Мельскага павятовага земства з трывогай

адзначалася, што «вырабы саматужнікаў,

якія прывозяцца ў горад у вялікай колькас-

ці, вызначаюцца прымітыўнасцю вытвор-

часці і апрацоўкі»11. Некаторыя павятовыя

земствы, таварыствы сельскай гаспадапркі,

спрабуючы дапамагчы саматужнікам, ар-

ганізоўвалі розныя манстэрні, школы, кур-

сы па пляценні. Навучальная карзіначная

майстэрня каля 6 гадоў працавала ў Гомелі,

курсы па пляценні з лазы і саломы — у

Дрысвятах (Віцебшчына)12. Пляценню з са-

ломы і балотных траў навучалі ў Мялькана-

віцкім народным вучылішчы на Гродзенш-

чыне'3.

Папулярызацыяй мастацкіх вырабаў з са-

ломы, лазы і іншых матэрыялаў займаліся

саматужніцкія сельскагаспадарчыя выстаў-

кі, якія з канца 19 ст. наладжвапіся ў многіх

гарадах Беларусі і за яе межамі. Плеценыя

вырабы, якія дэманстраваліся на іх, засвед-

чылі высокі мастацкі ўзровень, разнастай-

насць формаў, багацце тэхнічных прыё-

маў. Аднак у поле зроку арганізатараў вы-

ставак траплялі галоўным чынам вырабы

майстэрняў, школ і вучылішчаў, куды

больш рэпрэзентатыўныя, чым радавая

прадукцыя традыцыйных сельскіх промы-

спаў.

Hi па паходжанні, ні па тэхналагічных

якасцях нічога агульнага з саломай, лазой,

бяростай і іншымі расліннымі матзрыяламі,

што выкарыстоўваліся дпя пляцення ці аплі-

кацыі, папера як матэрыял не мае. Аднак

папяровыя карункі, якія ў побыце белару-

саў і іншых народаў канца 19 — першай

паловы 20 стагоддзя набылі значнае пашы-

Рэнне, па характару свайго ажурнага ма-

люнка чымсьці нагадваюць пляценне і аплі-

кацыю. Таму правамоцна ўключыць матэ-

рыял пра папяровыя выразкі ў гэты раз-

Дзел.

МАСТАЦКАЕ САЛОМАПЛЯЦЕННЕ

Выраб разнастайных рэчаў з саломы для

задавальнення 2 асноўных функцый — гас-

падарча-бьлавой і абрадавай дазвапяе ад-

паведным чынам класіфікаваць іх. Аднак

разнастайнасць формаў масавай народнай

творчасці ў гэтай галіне, яе глыбокая сін-

крэтычнасць, абумоўленая ўсім характа-

рам матэрыяльнай і духоўнай дзейнасці ся-

лян, спарадзіла такое мноства відаў выра-

баў, што часам няпёгка вызначыць адзіна

канкрэтную сферу іх выкарыстання. Больш

Выразна вырабы з саломы дзеляцца па спо-

сабе вытворчасці, г. зн. не плеценыя і зро-

бленыя ў тэхніцы аплікацыі па дрэве ці тка-

ніне.

Сярод усёй разнастайнасці плеценых вы-

рабаў з саломы ў першую чаргу трэба вы-

лучыць групу гаспадарчага начыння, здаўна

і паўсюдна пашыранага ў народным побы-

це. Аб'ядноўваюцца гэтыя вырабы не толь-

кі характарам прызначэння — для збору,

пераноскі і захавання прадуктаў, але і спо-

сабам вытворчасці — спіральным пляцен-

нем. Хоць у мастацкіх адносінах плецены