Цветы21.

Паказальна, што форма шкатулкі, дэ-

каратыўна-канструкцыйныя элементы і спо-

сабы іх пляцення не адрозніваюцца ад вы-

рабаў 1-й паповы 20 ст. з розных мясцін

Беларусі. Практычна такія ж вырабы хара-

ктэрныя і для іншых народаў. Усё гэта па-

Цвярджае старажытнасць падобных тво-

раў.

Найбольш пераканаўчым аргументам на

карысць такога меркавання з'яўляюцца уні-

кальныя ўзоры саломапляцення — царскія

брамы з іканастасаў пачатку 19 ст. Гэта

Вяршыня майстзрства саломапляцельшчы-

каў, гонар беларускага народнага мастац-

тва. Выкарыстанне саломы ў вырашэнні дэ-

каратыўных задач манументальнага хара-

ктару — унікальная з'ява ў мастацтве, якая

Сведчыць як пра старажытнасць традыцый

саломапляцення, так і пра высокі ўзровень

яго развіцця ў Беларусі. Несумненна, што

стварэнне гэтых шэдэўраў народнага ма-

стацтва не з'яўляецца выпадковай з'яваю,

Царская брама. Пачатак 19 cm. Дрэва, са-

лома, кавалачкі тканін, пляценне, жывапіс.

Вавулічы Драгічынскага раёна. НММ.

Вырабы з саломы, лазы, бяросты, паперы

яно абапіраецца на значныя дасягненні

саломапляцення ў папярэдні перыяд.

Захаваліся 3 узоры царскіх брамаў з са-

ломы. Два з іх, што захоўваюцца ў Нацыя-

напьным мастацкім музеі Беларусі (Мінск),

паступілі з цэркваў Заходняга Палесся — з

в.Лемяшэвічы Пінскага і в.Вавулічы Дра-

гічынскага раёнаў; трэці ўзор яшчэ ў дава-

енныя часы паступіў у Гродзенскі гісторы-

ка-археалагічны музей з мясцовага Бары-

саглебскага манастыра22. Ва ўсіх выпадках

сапамяныя брамы не займалі сваё месца ў

іканастасах, а захоўваліся ці на гарышчах,

ці на бакавых сценах, паколькі ўжо ў сярэ-

дзіне 19 ст. большасць царкоўных іканаста-

саў было заменена на новыя. Запыленыя,

Часта папсаваныя, без ранейшага хараства,

саламяныя царскія брамы перанесены ў

непрыкметныя месцы ці ўвогуле схаваныя.

Пэўна, таму на іх і не звярнулі ўвагі гісторы-

кі, этнографы, даследчыкі старажытнасцяў

канца 19 — пачатку 20 стагоддзя, і сёння

цяжка даследаваць гісторыю гэтых арыгі-

нальных твораў, ступень іх пашырэння і

рэгіёны бытавання.

А.Р ы 6 ч ы н с к а я. Павук. 1978. Салома,

ніткі. Пас. Энергетыкаў Дзяржынскага раё-

Тым не менш некаторыя меркаванні мо-

жна выказаць. Першае: уцалелыя брамы

не з'яўляюцца унікапьным дасягненнем ад-

наго ці некалькіх майстроў, гэта нешмат-

лікія ўзоры калісьці вельмі пашыранага віду

пляцення. Скупыя літаратурныя звесткі зга-

дваюць і іншыя падобныя вырабы, на жаль,

не ўцалелыя да нашага чаеу. Напрыклад,