ролю пада-

рунка. У 1-й палове 20 ст. шкатулкі сустра-

каліся паўсюль, гарманіруючы з вышыва-

нымі, тканымі, распіснымі вырабамі. Яшчэ

ў першыя пасляваенныя гады такія вырабы

сустракаліся на рынках, карысталіся попы-

там як сярод сялян, так і мяшчан. Вядомыя

яны таксама ў рускіх, народаў Прыбалтыкі,

карэлаў і інш.

Мастацкасць вобраза гэтых вырабаў

стваралася спецыфічнымі прыёмамі пля-

цення, сярод якіх пераважалі вітая пляцёнка

і плоскі ці выпуклы квадрат, які атрымліва-

ецца пачарговым перапляценнем перавітых

саломінкай перакладзін крыжавіны з дзвюх

Фрагмент дэкору царскай брамы. Пачатак

19 cm. Дрэва, салома, кавалачкі тканін, пля-

ценне. Лемяшэвічы Пінскага раёна. НММ.

Ш

: Штж

т ' ш т Ж

Ы Ж І ^ - Ш ^ Ь Я 0 Г - # 3 mШm ФШШ \ t ~ < W ж ж " М

1 1 тввт ^ Ш

^.ШшШ

ham & ш.МШшяш

' т

І Ш-

Народнае мастацтва Беларусі

палачак. Гэты пастаўлены на вугал квадрат

утварае ромб. Такая саламяная фігура ў

выглядзе падвесак, крыжоў і іншых дэталяў

выкарыстоўвалася ў калядных і велікодных

аздобах славянскіх і іншых земляробчых на-

родаў. Нельга не згадаць семантычнае зна-

чэнне ромба і ў іншых відах народнага мас-

Тацтва, напрыклад у трохгранна-выемчатай

разьбе ці ткацтве. 3 дажыначнай абрадна-

сцю звязана таксама і вітая пляцёнка. Гэтыя

старажытныя рамбічныя фігуры і вітыя пля-

цёнкі аграрна-абрадавага прызначэння пры

вырабе куфэркаў злучыліся ў досыць дэка-

ратыўныя кампазіцыі, якія раскрываюць ле-

пшыя мастацка-пластычныя ўласцівасці са-

Ломы.

Адзін з найбольш ранніх уцалелых узо-

раў падобных вырабаў — шкатулка пер-

шай паловы 19 ст. з Дзяржаўнага гістары-

Чнага музея (Масква). Яна сабрана на кар-

касах з драўляных палачак і сшытых адна з

адной пляцёнак, якія акаймоўваюць рамбіч-

ныя ўстаўкі. У цэнтр кожнай з іх устаўлены

каляровыя шматкі тканіны, у залацістай са-

Фрагмент дэкору царскай брамы. Пачатак

19 cm. Дрэва, салома, кавалачкі тканін, пля-

ценне, жывапіс. Вавулічы Драгічынскага

раёна. НММ.

ламянай акаймоўцы яны нагадваюць сама-