Жеке дамудың генетикалық тұрғыдан бақылануының жалпы заңдылықтары туралы ойларыңыз.

Дамудың генетика жолмен реттелуі ДНК-ның репликация механизімі арқ ылы жү реді.ДНҚ Репликациясы — аналық ДНҚ молекуласының синтезі, ДНҚ молекуласының екі еселу процесі.Осылай еселенуі арқ асында бір организімнің барлық клеткасының генетикалық мазмұ ны ө згеріссіз сақ талады жә не гендер де біршама тұ рақ ты болады.Жартылайконсервативті моделін М. Мезельсон жә не Ф.Сталь 1958 жылы дә лә лдеді. Олар E.coli бактерияныі аналық ДНҚ молекуласын азоттың ауыр 15N таң басымен зерттегенде екінші циклда кейін екі еселеніп ө скен ДНҚ молекуласының бір тізбегі бұ рынғ ы аналық тізбегі, ал екінші комплементарлы тізбек жаң адан тү зілген болып шық ты.Эксперементальды материал бойынша консервативті репликация мү мкін емес, яғ ни жаң адан тү зілген екі ДНҚ молекуласы біреуінің екі тізбегі де аналық тізбектен, ал екінші ДНҚ молекуласының екі тізбегі де жаң адан қ ұ рылуы болмайды. ИНИЦИАЦИЯ Клеткада репликация ДНҚ аның специфическалық нү ктеден басталады(репликацияның басталу нү ктелері) деп аталатын арнайы орындарында басталады жә не екі бағ ытта жалғ астырылады.Кө шіріп алу процесі репликативті айырымдардың пайда болу арқ ылы, бір немесе екі бағ ытта ДНҚ ә бден екі еселеніп болғ анша жалғ аса береді.Репликативті айырдың пайда болуына ДНҚ топоизомераза! қ атысуымен болады.Нуклеаздық активтілігімен фофоэфирді байланыстарды ү зеді.Нә тижесінде екі репликативті айыр пайда болады.Шағ ын сақ иналы ДНҚ молекуласы репликация басталатын бір ғ ана нү ктесі бар репликациясындағ ы бір қ ұ рылымдық ө лшем бірлігі, репликон, болып табылады.ДНҚ молекуласы екі полинуклеотидті жіпшелерінің жұ мысы жылдам спиральданудан жә не олардың комплементарлы негіздер жұ птарының арасындағ ы сутектік байланыстардың бұ зылуын арқ ылы бө лініп кетуіне байланысты болады. ЭЛОНГАЦИЯ Келесі кезең де жаң а нуклеотидті тібектің комплементарлы матрицалық синтезі жү реді.ДНҚ полимеразамен нуклеотидттердің комплеметарлы жұ птастырады.ДНҚ синтезі 5’ 3’бағ ытта жү реді.Ата аналық тізбектердің бірінде 5’ 3’бағ ытында ү здіксіз жаң а тізбек тү зіледі жә не ол репликация айырымның жылжу бағ ытымен сә йкес келеді.Оны негізгі немесе басты тізбек деп атайды.Басқ а матрицада қ ысқ а фрагменттер тұ ратын қ алып қ оятын тізбектердің ү здіксіз синтезі жү реді, оны Оказаки фрегменттері деп аталады.Олар айырымнаң қ озғ алысына қ арама қ арсы бағ ытта синтезделеді.Оказаки фрагменті синтезінің басталуына қ ажеті бос кү йінде 3’ұ шы РНҚ праймерді РНҚ праймаза ферментінің кө мегімен синтезделетін РНҚ ның жіпшесімен қ амтамасыз етіледі.ДНҚ полимераз ферменттінің қ атысуымен Оказаки фрагменттерің ің синтезделіуіне мү мкіндік туғ ызады.Содан кейін ДНҚ полимераза 1 ферменттері ол РНҚ нуклеоттидттерін босатып шығ арады.Ол ДНҚ ның тиісті фрагменттерімен алмастырылады. Қ алғ ан бір тізбекті ү зінділер ДНК-лигазамен репарацияланады. ДНҚ лигаза Оказаки фрагменттерін бірінің 3’ұ шын кө ршілес фрегменттік 5’ұ шымен жалғ астырылады.Нә тижесінде фосфодиэфирлі байланыс тү зіледі.

Қ ыздар! Сендерге ертең гі болатын экзаменге шын ниетпен, кө ң ілмен сә ттілік, ақ жол тілеймін! Жаратқ ан бір ө зі жар болғ ай! Жоғ арғ ы балл алып, повышенный степендияны нә сіп еткей! Ә не-міне деп 4курсты да бітірдік! Сендерге осы кезге дейін ә р экзаменнің соң ында ә рқ ашанда сә ттілік тілеп жү рдім, жазып! Мү мкін кө рмеген де шығ арсың дар, шпормен кірген соң...(шпорсыз кіргендер ғ ана кө рмесе)соң ғ ы сө зімді, тілегімді қ ызыл қ ылып жазуды ұ йғ ардым! Сендерді қ атты жақ сы кө ремін! Ә рқ айсысысң ның орындарың мен ү шін ө те ерекше! Мұ ң аймаң дар! Барлығ ы жақ сы болады! Жақ сыоап, соң ғ ы экзменді жазып шығ айық...(аумин!)