Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Вызначыла шматвяковую нязменнасць фор-
маў саламянага начыння. Да апошняга часу яно захоўвала гранічную прастату і мэта- згоднасць, выкліканыя сваёй утыпітарнас- цю. Вялікія, часам у рост чалавека, пасудзі- ны (шыян, кораб, кузуб, саламяннік) змяш- чалі да паўтоны зерня ці мукі і мепі ўстойлівую цыліндрычную ці блізкую да яе форму, часцей за ўсё звужаную ўверх, каб можна быпо лёгка накрыць вечкам. Посуд меншых памераў (каробка, кубел, карабец) часта быў авальны ці прамаву- гольны, шырыня яго пераўзыходзіпа вы- шыню; часам ён меў 2 ручкі са жгутоў. Невысокія, авальныя ў плане вырабы з рас- шыранымі ўверх сценкамі звычайна скары- стоўваліся дпя ручной сяўбы і называліся сеялкай, сявапкай, сявенькай, сяўнёк. У та- кіх выпадках замест ручак быў рэмень ці вяроўка. Аднак начынне падобнай формы знаходзіла і больш шырокае выкарыстан- не — дпя захавання і пераноскі разнастай- ных прадуктаў. Невялікія цыліндрычныя ці са злёгку расшыранымі сценкамі пасудзіны мелі назву «гарнец». Гэтае паняцце аб'яд- ноўвае падобныя вырабы з дрэва, гліны, метапу па іх асноўным прызначэнні — як меры аб'ёму. Аналагічные формы — у выглядзе вертыкальнага ці гарызантальнага цыпіндра, усечанага конуса — мелі такса- ма пчаліныя вуллі-саламянікі, Такая ж прастата і мэтазгоднасць улас- цівыя саламянаму начынню і іншых наро- даў. Кораб работы беларускіх майстроў па характары пляцення і формах практычна не адрозніваецца, напрыклад, ад бельгійска- га17. Крыху вылучаецца шэраг вырабаў складаных формаў і больш тонкага пляцен- ня ў народным мастацтве Польшчы і Аў- стрыі18. Адчуваецца яўная арыентацыя на гарадскога спажыўца, імкненне паўтарыць формы вырабаў з іншых матэрыялаў. Па Некаторых звестках, зрэдку пляценне з са- ломы арыентавалася на рынак і ў Белару- сі19 (пры гэтым вырабы набывалі больш Разнастайныя формы, аднак у цэлым яно развівалася як хатняе рамяство, практычна не мяняючыся на працягу ўсёй гісторыі Свайго бытавання. Тым не менш утылітарнасць і прастата формаў не пазбаўляюць гэтых вырабаў мастацкіх вартасцяў, як і гліняных ці даўба- ных драўляных. У гэтым выпадку прастата формаў асацыіруецца не са спрошчана- сцю, а з іх дакладнасцю і дасканаласцю. Тэхналагічныя асаблівасці адначасова ства- раюць пэўны дэкаратыўна-мастацкі эфект: дробны рытмічны дыяганальны ці спіральны ўзор лазовага перапляцення стварае пры- гожы малюнак на залацістых жгутах сало- мы. Утылітарныя, пластычныя і дэкаратыў- ныя, мастацкія ўласцівасці саламянага на- чыння з'яднаны ў непарыўным адзінстве. Іншыя прыёмы пляцення выкарыстоўва- ліся дпя вырабу неад'емнага кампанента
|