Тэрным для таго часу канонам.

Усе ўзоры ўцалелых брамаў вырашаны

аднатыпна, як і кананічныя драўляныя разь-

бяныя творы, што паслужылі прататыпам

для саломапляцельшчыкаў. Яны маюць па

дзве створкі з закругленым ці фігурным

Цацка •*Козлік*•. Пачатак 20 cm. Балотная

трава, ніткі, пляценне. Гомельшчына. дмэ.

Вырабы з саломы, лазы, бяросты, паперы

верхам, кампазіцыя якіх будуецца ў адпа-

веднасці з размяшчэннем жывапісных клей-

маў, што сваёй крыху грубавата-наіўнай

манерай пісьма таксама выдаюць почырк

мясцовых жывапісцаў.

Дзівоснае падабенства ўсіх узораў — у

выкарыстанні адных і тых жа канструкцый-

на-мастацкіх прыёмаў. Уся кампазіцыя бу-

дуецца на выкарыстанні вітой пляцёнкі і

рамбічных уставак. Пляцёнкі ўтвараюць

вертыкальныя і гарызантальныя цягі, раўна-

мерна падзеленыя на квадрацікі, запоўне-

ныя рамбічнымі ўстаўкамі. Гэтак жа выра-

шаны і круглыя акаймоўкі клеймаў, пра-

межкі запоўнены крыжападобнымі фігурамі

з маленькіх ромбікаў, кругамі, квадратамі.

Створкі «гродзенскай» і вавуліцкай бра-

маў — трохчасткавыя, яны ўтвараюць ні-

быта рамы для клеймаў — буйных і шчыль-

на ўстаўленых у рамы, як у вавуліцкай, ці

невялікіх, свабодна размешчаных, як у

«гродзенскай». Такая багатая, надзвычай

дэкаратыўная акаймоўка параўнальна невя-

лікіх клеймаў акцэнтуе на іх неабходную

ўвагу, хоць, зразумела, найбольшы эфект

В.Г аўрылюк. Палешукі. 1979.

дрэва, ніткі, пляценне. Брэст.

Салома,

стварае залацісты ажур саламянага пля-

Цення.

У лемяшэвіцкай браме клеймы ўвогуле

адсутнічаюць, твор уяўляе сабой суцэльны

дыван саламянага пляцення. Відаць, таму

кананічная кампазіцыя яе не вытрымана,

створкі не трох-, а двухчасткавыя. У ко-

жным з утвораных прамавугольнікаў — па

дзве шчыльна састыкаваныя разеткі, у цэн-

тры кожнай з іх — рамбічныя фігуры ў

акаймоўцы пляцёнкі. 3 разеткамі яны злу-

чаны палачкамі, на якіх выплецены малень-

кія ромбікі, так што кампазіцыя ў разетцы

нагадвае сонца з промнямі.

Няцяжка ўявіць эфект, які стваралі бра-

мы і іншыя вырабы з саломы ў сціплым ін-

тэр'еры сельскай царквы. Размешчаныя

пад рознымі вугламі і ў розных плоскасцях

саломінкі пераліваліся ў сонечных промнях

ці мігценні свечак. Устаноўленыя ў вяршыні

ромбаў кавалачкі каляровых тканін на фоне

саломы мігцелі, быццам каштоўныя камяні.

Такім чынам, саламянае ўбранне інтэр'е-

раў палескіх цзркваў спраўлялася са сваёй

роляю не горш, чым папулярная ў тыя часы

В.Гаўрылюк. Конь. 1963. Салома, ніткі,

Пляценне. Брэст.

>: %

* * ш ^ Ш s * л іг

Народнае мастацтва Беларусі

пазалочаная аб'ёмна-ажурная разьба па

Дрэве.

Такую замену хоць у ж о і нямоднага, але

яшчэ папулярнага ў тыя часы віду манумен-

тальна-дэкаратыўнага афармлення ікана-

стасаў можна растлумачыць па-рознаму.

Найперш — дарагавізнай пазалочанай

аб'ёмна-ажурнай разьбы для небагатых

сельскіх цэркваў. Выкарыстаўшы танны ма-

тэрыял і традыцыйную тэхналогію яго апра-

цоўкі, народныя майстры змаглі дабіцца

таго ж эфекту дэкаратыўнасці і ўрачыстас-

ці, як і сродкамі дарагой пазалочанай разь-

Бы.

Аднак, думаецца, не толькі гэтымі мер-

каваннямі маглі кіравацца народныя майст-

ры-сапомаппяцельшчыкі. Сапамянае ўбранне

царкоўных інтэр'ераў дзівосным чынам

спалучае ў сабе хрысціянскую сімволіку і